Bella Italia?

Ik ben blij met mijn abonnement op de openbare bibliotheek. Zeker met alle mogelijkheden om boeken van andere vestigingen te kunnen reserveren en allerlei online-mogelijkheden ben ik erg tevreden. En het is financieel en ruimtetechnisch ook volstrekt onmogelijk om alle boeken die ik lees, aan te schaffen en te bewaren. Maar soms …… soms doet het bijna pijn om een boek weer te moeten inleveren. Dat zijn dan boeken waarvan ik weet dat ik ze heus niet snel nog een keer ga lezen, maar waarvan ik wel weet dat het fijn zou zijn om ze af en toe gewoon even open te slaan, een beetje door te bladeren en zo weer tijdelijk in herinnering terug te gaan naar de sfeer en de bijzonderheden van het verhaal.

Dit had ik onlangs met twee boeken, die toevalligerwijs allebei van Italiaanse bodem zijn. Het begon met Dingen die niemand weet van Alessandro d’Avenia (uitgeverij Cargo). Deze (jeugd)roman stond al enige tijd op mijn wensenlijst, na een wervende blogpost van Leesdame. Het verhaal is simpel verteld en stelt eigenlijk niet veel voor: de vader van de 14-jarige Margherita laat zijn gezin achter en daarmee komt de wereld van dit meisje op losse schroeven te staan. En dat gecombineerd met alle nukken en grillen die bij haar leeftijdscategorie horen en haar overstap naar de middelbare school (volgens het Italiaanse schoolsysteem) maakt dat zij op haar manier op zoek gaat naar haar vader. Niets bijzonders. Maar wat wel heel bijzonder is, is de manier waarop de schrijver deze universele zoektocht vormgeeft. Hij maakt daarbij gebruik van prachtige zinnen, sfeeromschrijvingen en rake typeringen.

Prachtig vond ik het dat Margherita op een gegeven moment het idee heeft dat alle klassieke literatuur speciaal voor haar geschreven lijkt te zijn. Dat komt ook door de indringende wijze waarop haar leraar haar weet in te wijden in die wereld, aan de hand van teksten van onder andere Homerus. Margherita is er van overtuigd dat deze leraar een belangrijke rol in haar quest moet vervullen en daarom wil zij hem daarbij betrekken. Het leven van die leraar is al niet echt stabiel te noemen en naast de verhaallijn van Margherita wordt zijn interne strijd om uit te zoeken wat zijn lotsbestemming is en zijn toekomst ook meegenomen in de roman.

Verder is er nog de zeer Siciliaanse oma van Margherita die, al kokend en bakkend, de mooiste overpeinzingen de wereld inslingert. Dit is af en toe wel een beetje over the top, zo zoetig dat het glazuur bijna van je tanden barst, maar in het geheel vond ik het mooi passend. Ik zag haar voor mij staan, in haar keuken, voortdurend bezig en daarbij niet alleen een steun voor Margherita maar ook voor haar jongere broertje (en zijn kleurpotloden). En natuurlijk kan ik ook de jonge(n) Giulio niet onvermeld laten. Hij heeft zijn oog laten vallen op Margherita, niet eens zo zeer voor een relatie maar meer omdat hij in haar meent te herkennen waarmee hij zelf worstelt in het leven met alle onzekerheden en hardheden. Het vriendinnetje van Margherita (en haar immens begripvolle ouders, ook wat over the top) kan ik hier niet aanhalen, want ik heb eerlijk waar geen idee meer hoe zij heet. Tja, dat krijg je als het bibliotheekboek weer teruggebracht is 🙂 . Deze roman blinkt naar mijn mening uit in het prachtig verwoorden van emoties, zoals twijfel, boosheid en verlangen in een hartverwarmende sfeer en omgeving.

