De kluwen

Plons. Zonder bandjes meteen in het diepe. Zo voelt het begin van de roman De evolutie van een huwelijk van Rebekka W.R. Bremmer (Querido). Je wordt zonder pardon ondergedompeld in een scene in een woonkamer met gemakshalve meteen álle personen die in dit boek een rol hebben. Er is direct heftig nieuws: er is een aardbeving geweest in Christchurch. En blijkbaar is dat voor op z’n minst een aantal personen in die woonkamer een belangrijk bericht. Alle aanwezige personen worden direct bij naam genoemd, maar hun onderlinge relatie moet nog uit de volgende hoofdstukken blijken. Dat betekent dan ook dat het even duurt voordat je de samenhang en de opbouw in het boek echt gaat begrijpen (althans zo verging het mij 🙂 ).

Die samenhang en opbouw vind ik ronduit verrassend. In elk hoofdstuk komt namelijk steeds één van de “woonkamerpersonen” aan het woord over die openingssituatie (aangeduid met Vandaag), de verdere ontwikkelingen (Morgen) en een aantal periodes in het verleden (aangeduid met een seizoensnaam). Het leuke daarbij is dat je dus in diverse hoofdstukken dezelfde scenes voorbij ziet komen, soms zelfs met de letterlijke herhaling van een dialoog of conversatie tussen meerdere personen, maar dan steeds door de bril van een ander persoon. En daarmee weet de schrijfster ons mee te nemen langs de obligate verschillen tussen man en vrouw, tussen ouders en kinderen, tussen familieleden, maar met name ook langs de veel meer subtiele verschillen tussen de personen door afkomst, opvoeding, karakter, verwachtingen etc. Uit alles blijkt dat Bremmer beschikt over een scherp waarnemingsvermogen voor intermenselijke actie en reactie, waarbij dit analytisch vermogen ook nog eens wordt gecombineerd met de vaardigheden om die observaties in een goed leesbare roman te verwerken. Aan de hand van de persoonlijke ervaringen en  gedachtegoed van Masha, Bastiaan, Anna K., Molly Bloem, Freek en Shannon (met in hun kielzog baby Deirdre) blijkt dat er steeds wisselende coalities worden gevormd (zelden uitgesproken, meestal meer merkbaar in gedrag en gevoelens), afhankelijk van het onderwerp. De ene keer hebben moeder en dochter een flinke clash, een andere keer over een ander onderwerp kunnen zij het ook weer roerend met elkaar eens zijn.

Dat er in langdurige relaties strubbelingen (kunnen) voorkomen, is van alle tijden. Tijdens het lezen moest ik af en toe gniffelen bij het terugdenken aan een boekje dat oorspronkelijk in de boekenkast van mijn ouders stond: Opbouwende gedachten voor het dagelijks leven van de Amerikaanse dominee Dr Norman V. Peale. Dat boekje (uitgegeven halverwege de jaren ’50) is samengesteld uit een aantal delen, waarbij een hoofdstukje in het derde deel (over dagelijkse moeilijkheden) heet:  “Na vele gelukkige huwelijksjaren zijn wij van elkaar vervreemd geraakt”. De oplossing die dominee Peale voor bijna elk probleem aandraagt is geduld in combinatie met een overtuigend en volhardend gebed, een voor die periode veel voorkomend en geaccepteerd advies in de verzuilde maatschappij. Zou Masha iets aan dit advies hebben gehad? Ik vraag het mij af. Bremmer heeft een moderne, eigentijdse setting gebruikt om de persoonlijke ontwikkelingen van de karakters aan te geven. De expliciete aandacht in het boek voor literatuur voelde natuurlijk aan, aangezien Masha universitair docent Literatuurwetenschappen  is en Bastiaan manager bij een uitgeverij.  En de namen van hun dochters houden bijvoorbeeld een duidelijke verwijzing naar klassiekers in.

Qua sfeer en probleemstelling doet deze roman mij terugdenken aan De verdovers van Anna Enquist. In deze roman (uitgegeven bij de Arbeiderspers) komen de verschillen tussen (even kort door de bocht gezegd) meer emotiegerichte personen en meer handelingsgerichte personen schitterend naar voren. En ook daar lopen een aantal relaties behoorlijk door elkaar. Misschien dat in De verdovers in verhouding niet alleen wordt vastgesteld hoe karakterstructuren in elkaar steken, maar ook wat meer wordt ingezoomd op de gevolgen van die karaktereigenschappen. Wat ik in de vergelijking van deze twee romans in het voordeel van De evolutie van een huwelijk vind pleiten, is dat Masha een aantal bewuste beslissingen neemt. Wat je ook mag vinden van deze beslissingen, het kwam op mij goed over dat zij haar eigen leven wil leiden en niet wil blijven meekabbelen op een aantal toevallige ontwikkelingen en hartstochten.

Echt geweldig vind ik de ervaring dat je na het lezen van deze roman met heel veel vragen blijft zitten. Sommige verhaallijnen zijn totaal niet uitgewerkt of stoppen juist op een belangrijk moment. En ik merkte bij mijzelf dat dit absoluut geen ontevreden gevoel geeft, maar juist de bevestiging dat evolutie ook een voortdurend doorgaand proces is, zonder een duidelijk begin en eind. Ik ben benieuwd of jij dit op dezelfde manier gaat ervaren als je dit boek leest.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Via deze LINK kun je lezen wat mijn medebloggers van Een perfecte dag voor literatuur over De evolutie van een huwelijk schrijven. Het boek ligt vanaf volgende week in de boekhandels. Ik dank Uitgeverij Querido en Cathelijne voor het mij beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Ik wil méér!