Het andere boek dat ik liever niet had teruggebracht naar de bibliotheek is Ga niet weg van Margaret Mazzantini (Wereldbibliotheek). Deze roman is eigenlijk één lange monoloog van Timoteo, chirurg. Hij staat in zijn eigen ziekenhuis te wachten terwijl zijn 15-jarige dochter Angela wordt geopereerd. Zij is met haar scooter door een auto geschept en moet met spoed een hersenoperatie ondergaan. Moeder Elsa verbleef net in het buitenland en is nu met het eerst beschikbare vliegtuig weer onderweg naar huis, naar het ziekenhuis. Terwijl een bevriende collega-chirurg met zijn team in opperste concentratie een strijd met de tijd levert aan de operatietafel om het leven van het meisje te redden, kan haar vader zijn gedachtenstroom niet meer controleren. Hij móet terug in de tijd, naar de periode rondom de geboorte van Angela. Hij vertelt in stilte aan Angela over deze periode, die zo bepalend is gebleven voor de rest van zijn leven. Het is een extreem indrukwekkende levens- en liefdesgeschiedenis, waarbij hij een minnares heeft met de naam Italia. Het blijft eigenlijk wel de vraag of zij inderdaad zo heet of dat zij alleen maar in een snel moment, die naam heeft genoemd. Dat is ook helemaal niet van belang, de vrouw als zodanig is wel van belang. Zij  symboliseert voor Timoteo wel veel meer dan alleen maar een liefdesspeeltje.

Los van de vraag wat je vindt van buitenechtelijke relaties, van overspel en het verbreken van huwelijksbeloftes, maakt dit boek indruk door het taalgebruik en de manier van typeren. Het is heel hard, afstandelijk, liefdevol en emotioneel tegelijk. Je komt toch niet vaak tegen dat de mannelijke hoofdpersoon een vrouw vergelijkt met een hond of een geit ….. Maar hij denkt en oordeelt ook niet mals over zichzelf, over zijn vrouw Elsa en hun (wederzijdse) “vrienden”. Ik kon hem ook wel begrijpen, zijn zoektocht naar echte liefde, een veilig gevoel en vertrouwen in het leven. De reacties van zijn omgeving op zijn afwezige gedrag, daarentegen, waren ook te begrijpen. Wie weet wat? De beschrijving van de eenzaamheid van Timoteo (maar eigenlijk de eenzaamheid van iedereen) maakt dit boek rauw maar zeer indrukwekkend.

Als je Ga niet weg ook gelezen hebt, ben je het waarschijnlijk wel met mij eens dat wij de vrouw Italia niet echt bella (mooi) kunnen noemen, maar wat ik wel als zodanig wil bestempelen zijn deze twee juweeltjes van Italië. Hoe ik op het idee ben gekomen om Ga niet weg te lezen, weet ik echt niet meer. Maar ik ben zeker blij met een bibliotheek die dit genre romans in de collectie heeft.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Binnenkort verschijnen mijn berichten alleen nog op theonlymrsjo.nl. Meld je daar aan als abonnee en je mist geen enkele blogpost!

Moderne fabels

Ik heb het druk, erg druk. Of ik maak mij druk, te druk. Hoe dan ook, de laatste tijd heb ik bar weinig gelezen en navenant nog minder geblogd. Het lezen komt er simpelweg niet van. Er ligt een stapeltje recensieboeken naar mij te loeren, stuk voor stuk interessante boeken, maar op de een of andere manier komen ze niet van die stapel af. En mijn beproefde methode om het lezen weer op gang te krijgen, namelijk met een spannende thriller of een echte feelgoodroman, wil dit keer ook niet helpen. Want er is maar weinig tijd en die wil ik zo goed mogelijk besteden, dus ligt “een tussendoortje” niet voor de hand. Al dat wikken en wegen leidt er uiteindelijk toe dat ik nauwelijks iets (uit)lees.