Hebben jullie ook zo genoten van het WK voetbal? En wat was het weer spannend voor Oranje! Ik heb bijna alle wedstrijden gezien, maar ook bijna alle NOS Studio Brasil-uitzendingen en die van VI Oranje. Zelf kan ik geen bal raken en ben ik eigenlijk helemaal niet zo in voetbal geïnteresseerd, behalve dan dat ik (als geboren en getogen Amsterdammer) ALTIJD voor Ajax ben 🙂 Maar tijdens zo’n toernooi voel ik mijn Oranje-hart extra kloppen.

Uren heb ik voor de buis doorgebracht en mijn overige (vrij besteedbare) tijd werd (en wordt) gevuld met het ontspannen rondvaren in onze opblaasbare rubberboot. En sinds vorige week zijn mijn lief en ik nog een aanwinst rijker: wij huren 200 m2 (moes)tuin. Heerlijke tijdsbestedingen, maar hoeveel tijd blijft er dan voor lézen over? En al helemaal voor het lezen van een boek dat ik nadat ik drie keer opnieuw was begonnen, een beetje onderop de stapel had gelegd? Want dat gebeurde met Alles hiervoor van André Platteel (de Arbeiderspers). Die eerste, overvolle, pagina’s in een setting die ik niet meteen begreep. Ik kon mijzelf er niet toe zetten om verder te gaan.

Plichtsgetrouw als ik ben, begon het maandagavond wel wat te knagen: als je mee wilt doen met de bloggerleesclub Een perfecte dag voor literatuur, dan kun je niet zomaar zeggen dat je geen zin hebt. Dus maandagavond na het eten toch nog maar eens het boek ter hand genomen. En geloof het of niet, maar ik kon het niet meer wegleggen. Ik werd volledig door het boek geabsorbeerd.

Korte samenvatting: een extreem boek. Extreem qua inhoud (wat een verdriet, wat een geweld, wat een aparte personages, met name “de Noor”), extreem qua opbouw (moeiteloos achter elkaar elementen uit verschillende periodes, met daarbij ook nog wisseling in tegenwoordige en verleden tijd qua schrijfstijl), extreem in woordgebruik (prachtige zinnen, mooie metaforen, maar net zo vaak totaal doorschietend in bijna onleesbaar wollige samenraapsels). Enerzijds een briljante roman, zeker als je beseft dat dit het debuut is van André Platteel. Anderzijds een verhaal wat nog meer vragen oproept dan het in de loop van de roman beantwoordt.

Wat ik bijzonder knap aan deze roman vind, is de terloopsheid waarmee een aantal gruwelijkheden de revue passeren. Waar in een “van origine” spannend boek een duidelijke aanloop te merken is naar één of meerdere misselijkmakende onthullingen, heeft Platteel deze elementen weliswaar duidelijk naar voren laten komen, maar het geen hoofdrol in het totaal laten innemen. Voor mij maakt deze stijl dat ik het al lezend wel meekrijg en daardoor over het gedachtegoed van de Noor en de zijnen blijf nadenken, maar zonder dat dit mijn interesse in de hoofdpersoon Jonathan vermindert.

Op het moment dat ik deze blogpost schrijf, is het ongeveer twee uur geleden dat ik Alles hiervoor heb uitgelezen. Ik kan er nog geen afstand van nemen. Ik ben boos dat het boek uit is. Ik wil naar Jonathan toe om te voorkomen dat hij gaat doen wat op die allerlaatste bladzijde overduidelijk in de lucht hangt. Ik wil met zijn prille liefje Bette praten en helpen om een goede balans in hun relatie te leggen. Ik wil met anderen discussiëren over de ideeën en de daden van de Noor. Ik wil ik wil ik wil. Ik wil meer van André Platteel.

Tijdens het lezen hoorde ik vaag in mijn achterhoofd iets zoemen: een herinnering aan de roman Graz van Bart Moeyaert (Querido). Deze roman heb ik ooit via de app Vakantiebieb gelezen. Deze app is een fantastische tool van de Bibliotheek, maar het blijft jammer dat na afloop van de vakantiebieb-periode, het boek onherroepelijk van je tablet of telefoon verdwijnt. Ik kan nu dus ook niet meer nakijken waarom Graz tijdens Alles hiervoor naar boven kwam. Wat ik mij ervan herinner, gaat het in Graz ook om een jongeman die (weer) richting aan zijn leven moet geven. En in dat boek zitten ook hele bijzondere zinnen, vergelijkingen, overlappingen en sprongetjes. Mocht je het ergens tegenkomen, dan raad ik het je zeker aan om te lezen.

Het zijn van die boeken die een licht schurende werking hebben. Als lezer ben je er niet zo maar klaar mee. Ik voel mij na Alles hiervoor ook nog enigszins ongemakkelijk. Hoewel het boek in principe gaat over Jonathan die na een zeer zware periode door het verlies van zowel zijn moeder als zijn jongere broertje, probeert zijn leven weer op te pakken en zin te geven, is de titel in mijn beleving geweldig gekozen. In eerste instantie meende ik daarin te begrijpen dat het slaat op dat verwerkingsproces bij Jonathan (met de zeer bijzondere “hulp” van de Noor), maar pas na het boek helemaal gelezen te hebben, kan ik de titel een definitieve plek geven.

Wil jij ook weten of jij met mij van mening bent dat de titel goed past bij het boek? Dan raad ik je aan om Alles hiervoor te lezen. Ik dank Cathelijne en de Arbeiderspers hartelijk voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Veel leesplezier!

Voor de mening van de andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur over deze roman, klik je HIER.

Sluipmoordenaars

Stel je voor: je bent een vrouw op leeftijd, je woont sinds het overlijden van je man helemaal alleen in een huis op enige afstand van de “bewoonde wereld” en je beseft dat je af en toe wat warrig aan het worden ben. Hoe zou jij dan reageren als op een ochtend een enthousiaste vrouw op de stoep staat met de mededeling dat zij jou namens de overheid komt helpen? Dat is wat Ruth overkomt in de roman Tijgers in de nacht van Fiona McFarlane.

Hoe je over een boek denkt en wat je van het verhaal verwacht, wordt door de persoonlijke situatie van de lezer beïnvloed. Dit durf ik met overtuiging zo te stellen, want ik heb het letterlijk kunnen ervaren tijdens de Megaleesclub van Meulenhoff Boekerij, onderdeel van het door deze uitgeverij georganiseerde Boekenbloggersevent (14 juni j.l.).  Ter voorbereiding op die dag hadden de deelnemers (waaronder ik) het boek toegezonden gekregen. In mijn groep zaten ervaren bloggers over thrillers en spannende verhalen. Zij waren niet bijzonder onder de indruk van de plot van dit boek. Ikzelf had van tevoren niet bedacht dat het een spannend boek zou kunnen zijn, dus ik heb het meer in de verwachting van een roman gelezen. En dan stoort het veel minder dat misschien al relatief snel in het boek blijkt wat er aan de hand is. Het lijkt mij daarom voor een uitgever uitermate van belang om het juiste etiket aan een boek mee te geven in de promotionele uitingen.

Het verhaal van Ruth komt heel rustig op gang, precies zoals je mag verwachten bij een wat oudere vrouw. Haar beide zonen wonen ver weg en hoewel er regelmatig telefonisch contact is, moet Ruth zich toch voornamelijk zelf redden. De grote vraag is natuurlijk of zij dat (nog wel) kan. Zij maakt angstige nachten door in de overtuiging dat er een tijger door haar huis sluipt. Logisch toch dat zij hulp krijgt? Frida deed mij in eerste instantie denken aan Mma Ramotswe uit de serie boeken van Alexander McCall Smith, zoals Het geheim van de krokodil. Mma Ramotswe heeft haar eigen (vrouwelijke) detectivebureau en al rooibos-thee drinkend lost zij allerlei problemen op geheel eigen wijze op. Gemoedelijk is het woord dat mij bij haar te binnen schiet. Maar is Frida ook zo gemoedelijk?

Ik vind dat de schrijfster een mooie spanningsboog heeft gemaakt tussen de zich langzaam maar zeker aftekenende dementie van Ruth en de ware beweegredenen van Frida (en haar neef). Je kunt je helemaal inleven in de twijfels van Ruth of zij de controle kwijtraakt of dat er doelbewust iets anders aan de hand is. Het maakte mij als lezer weer bewust van hoe het moet zijn als jouw gewone leventje begint af te takelen. En niet alleen wat dat voor de persoon in kwestie zelf betekent, maar ook voor haar/zijn omgeving. Dit komt schitterend naar voren in de roman De Grens van de Finse schrijfster Riikka Pulkkinen (Arbeiderspers). Daarin maken wij kennis met Anja, een 53-jarige literatuurprofessor, die worstelt met de belofte die zij ooit aan haar man heeft gedaan. Zij heeft hem beloofd hem uit zijn lijden te verlossen op het moment dat hij de controle over zijn eigen leven kwijt zou zijn. Zo’n logisch, invoelbare belofte …. zo moeilijk om daar op het cruciale moment mee om te gaan. Beklemmend, menselijk beschreven. Prachtig. In De Grens zijn nog meer verhaallijnen verwerkt, waardoor ik blij ben dat ik deze roman heb gelezen.

 

Toevalligerwijs heb ik in relatief korte tijd meerdere boeken gelezen waarbij dementie/alzheimer een belangrijke rol speelt. Zo ook in De belofte van de Duitse schrijfster/journaliste Nadine Ahr (Querido). In dit op waargebeurde feiten gebaseerde verhaal gaat het juist om de belofte om elkaar nooit in de steek te laten, wat er ook gebeurt. En ook dan weer de keiharde werkelijkheid: niet iedereen wordt een LIEF oud omaatje of opaatje. Hoe graag je ook voor de persoon wil zorgen, je blijft zelf ook een mens, met gevoelens, verlangens, herinneringen en een toekomst.

Dementie is een sluipmoordenaar, net zoals de tijger die in het huis en in de gedachten van Ruth rondwaart. Hoe het met Ruth en Frida verder gaat? Denk je werkelijk dat ik dat nu ga vertellen? Vergeet het maar! Ik adviseer je om Tijgers in de nacht zelf in huis te halen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Tijgers in de nacht werd mij door Uitgeverij Meulenhoff ter beschikking gesteld. Hartelijk dank. Voor de overige genoemde boeken heb ik geput uit eigen collectie en de collectie van de openbare bibliotheek.

Stadsvernieuwing

Van een lieve collega had ik voor een vakantieperiode een stapeltje boeken ter leen gekregen om mijn vrije tijd prettig mee door te brengen. Prima idee, maar zoals dat wel eens gaat, is die vakantie allang voorbij en had ik nog niet alle boeken gelezen 🙂 .