En juist op het moment dat ik dacht: “laat alles ook maar, het wil niet en het lukt niet en ik ga mijzelf niet dwingen, want lezen moet het synoniem blijven van plezier”, juist op dat moment sloeg ik de verhalenbundel Mens vs. Natuur open. Een bundel van twaalf bizarre verhalen van de hand van Diane Cook, mooi vormgegeven in een uitgave van Meridiaan Uitgevers.

Een waarschuwing is hier wel op zijn plaats: het is in ieder geval onmogelijk om maar één verhaal te lezen. Als je eenmaal de smaak van haar schrijfstijl te pakken hebt (en dat duurt echt niet lang!), kun je niet anders dan de hele bundel willen lezen. Zowel qua schrijfstijl als qua inhoud is dit één van de meest indrukwekkende publicaties die ik de laatste tijd gelezen heb. En bij elk nieuw verhaal stonk ik er weer in: het verhaal begint redelijk “normaal”, voortkabbelend, het zou kunnen gaan om je buurman of een collega. En dan opeens, in no-time, zit je in een bizarre, onwerkelijke, beangstigende situatie en ontsnappen is geen optie. Het is niet eng in de zin van horror of sommige fantasy, het enge zit er in dat je voortdurend het gevoel hebt dat dit morgen zomaar in het echt kan gebeuren.

Het zijn twaalf absurde en bizarre verhalen. In elk verhaal is er sprake van strijd, mens tegen natuur maar zeker ook mens tegen mens en mens tegen zichzelf. En ik merkte bij mijzelf dat ik voortdurend werd heen en weer geslingerd tussen empathie en antipathie jegens de hoofdpersoon in elk afzonderlijk verhaal. Want hoe oordeel je over een persoon die zich in zijn eigen huis verstopt in een periode dat de wereld overstroomt. Hij heeft genoeg te eten en te drinken en zorgt er angstvallig voor dat niemand uit het overvolle buurhuis bij hem terecht komt. Eigen belang gaat voor groepsbelang. Maar als dan blijkt dat de groep juist doordat het een groep is, veel sterker blijkt in overleven, wat dan? Hoe moet de eenling dan handelen?

En wat doe je als er een vreemd, alles vermorzelend monster in jouw kantoorpand rondwaart? Ga jij je collega’s helpen om te vluchten of maak jij jezelf als eerste uit de voeten? En als jij als tienjarige jongen overbodig blijkt te zijn? Stap jij dan zonder morren in de Stortkoker? En ga zo maar door. De thema’s liegen er niet om.

Maar bovenal maakt deze bundel indruk door het schrijverstalent van Diane Cook. Een soepel lezende schrijfstijl met mooie beeldspraak en prachtig geconstrueerde zinnen. Een genot om te lezen, ondanks de steeds vreemder en extremer wordende en agressievere verhalen. Ik moest wel af en toe even naar adem happen en het adrenalineniveau laten dalen. Zo bijzonder en bij elk verhaal had ik zoiets: dit moet ik nog eens lezen. Er is het voortdurende gevoel dat er nog veel meer uit de verhalen te halen is. Die extra dimensie vind ik uitermate aantrekkelijk.

Ik mocht deze bundel lezen als “toetje” op het afgelopen lees- en blogseizoen van de leesclub Een perfecte dag voor literatuur. Hartelijk dank voor de uitgever voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar, maar ook grote dank voor het uitgeven. Het is ook typisch een bundel om weer eens nadrukkelijk stil te staan bij de rol en de invloed van een vertaler. Volgens mij kan een vertaler echt het verschil tussen “wel aardig” en “subliem” maken. Ik vind dat Kees Mollema er zeker voor gezorgd heeft dat ik een optimale leeservaring had. Dus vertaler, chapeau!