Wat ik nog had liggen was de roman van Tatiana de Rosnay: Het huis waar jij van hield (Uitgeverij Artemis). Van dezelfde schrijfster heb ik Haar naam was Sarah gelezen en daar was ik gemengd positief over. De gedeelten in het verleden, dus de gedeelten die specifiek over Sarah gaan en over wat zij in de oorlogsjaren (en daarna) meemaakt, vond ik indrukwekkend geschreven. De gedeelten die zich in het nu afspeelden vond ik echter matig. Maar ja, een gevierd schrijfster geef je een extra kans, dus toch maar nog een boek van haar lezen.

Het huis waar jij van hield behelst het verhaal van Rose Bazelet. Het verhaal is gesitueerd in Parijs, tweede helft 19e eeuw. Het huis waar Rose woont staat op de nominatie gesloopt te worden in het kader van de uitbreiding en modernisering van Parijs.  Aan het huis kleven heel veel herinneringen. Wat er allemaal is gebeurd en wat er gaande is, beschrijft zij  in een brief aan haar (overleden) echtgenoot. Als lezer ben je “live” getuige van het schrijven van die brief tijdens de laatste tumultueuze momenten in het huis. De Rosnay heeft in deze roman een taalgebruik gehanteerd dat goed past bij die periode in de geschiedenis. Door haar schrijfstijl komt een herkenbaar en acceptabel beeld naar voren over de leefomstandigheden destijds en de wijze waarop mensen destijds met elkaar omgingen en geacht werden met elkaar om te gaan.

En toch vond ik het geen geweldig boek. Ik voelde steeds meer irritatie jegens de hoofdpersoon, met haar maniertjes en gedoe. Haar strijd voor het behoud van het huis had in mijn beleving heroïsch kunnen zijn. Het kwam op mij echter over als de onmogelijke strijd van een vrouw in verval, met een onwerkelijke hang om alles bij het oude te laten. Haar moeizame relatie met haar dochter, het zijn van weduwe en nog een ander groot drama dat zich in haar leven heeft voltrokken zijn allemaal thema’s die om een mooie stilistische of inhoudelijke uitwerking vragen. Naar mijn mening heeft de schrijfster dit laten liggen.

Tijdens het lezen van Het huis waar jij van hield moest ik terugdenken aan de roman van Thomas Rosenboom met de titel Publieke werken (Querido). Deze roman heb ik jaren geleden grotendeels gelezen, maar door omstandigheden wilde het destijds niet lukken om voldoende gemotiveerd te blijven om het boek uit te lezen. Ik moest nu aan dit boek denken omdat het ook in deze roman gaat om de strijd tegen het wegvagen van een bestaand gebouw (in dit geval in verband met de bouw van het Victoria Hotel in Amsterdam). Hier ging het de betrokkenen echter niet zozeer om het gebouw maar om het financieel gewin dat zij ermee dachten te behalen.

Inmiddels heb ik nu weer enige kriebels om Publieke werken opnieuw ter hand te nemen om deze roman en met name mijzelf een tweede kans te geven.

Heb jij één of meer van de hier genoemde boeken zelf ook gelezen? Ben je het eens met mijn mening of heb jij juist een andere ervaring? Mijn streven is overigens om een boek altijd uit te lezen, ook als het begin misschien niet meteen is wat ik ervan verwacht. Je weet alleen maar hoe het verhaal zich verder ontwikkelt en of je door de sfeerimpressies of stijlgebruik wordt geïmponeerd, als je doorleest. Ik ben benieuwd of jij ook zo’n niet-uitgelezen boek hebt waarvan je nu overweegt het een herkansing te geven. En weet jij nog waarom het in eerste instantie niet lukte om het boek uit te lezen? Ik zie jullie reacties (hier of via mijn facebookpagina) graag tegemoet.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Hink stap sprong

Ik vind mijzelf best een ervaren lezer. Ik schrik niet zo gauw terug van een donker thema, een “literaire” schrijfstijl of ongebruikelijk taalgebruik. Maar na het lezen van het eerste verhaal uit de bundel Barrevoetse februari van Herta Müller voelde ik mij enigszins hulpeloos. Ik had niets begrepen van wat ik zojuist had gelezen! Even diep ademhalen en voorzichtig beginnen aan het tweede verhaal. Ja en toen halverwege dat verhaal  …… toen begon ik te begrijpen hóe ik deze verhalen tot mij moest laten komen. De bundel lijkt een dun boekje met een paar verhalen, het ene wat langer dan het andere. Keurig ingebonden, een mooie uitgave van De Geus. Maar in werkelijkheid zit dit dunne boekje bomvol beelden.

Deze beelden zijn van een andere orde dan bijvoorbeeld de schitterende omschrijvingen van Philip Claudel (Alles waar ik spijt van heb) of A.F.Th. van der Heiden (Tonio). In de verhalen van Herta Müller zijn de omschrijvingen de ene keer heel feitelijk en de andere keer volledig ingekleurd door de bijbehorende emotie. Tijdens het lezen wordt er dus voortdurend een beroep gedaan op de lenigheid van je brein om deze omschakelingen te kunnen volgen. Je wordt heen en weer geslingerd tussen dat wat je “ziet” en dat wat je “opmerkt”.  Sommige beschrijvingen vond ik erg mooi en goed bedacht, bijvoorbeeld (p.78):

De bochel van de kapper is op zijn schouder een hoofd. Achter zijn hoofd. Dat hoofd heeft niet de kleur van zijn haar. Het heeft de kleur van zijn jasje. De bochel van de kapper is altijd bedekt. Alsof de kapper heimelijk nog iemand bij zich heeft. Onder zijn huid.