Over elk verhaal is het een en ander te vertellen, maar natuurlijk is mijn advies dat jij zelf deze bundel moet lezen :). Bij het eerste verhaal (over een vrouw die weduwe is geworden, al haar bezittingen heeft moeten inleveren en nu in een tehuis moet wachten op een nieuwe partner) moest ik terugdenken aan de roman Het verhaal van de dienstmaagd van Margaret Atwood (Prometheus). Deze roman is van een al wat oudere datum, maar de inhoud is nog springlevend. In een totalitair regime leven mannen en vrouwen volgens strakke regels en duidelijke, afgebakende groepen. Elke groep heeft een eigen opdracht en het hele leven staat in het teken van die opdracht. Beklemmend, absurd en realistisch tegelijk. Knap geschreven.

Door dit soort boeken en verhalenbundels weet ik weer waarom ik zo van lezen hou. Gelukkig heb ik binnenkort vakantie. Eens even flink bijslapen en ontspannen, dan komt het vast allemaal weer in orde. En dat is meer dan de hoofdpersonen van Diane Cook en Margaret Atwood kunnen zeggen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

De hoogte van de letters

Waar zal ik beginnen? Begin ik netjes bij het begin of leg ik juist eerst de nadruk op het eind? Begin ik met te vertellen dat ik met deze blogpost meedoe in de blogtour die door WPG Uitgevers België in samenwerking met Signatuur is georganiseerd? Of begin ik met de analyse van de titel? Dat ligt bij een titel als Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest redelijk voor de hand. Overigens zou het verboden moeten worden om boeken met een lange titel te publiceren. Wordt er dan nooit rekening gehouden met slechts 140 tekens in een tweet? 🙂

En ik kan er niets aan doen dat ik zo raar begin. Dat is volledig te wijten (of beter: te danken) aan deze roman van de Duitse auteur Joachim Meyerhoff. De jeugd van de hoofdpersoon, Josse/Joachim, speelt zich namelijk af op het terrein van een psychiatrische jeugdinstelling (in Noord-Duitsland, jaren ’70), waarbij “jeugd” heel ruim genomen moet worden. Zijn vader is de directeur van deze instelling en de woning van het gezin staat op dit terrein. Het gezin bestaat naast vader en Josse uit moeder, twee oudere broers en de hond. Voeg aan deze bijzondere setting de levendige fantasie van Josse toe, in combinatie met zijn onverklaarbare woedeaanvallen, en je hebt genoeg elementen om een tot de verbeelding sprekend boek te schrijven.

Het boek leest in eerste instantie als een verzameling jongensavonturen, met een soort Q&Q-uitstraling. Waarschijnlijk komt dit ook doorat ik in dezelfde periode ben opgegroeid, dus is het een en ander best herkenbaar. Bijzonder is natuurlijk wel dat Josse dagelijks wordt geconfronteerd met het van de norm afwijkende gedrag van de bewoners c.q. patiënten. Enerzijds merk je als lezer dat dit voor hem dus een hele gebruikelijke omgeving is, anderzijds is het overduidelijk dat dergelijke woonomstandigheden invloed hebben op de persoonlijke ontwikkeling van een jongen. Zo is daar het prachtige hoofdstuk over leren schrijven op school. Josse heeft moeite om alle letters op dezelfde lijn te zetten. Dit komt omdat voor hem een letter een bepaalde “waarde” heeft. De patiënten wonen namelijk in de diverse gebouwen die op het ommuurde terrein staan. Elk gebouw wordt aangeduid met een eigen letter en elke afdeling in het gebouw wordt aangeduid met de plek binnen het gebouw. Er is dus bijvoorbeeld een afdeling C Hoog en een afdeling E Midden. Hoe hoger de plaats in het gebouw, hoe zwaarder de afwijking van de bewoners. Dus een woord dat begint met een k wordt afhankelijk van de betekenis door Josse met een hoge of juist lage letter (ten opzichte van de schrijflijn) geschreven. Een gevaarlijke kat begint voor hem met een k-hoog.