Snel en oppervlakkig lezen is er niet bij. Het deed mij denken aan Wolkenatlas van David Mitchell (Querido). Dit boek heb ik lang geleden (lang voordat de film uitkwam. En nee, ik heb de film niet gezien en dat wil ik voorlopig graag zo houden) gelezen in het kader van mijn leesclub in-real-life. Mijn planning liet wat te wensen over, dus ik zette een paar dagen voor de bijeenkomst mijn “snelleesmodus” aan. 

Als je zelf ook Wolkenatlas hebt gelezen, snap je waarschijnlijk wel wat er vervolgens gebeurde. In dit boek is er sprake van meerdere verhaallijnen in diverse periodes en op verschillende plaatsen. Per verhaallijn is er een ander taalgebruik en in het middengedeelte  van deze roman is dat een primitieve en daardoor niet direct herkenbare vorm. Snel-lezen door diagonaal over de pagina te gaan? Vergeet het maar. Dit gedeelte moet je bijna hardop voorlezen om de cadans te pakken te krijgen en te wennen aan het taalgebruik.

Nadat ik Barrevoetse februari had uitgelezen, voelde ik een lichte frustratie omdat ik misschien nog niet alles begrepen had. Een paar dagen later heb ik, mede ter voorbereiding van deze blogpost, de bundel doorgebladerd. Ik was verrast om te merken dat de verhalen op de een of andere manier toch al een onderdeel van mijn herinnering waren geworden. Ook de verhalen waar ik tijdens het lezen mijn vraagtekens bij zette, kon ik opmerkelijk genoeg weer herbeleven en waarderen. 

Vooraf had ik mijn bedenkingen bij deze bundel omdat duidelijk was dat armoede, koude, onderdrukking en oorlog belangrijke thema’s zouden zijn. De schrijfster heeft haar eigen ervaringen van een jeugd in een Duitstalig dorp in Roemenië meegenomen in deze verhalen. Daarmee werd het echter geen ver-van-mijn-bed-verhaal, maar juist meer een bijzondere en acceptabele uitvergroting van deze onderwerpen.  Ik heb niet eerder iets van Herta Müller gelezen, maar zij zal niet zo maar bekroond zijn met de Nobelprijs voor literatuur 2009. Desondanks is mijn eindoordeel niet overwegend positief. Ik vind sommige zinsconstructies een beetje te gekunsteld en de combinatie van zinnen is bijna een vorm van wiskunde met woorden. En hoewel ik veel plezier kan beleven aan wiskunde, is dat niet wat ik primair in een roman of verhalenbundel zoek.

Deze bundel is mij ter beschikking gesteld door Uitgeverij De Geus ten behoeve van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur, waarvoor mijn grote dank! De volgende bijdrage voor Een perfecte dag voor literatuur is weer heel anders: op 30 maart a.s. wordt volop aandacht besteed aan Wat ik weet, een Young Adult-roman van Julie Berry (Gottmer Uitgevers).

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Klik HIER om te lezen wat mijn medebloggers schrijven over deze verhalenbundel.

IJstijd in de tegenwoordige tijd

Als mijn man een boek gaat lezen, dan slaat hij het boek open en begint te lezen. Als ík een papieren boek ga lezen, gaat aan het daadwerkelijke lezen een heel ritueel vooraf. Ik ruik aan het boek, ik voel aan het papier, ik blader er doorheen om een indruk te krijgen van indeling en lettertype en ………… ik lees de tekst op de achterkant. En precies die tekst op de achterkant zette mij bij IJstijd van Maartje Wortel in eerste instantie op het verkeerde been.

Ik verwachtte een verhaal waarin de relatie tussen de hoofdpersoon James en Marie actief zou worden neergezet. Het was daarom even omschakelen toen ik al vrij snel in het begin van deze roman doorkreeg dat de relatie met Marie inmiddels verleden tijd was. Voor mij was die omschakeling niet zo lastig, voor James des te meer. Alles wat James zegt, denkt of vertelt te hebben meegemaakt is in dit boek zeer functioneel geschreven in de tegenwoordige tijd.

Deze roman staat bol van de meest prachtige en tot nadenken stemmende oneliners. Eerlijk gezegd maakte dat mij in het begin een beetje onrustig: ik had immers toegezegd over dit boek een blogpost te schrijven en door zoveel statements had ik nog geen idee waar het in dit boek naar toe zou gaan. Het  bijna krampachtig zoeken naar de rode draad is misschien wel symptomatisch voor dit boek. De enige remedie is loslaten en jezelf laten meedrijven met het leven van James. Het boek behelst in principe feitelijk maar een korte periode in zijn leven, maar daarin komt zijn levensverhaal wel nadrukkelijk naar voren.

James komt mij in eerste instantie voor als een lamlendige dertiger (ondanks zijn interesse in muziek en literatuur, onder andere van schrijvers waarvan ik nog niet had gehoord). Later komt daar bij verwend en verwaarloosd tegelijk. Een beetje een oudere uitvoering van Jonathan Meredith in Jonathan, laat je niet kisten en Jonathan wat zag je in die zomernacht? Jonathan is afkomstig uit een gegoede familie, kan alles krijgen wat zijn hartje verlangt (hoewel met name zijn moeder wel het een en ander van hem verwacht) en wordt door zijn ouders voor zijn verdere ontwikkeling naar een kostschool “verbannen”.