Wat verder opvalt is de extreme gevoeligheid van de hoofdpersoon. Hij ervaart meer dan hij meemaakt, hij voelt meer dan hij ziet. Hij is ook nog eens extreem onrustig, kan geen moment stilzitten. Je zou in onze huidige tijd vermoeden dat er wel eens een pilletje Ritalin voorgeschreven zou kunnen gaan worden. Hij vormt een wonderlijke combinatie met zijn extreem aanwezige en tegelijk extreem afwezige vader. Vader kan zich volledig verliezen in een onderwerp, in die zin dat hij dan alles wat los en vast zit over dat onderwerp leest. De boeken liggen vervolgens “leeg gelezen” op de grond. Het in de praktijk brengen van al deze theoretisch verkregen kennis, is iets heel anders. En het vermogen van vader om zich in zijn jongste zoon te verplaatsen laat ook nog wel wat te wensen over. Josse komt niet toe aan het vertellen over zijn ervaringen tijdens een reis door Turkije, want vader weet door het doorspitten van een aantal reisgidsen véél meer over het land. Hij weet het in ieder geval beter.

Langzaam maar zeker merk je een ontwikkeling bij Josse die we simpelweg zouden kunnen benoemen als: volwassen worden. Afstand nemen van de familie, afstand nemen van de opvattingen over de jeugdjaren. En dan komt de twijfel. De twijfel knaagt zich een weg door het pantser van prettige, positieve herinneringen. Het gezin wordt niet gespaard wat betreft persoonlijke drama’s. En het overlijden van de hond maakt diepe indruk op Josse. Het voelt als het wegvallen van de laatste schakel die het gezin als gezin bij elkaar hield.

Ik vind het uitermate knap hoe de schrijver zonder expliciet hierover al iets te melden, toch duidelijke aanwijzingen geeft over de relatie tussen de ouders. Pas veel verder in het verhaal wordt aandacht besteed aan de stand van de bedden in de ouderslaapkamer. Bij deze ontwikkeling moest ik terugdenken aan de vader van David Sores, uit de roman De barmhartigen (uitgeverij Manteau – WPG Uitgevers België), die met een verrekijker op de borst beweerde zich regelmatig in het bos terug te trekken om van de natuur te genieten, terwijl in werkelijkheid hij op die momenten samen was met een andere, aantrekkelijke, vrouw. Dat was zijn manier om zich bij tijd en wijle te onttrekken aan de plak van zijn vrouw. Bij de vader van Josse ligt dat naar mijn gevoel iets genuanceerder. Daar is het eerder de moeder die onder de weliswaar charismatische maar tevens verpulverende invloed van de vader staat en daardoor niet in staat is een evenwichtige relatie met hem te behouden.

Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest. Wat een prachtige titel. Laten we de Griekse filosoof Heraclitus er maar bij halen: panta rhei, oftewel alles stroomt, alles is in beweging. Dus zelfs als je af en toe verzucht dat het vroeger beter of makkelijker was dan nu, zal bij echte analyse van waarnaar je verlangt blijken dat het nooit zo is geweest. Herinneringen worden ingekleurd door de omstandigheden van nu. Dit laat de roman van Meyerhoff duidelijk zien. Het was een fijne leeservaring met een lach en een traan, mijn dank gaat uit naar de uitgever dat ik mee mocht doen in de blogtour.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Via deze link zie jij het volledige blogtourprogramma. Lees ook eens wat de andere deelnemers van de roman vonden.

Kinderen zijn hinderen

Toen ik op de lagere school zat, moesten wij eens een gedicht maken met als uitgangspunt de beroemde regel “Kinderen zijn hinderen”. Mijn rijmelarij haalde de schoolkrant omdat ik de rode streep van de juf door mijn gedicht, op overtuigende wijze wist om te bouwen naar een “krul met een stempel” door mijn uitleg dat Bover toch echt een héél gebruikelijke jongensnaam was. In werkelijkheid kon ik geen eind aan het gedicht maken, dus koos ik uiteindelijk voor “Toen was het over. Dag Bover!” 🙂 Pas veel later leerde ik dat de beginregel afkomstig is van de beroemde Nederlandse dichter Jacob Cats. De uitspraak wordt een aantal keren gebezigd door een andere Jakob, namelijk de Jakob uit de roman De val van Jakob Duikelman van Anne-Marieke Samson (Arbeiderspers).