       
Deze boeken van de Engelse schrijfster K.M. Peyton (uitgegeven bij Querido), destijds gekocht  bij Boekhandel Miverva in Amsterdam, horen nog steeds tot mijn favoriete jeugdboeken. Het verschil tussen James en Jonathan is echter wel dat Jonathan door omstandigheden zich gedwongen voelt tot handelen (waardoor hij tegen wil en dank toch een stoere jongeling wordt), terwijl bij James een zekere mate van passiviteit blijft overheersen. Desondanks kreeg ik een zwak voor James en raakte ik steeds meer geïnteresseerd in zijn manier van denken en leven.

Ik heb nog niet eerder werk van Maartje Wortel gelezen, dus kan ik niet zeggen of zij zich als schrijfster met dit boek verder heeft ontwikkeld. Maar als haar eerdere en toekomstige werk van een vergelijkbaar niveau is, dan ben ik van mening dat wij er in Nederland weer een bijzonder talent bij hebben. IJstijd is geen spannend boek en toch is het haast onmogelijk om het weg te leggen. Het begint redelijk neutraal, af en toe zelfs wel eigentijds komisch. Dan komt er een donker middengedeelte, met name ook hoe het komt dat Marie verdwenen is uit het leven (van James). En dan is er een slot waarin ik toch een sprankje positiviteit bespeurde. Het is typisch zo’n boek waarvan je net na het uitgelezen te hebben, nog niet goed weet wat je er uiteindelijk van vindt. Misschien is een kenmerk van een goed geschreven roman juist dat de impact van het gelezene zich pas na verloop van tijd echt manifesteert. Ik houd van dat soort boeken en IJstijd hoort daarbij.

Tot slot toch nog even terug naar de tekst op de achterkant. Daar staat dat IJstijd een geestige, ontroerende en slimme roman is over de liefde, over literatuur en over identiteit. Treffender kan ik het niet zeggen. Ik mocht deze roman lezen in het kader van de boekbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Wat een voorrecht om dit boek door de uitgever De Bezige Bij kosteloos ter beschikking te krijgen. Dit boek is een echte aanrader. Ga gauw naar een goed gesorteerde boekhandel of vraag er naar bij je plaatselijke openbare bibliotheek!

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Meer blogs lezen over IJstijd? Klik dan HIER.

Onwaarschijnlijk

“Onwaarschijnlijk” is de titel van het 18e hoofdstuk van de roman Duel met paard van Pauline Genee (Querido). In dit hoofdstuk, dat het kantelmoment van het boek in zich heeft, wordt het woord veelvuldig gebruikt. En voor mij is “onwaarschijnlijk” ook het gevoel dat overheerst na het lezen van dit boek.

En dan niet als antwoord op de vraag of een paard kan rekenen, maar als woord om uiting te geven aan mijn mening over deze roman: onwaarschijnlijk mooi!

Deze debuutroman is gebaseerd op werkelijk gebeurde voorvallen en de daarbij betrokken personen. Leuk om te weten, maar voor mij was dit totaal irrelevant. Duel met paard is namelijk typisch zo’n boek waarin je helemaal wordt ondergedompeld. Vanaf de allereerste zinnen neemt de schrijfster je mee in sfeerimpressies naar het Berlijn aan het begin van de vorige eeuw. Door haar taalgebruik en prachtige omschrijvingen waan je jezelf aanwezig op de binnenplaats van de Griebenowstrasse 10 om de rekenkunsten van paard Hans te aanschouwen.

Ik was 251 pagina’s lang volledig in de ban van de stugge leermeester Wilhelm von Osten en het Italiaanse druktemakertje Emilio Rendich. Beide figuren zijn door Genee uitermate karaktervol neergezet. Tussen de gemankeerde onderwijzer en de gepassioneerde, eigenzinnige Rendich ontstaat een bijzondere vriendschap. Zij hebben elkaar, ieder op zijn eigen manier, nodig. Desalniettemin heeft deze vriendschap een fatale afloop. In het geheel is er ook nog een prachtige bijrol voor buurvrouw Frau Piehl.

De schrijfstijl deed mij af en toe denken aan de schrijfstijl van Charles Lewinsky in Het lot van de familie Meijer. In dat boek ben ik al geruime tijd bezig, aangezien ik steeds een klein deel lees tussen andere boeken door. Ik kan maar niet de rust vinden om deze roman nu eens serieus op te pakken en uit te lezen. Wellicht niet bevorderlijk voor een goede indruk van deze roman, maar tot nu toe is mijn ervaring dat ik mij binnen de kortste keren weer helemaal kan inleven  in de sfeer van de beschreven periode. Overigens zie ik verder inhoudelijk geen vergelijk tussen Het lot van de familie Meijer en Duel met paard.

Duel met paard is zeer zeker geen sentimenteel verhaaltje over de bijzondere verhouding tussen man en paard. En (gelukkig) heeft het paard, hoewel de titel van het boek anders doet vermoeden, geen hoofdrol. In eerste instantie is het een mooi geschreven verhaal met een niet standaard onderwerp. Pas verder in het boek begon ik te merken dat er meerdere “duels” in deze geschiedenis verborgen zitten. Zo zijn er onder andere te benoemen de voortwoekerende harde vader-zoonrelatie, de conflicterende belangen van kunst en commercie, de persoonlijke worstelingen en de gespannen relaties tussen mensen. Daarnaast is er ook nog “de wetenschap”.

Het eind van het boek stemde mij een beetje verdrietig. De teleurstelling van Von Osten over de houding en het gedrag van Rendich, de manier waarop het wetenschappelijk onderzoek is uitgevoerd en de leegte van zijn leven, drukken zwaar op hem. Hoe het Rendich vergaat, ga ik hier niet verklappen. Ik kan alleen maar aanraden om dit boek zelf te gaan lezen. Dit boek heb ik overigens mogen lezen in het kader van de boekbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur.

Ter overweging een citaat (pagina 93). Dit boek heeft het in zich om door filosofisch getinte teksten je te laten nadenken over levensvragen die als zodanig niet in dit boek behandeld worden en die het onderwerp van het boek overstijgen:

Misschien, mijnheer Rendich, is dit allemaal te diepzinnig voor u, maar kan iets ook in stilte waar zijn? In volledige anonimiteit? Een niet bewezen, niet geziene onomstotelijkheid, bestaat dat? Nou? 

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Wil je weten hoe de andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur schrijven over dit boek? Klik dan HIER. Binnen deze bloggersleesclub gaan we op 28 februari a.s. aandacht besteden aan IJstijd van Maartje Wortel.

Gesloten boek?

Vandaag werd bekend dat boekhandelketen Polare weer/nog in de problemen zit. De winkels zijn per onmiddellijke ingang dicht en de toekomst is onzeker. Kort geleden is het faillissement van ECI uitgesproken. Kommer en kwel in boekenland. Ik geef toe dat ik niet meer heel regelmatig in een boekwinkel kom. Het dorp waar ik woon, kent weliswaar een Bruna, maar voor een grotere collectie kan ik daar niet terecht. De verleiding om dan via internet te gaan neuzen en dan ook maar te bestellen, is groot.

En dat terwijl ik zulke goede herinneringen heb aan mijn jeugd in Amsterdam. Als kind ging ik aan de hand van mijn moeder mee naar Boekhandel Minerva aan de Koninginneweg. Daar hadden ze een werkelijk fantastische collectie jeugd- en kinderboeken. Dus in mijn fase van Terlouw-Thea Beckman-Tonke Dragt-K.M. Peyton was ik daar regelmatig te vinden om mijn gespaarde verjaardagsgeld om te zetten in papieren juweeltjes.

Uren kon ik daar doorbrengen en slechts het feit dat ik het voorrecht had om op te groeien in een thuisomgeving van boeken, maakte het acceptabel om op het fietsje weer naar huis te gaan. Iets later ontdekte ik bij Minerva ook hun uitgebreide collectie van buitenlandse kranten en tijdschriften.

Langzaam maar zeker werd mijn horizon breder en ontdekte ik Boekhandel Godfried op de hoek van het Valeriusplein en de Koninginneweg. Mijn moeder maakte vroeger zo vaak het grapje dat dit de boekhandel van Godfried Bomans was, dat ik wel elke keer even moet nadenken of het nu Boekhandel Godfried of Boekhandel Bomans is 🙂 . Watertandend kon ik daar rondlopen, voorzichtig aaiend over de boekruggen van de Russische Bibliotheek. Als jong gymnasiaste was ik uitermate geïnteresseerd in de mooie vertalingen van de oud-griekse klassieke verhalen. Ik begon de waarde van geld te begrijpen en de uitspraak dat je je geld maar één keer kunt uitgeven …… De sfeer bij Minerva en bij Godfried met de aanwezigheid van al die mooie boeken, de vriendelijkheid van het personeel heb ik altijd als bijzonder inspirerend ervaren. De “verkoper” was geen verkoper in de commerciële zin van het woord, maar was een rasechte boekenliefhebber.

Tijdens mijn studententijd was uiteraard de VU Boekhandel een welkome aanvulling op mijn verslaving aan boekhandels. En natuurlijk Boekhandel Robert Premsela (Van Baerlestraat). Wat een heerlijkheid om daar weg te dromen bij boeken over beeldende kunst, fotografie, architectuur, musea en noem maar op.

Ik ben al (te) lang niet meer in Amsterdam geweest, maar als ik mag vertrouwen op de zoekresultaten van Google, bestaan alle door mij genoemde boekenwinkels nog. Dit soort boekhandels is voor mijn vorming als lezer belangrijk geweest en het is goed om af en toe hier weer bij stil te staan. Iedereen, ook “de jeugd van tegenwoordig”, zou de gelegenheid moeten hebben om via echte boekhandels verder geïnteresseerd te raken in boeken en lezen. Laten wij dan ook zo veel mogelijk het goede voorbeeld geven.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Familieverbanden

Op 26 december, tweede kerstdag, las ik in het boek Jouw gezicht zal het laatste zijn van João Ricardo Pedro over de familiegeschiedenis van drie generaties Mendes-mannen. Juist bij het gedeelte over het einde van de moeder van Duarte bereikte ons het bericht van het overlijden van de moeder van een goede vriend van ons. Beide overlijdensberichten maakten diepe indruk op mij en hun impact werkt tijdens het schrijven van deze blogpost nog steeds door. Waar het onze vriend betreft door zijn strijd om met dit verlies om te gaan voor zichzelf en binnen zijn familie, waar het om Duarte gaat door zijn hele familiegeschiedenis.