En deze Jakob is mij er een. Hij werkt als buitengewoon opsporingsambtenaar, afdeling Oorlogsmisdaden, bij het Openbaar Ministerie, waar hij een niet bijster drukke betrekking aan heeft. Aan het begin van de roman, die ik overigens heb gelezen in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur, blijkt hij ongeneeslijk ziek te zijn. Met deze melding gaat hij echter op een heel bijzondere wijze om. Hij besluit namelijk niemand, maar dan ook echt niemand, over zijn ziekte en naderend einde te vertellen. Hij liegt tegen zijn Thaise vrouw Mai om zijn afwezigheid in verband met doktersbezoek, operatie en bestralingen te verbloemen. Hij vertelt haar dat hij tijd doorbrengt met zijn goede vriend Sander of dat hij voor zijn werk naar een congres in het buitenland moet. En eigenlijk liegt en bedriegt hij zijn hele leven bij elkaar. Daardoor moest ik terugdenken aan een boek, waarover mijn moeder enthousiasmerend kon vertellen (en ja, inderdaad, dit keer associeer ik met een boek dat ik zelf NIET gelezen heb). Het betreft de roman Jakob, de leugenaar van Jurek Becker. Deze roman heeft als decor het Polen in de Tweede Wereldoorlog. In een (fictief) getto verzint de Jood Jakob dat hij op de radio heeft gehoord dat het bevrijdingsleger zo goed als voor de deur staat. Er ís helemaal geen radio, maar deze boodschap geeft aan de bewoners weer zo veel hoop en doorzettingsvermogen, dat Jakob eigenlijk niet anders kan doen dan blijven liegen. Al jaren ben ik op zoek naar een exemplaar van deze roman (oorspronkelijk uitgegeven in 1969), maar ik heb tot nu toe geen Nederlandse versie kunnen vinden. Bij nader inzien vermoed ik dat mijn moeder destijds de Duitse uitgave heeft gelezen. (Ik kan dat helaas niet meer aan haar vragen, aangezien zij in 1982 is overleden).

Terug naar Jakob Duikelman, met nog even een zijsprongetje. Want ik moest een tweede maal aan mijn moeder denken, door de naam Duikelman. Als geboren en getogen Amsterdammer en opgegroeid in een gezin waarin de keuken een belangrijke plaats innam, ging ik vroeger regelmatig met mijn moeder mee naar de firma Duikelman in onze hoofdstad, om mij daar te vergapen aan prachtige, praktische en onbekende keukenapparatuur en -benodigdheden. Deze zaak bestaat gelukkig nog steeds, dus mocht je in Amsterdam wonen of er binnenkort een keer zijn, dan adviseer ik jou eens een bezoekje aan Duikelman te brengen.

Misschien moet ik hier eerlijkheidshalve bekennen dat ik al deze anekdotes en zijsprongetjes bewust maak en daarmee al aardig deze blogpost weet te vullen. Wellicht dat ik namelijk op die manier probeer te verhullen dat ik niet goed weet wat ik met Jakob Duikelman, zijn vrouw Mai, zijn dochter Disi, de Nigeriaanse schoonmaker Be Free, vriend Sander en nog wat personen uit deze roman aan moet. Het verhaal “jeukt”, zowel tijdens het lezen als daarna.

Het boek is zodanig opgebouwd dat niet alleen Jakob, maar ook zijn vrouw en zijn dochter aan het woord komen. Dat maakt dat je over dezelfde situatie meerdere gezichtspunten te weten komt, hetgeen (deels) verhelderend werkt. Het maakt echter ook dat er een zekere afstand tot de personages blijft bestaan, niet in de laatste plaats omdat aan alle personages toch ook wel een flink aantal bijzonderheden kleven. Het liegen en bedriegen zit redelijk in dit gezinsleven ingebakken. Aan de ene kant vind ik dat één van de aantrekkelijke aspecten van deze roman, aan de andere kant veroorzaakt het bij mij nogal wat vraagtekens over de bedoeling van dit boek. De schrijfstijl van Samson bevalt mij goed. Haar stijl en woordkeuze passen goed bij deze bijzondere levens. Het laten samenvallen van een aantal verhaallijnen is wel wat vergezocht, maar prima te accepteren. De (onvermijdelijke) val van Jakob veroorzaakt een media-hype en een soort massa-hysterie waar je als lezer koud van wordt. Een pluspunt van deze roman vind ik de impliciete aanmoediging van de schrijfster om keer op keer zelfstandig te blijven nadenken over de kwaliteit en betrouwbaarheid van beschikbaar gestelde informatie en met veel overtuiging geponeerde oppervlakkige conclusies. Dat iets veel in het nieuws is en vaak wordt herhaald, maakt dat “iets” nog niet tot de waarheid. Net zo min als ik het gebruik van de jongensnaam Bover kan staven.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Voor de mening van andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur klik je HIER.

Mijn dank voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar is weer groot!

Het doolhof

Ik begin maar meteen met mijn dilemma. Voor mijn blogposts gebruik ik namelijk nooit de letterlijke titel van het boek waar de blogpost over gaat. Ik probeer een titel te verzinnen die ook meteen iets aangeeft over mijn mening of de inhoud. Maar wat doe je dan als de titel van het centrale boek in dit geval precies inhoud en mening aangeeft? Want vandaag besteed ik aandacht aan de roman Het Labyrint van de Zweedse schrijver Sigge Eklund. Deze roman, in de Nederlandse vertaling uitgegeven bij Meridiaan Uitgevers, heb ik gelezen binnen de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur.

Op de achterflap staat dat het boek gaat over vier volwassenen en één ontvoerd meisje. Dit thema in combinatie met een Scandinavische schrijver deed mij enigszins vermoeden (en vrezen) dat we hier te maken zouden hebben met een boek in de dubieuze categorie “literaire thriller”. Maar tot mijn grote opluchting is dat zeker niet het geval. Het is veel meer een roman (zoals ook op de voorkant staat) dan een thriller, hoewel er natuurlijk wel een aantal spannende, adembenemende elementen aan de orde komen.

Het 11-jarige meisje Magda verdwijnt op een dag in mei 2010. En hoe raar dat in eerste instantie misschien klinkt, in het boek is Magda verder maar een bijfiguur. De hoofdrollen zijn weggelegd voor Åsa (haar moeder), Martin (haar vader), zijn collega Tom en Katja (laat ik haar hier maar even simpelweg de vriendin van Tom noemen). Hun persoonlijke levens worden uit de doeken gedaan, waarbij Eklund gebruik maakt van het heen en weer springen in de tijd. Hierdoor vormt zich steeds duidelijker een beeld welke moeilijkheden deze personen op hun levenspad al hebben ervaren en welke kwesties nog door ieder afzonderlijk verwerkt moeten worden. Daarbij komen familieverbanden, verwachtingen in  het leven, psychologische effecten, eigenwaarde of juist het gebrek daaraan, persoonlijke opvattingen over opvoedingstechnieken en zelfs de vrije seksuele moraal in Zweden in willekeurige volgorde voorbij.

De schrijver heeft op kunstige wijze al die verhaallijnen samengevoegd tot één lezenswaardig geheel. Natuurlijk weet je als lezer dat er dwarsverbanden en snijpunten moeten zijn, maar ik werd toch regelmatig verrast door de wending die een verhaallijn maakte. Ik kan mij dan ook volledig vinden in de titel van het boek, het voelt echt aan als een tocht door een labyrint. Een labyrint is een type doolhof, waarbij er echter één slingerende lijn is die uiteindelijk naar het middelpunt of de andere kant van het labyrint voert. Dit in tegenstelling tot een traditioneel doolhof, waarin je keuzes moet maken of je links of rechts gaat en waarbij kan blijken dat jouw keuze een doodlopende weg is. Terugkeren en opnieuw beginnen is dan het devies. Daarom gebruik ik hier liever de term “doolhof” (en ziedaar, ik heb de titel van deze blogpost gevonden 🙂 ) om aan te geven dat ieders leven eigenlijk een tocht door een doolhof is.

Ik vind het een knappe prestatie van de schrijver hoe hij de ervaringen van de hoofdpersonen weet te verbinden. Hij laat daarbij gebruikmaken van een aantal manuscripten (zoals Het Labyrint en Meisje in de bunker) en een zeer beladen afscheidsbrief. En dan is er nog het “echte” labyrint, vlakbij de woonomgeving van Åsa, Martin en Magda. Door alle gebeurtenissen en ervaringen van de hoofdpersonen, beschreven vanuit hun eigen perspectief, lijkt het haast of de schrijver een aantal losstaande boeken in elkaar heeft geschoven. Dat effect geeft een bijzondere diepgang aan de roman. Elke persoon is het waard om bij stil te staan en aandacht aan te geven. En ik merkte bij mijzelf dat het mij eigenlijk niet meer zo interesseerde waar Magda was gebleven of wat er met haar was gebeurd. Als uiteindelijk de puzzelstukjes op hun plaats gaan vallen, vormde dat echter een extreem angstaanjagend, tot de verbeelding sprekende ontwikkeling. Ik moest even op adem komen.

Zo veel moeite als het mij kostte om een titel voor deze blogpost te verzinnen, zo makkelijk is het om tijdens het lezen van dit boek associaties met allerlei andere boeken te krijgen. Ik dwaalde in gedachten bijvoorbeeld terug naar Mascha (in Misschien wel niet) met haar worsteling met de vraag wat zij van haar leven maakt of zou kunnen maken en naar Masha (in De Evolutie van een huwelijk). In dat laatste boek kwamen de verschillen in denkwijze en gevoelsleven van de diverse personen ook mooi naar voren. Maar de sterkste associatie had ik dit keer met mijn herinnering aan Tilt van Michiel Stroink (Meulenhoff).

Deze roman heb ik ongeveer een half jaar geleden gelezen via de app van de vakantiebieb. En dat ik aan dit boek moest denken, is niet echt positief voor Tilt. In dit boek is ook sprake van de bizarre bundeling van een aantal verhaallijnen van personen die op de een of andere manier allemaal te maken hebben met één persoon/patiënt en worden de beweegredenen en achtergrond van die personen aangegeven. De manier waarop Stroink die thema’s heeft uitgewerkt, viel mij qua diepgang enorm tegen. Het overblijvende gevoel is dat het een te willekeurig en te onwaarschijnlijk bijeen geraapte verzameling is.

En ondanks al die associaties is Het Labyrint absoluut een op zichzelf staande roman met zó veel aspecten dat elke lezer er iets in kan vinden. Voor mij voelt het lezen van boeken ook als een ontdekkingstocht door een labyrint. En daarbij kan de volgorde waarin die boeken aan elkaar worden geregen, van invloed zijn op het “waarde-oordeel”. En dat maakt het elke keer ook weer boeiend om van andere lezers te horen hoe zij over bepaalde boeken denken. Dus schroom vooral niet om jouw reactie hieronder of op mijn Facebookpagina achter te laten.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Meer meningen lezen over Het Labyrint? Via deze link kom je