Het zeer lezenswaardige boek, uitgegeven bij Uitgeverij Signatuur, hebben mijn man en ik beiden gelezen, mede in het kader van de bloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Ik bewonder mijn liefste om zijn vermogen om, na het boek gelezen te hebben, mij niet te overvoeren met zijn mening. Hij gaf mij rustig de tijd en gelegenheid om deze geschiedenis te lezen. En zo is het gebeurd. En zo moet het ook zijn.
De geschiedenis van Duarte, zijn vader en grootvader is niet een verhaal dat je “eventjes” tot je neemt. Niet omdat het een moeilijk leesbaar boek is, integendeel. Binnen een paar zinnen was ik volledig verkocht en wilde ik weten of er en zo ja wat de samenhang van de verschillende verhalen was. In eerste instantie deed het boek mij denken aan Kwikzilver van Paul Harding, met name omdat in dat boek de verhaallijn van vader en zoon ook door elkaar lopen. Bij Jouw gezicht zal het laatste zijn had ik af en toe een beetje moeite om het verhaal nog in de juiste tijdsperiode te plaatsen, maar dat is dan ook meteen weer een aantrekkelijk aspect van dit boek. Waar het eerst lijkt alsof het verschillende verhalen zijn met af en toe dezelfde personen, blijkt pas later in het boek hoe deze verhalen zich tot elkaar verhouden en hoe zij als stukjes van een legpuzzel in elkaar grijpen.

Bijzonder mooi vind ik dat per verhaallijn de schrijfstijl daar op aangepast is. Dit kwam voor mij met name naar voren in de gedetailleerde opsomming van alle handelingen die de moeder van Duarte op een gegeven moment verricht. Het lijkt haast alsof haar wereld niet verder reikt dan die feiten en afgeronde handelingen. En dan doet zij inderdaad een mededeling aan haar zoon en haar man, waardoor dit op zijn plaats valt.

Net zo overdonderend als het boek begint, eindigt het ook. Heel abrupt, gevoelsmatig midden in een verhaallijn. Want hoewel je als lezer op dat moment een completer beeld ziet door de neergelegde puzzelstukjes, betekent dat niet dat het verhaal “af” is. En dat is dan misschien ook wel het belangrijkste om van dit boek mee te nemen. De voortdurende beweging van de wereld, van mensen. De invloed van oorlogen, politieke en militaire regimes en persoonlijke drama´s blijkt ook hier weer enorm te zijn. Het ontwrichtende effect van een niet optimale communicatie zie ik helaas ook optreden in de familie van onze vriend en ik wens hem dan ook van harte alle kracht en sterkte toe om binnen familie- en vriendenkring een manier te vinden om met elkaar verder te kunnen leven.

Al lezende realiseerde ik mij opnieuw (namelijk net zo als tijdens het lezen van De gestolen kinderen van Gerardo Soto y Koelemeijer en Nachttrein naar Lissabon van Pascal Mercier) hoe weinig ik eigenlijk weet van de geschiedenis van de zuidelijke Europese landen.

Misschien zou ik zonder de bloggersleesclub dit boek niet snel zelf uitgekozen hebben om te lezen. Maar nu ik dat wel heb gedaan, ben ik daar zeer blij om. Als je op zoek bent naar een verhaal met een duidelijke kop en staart, dan moet je nu nog niet dit boek lezen. Maar als je in de stemming bent om meegevoerd te worden door een schitterende, beeldende schrijfstijl, dan is Jouw gezicht zal het laatste zijn zeker een aanrader. Het is een briljant debuut van deze jonge portugese schrijver. Ik zie nu al uit naar nieuw werk van hem!

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Met zo’n boek kan het haast niet anders dan dat je nog meer hierover wenst te lezen. Lees HIER wat andere boekenbloggers over dit boek schrijven.

En de tijd? De tijd tikt door ……

Tja, daar zit je dan. Stiekem trots dat je bent toegetreden tot het boekenbloggers-land, want je hebt inmiddels zo’n 11 blogartikelen geschreven. En je bruist van de ideeën om te schrijven over gelezen en nog te lezen boeken. En dan ……. is er zomaar een hele week voorbij zonder dat je ook maar één letter hebt gepubliceerd.

Bloggen is een vak apart. Het is niet iets dat je er zomaar even bij doet. Dat blijkt maar weer. En hoe graag ik ook wil beweren dat ik minstens 1 keer per week iets zal plaatsen, moet ik nu toch simpelweg bekennen dat ik inhoudelijk nog niet veel te melden heb!

In mijn vorige blogpost gaf  ik aan dat ik nu aandacht zou besteden aan het boek Kwikzilver van Paul Harding. Dat wil ik ook graag doen, want de eerste bladzijden zijn veelbelovend, maar dat boekje heb ik nu nog niet uitgelezen.

Wat ik wel uitgelezen heb is Nachttrein naar Lissabon van Paul Mercier, uitgegeven door de Wereldbibliotheek. Dit boek wordt aanstaande donderdag in mijn leesclub besproken, dus wil ik er hier liever nu nog niet te veel inhoudelijk over kwijt. Ik verklap vast dat ik heb genoten van dit boek en dat ik diep onder de indruk ben hoe knap dit boek door Gerda Meijerink is vertaald.

Eind september komt het boek Van dode mannen win je niet van Walter van den Berg uit. Dit boek ga ik lezen in het kader van de leesclub van Not Just Any Book “Een perfecte dag voor literatuur”. Verder heb ik weer het een en ander in de plaatselijke openbare bibliotheek zien liggen, dus het gaat uiteindelijk helemaal goed komen met het regelmatig plaatsen van blogartikelen.

Ben jij ook een (boeken)blogger en herken je de “druk” om regelmatig iets te publiceren? Ik stel het op prijs als je jouw ervaringen en tips deelt in een reactie. Reacties zijn overigens altijd welkom.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo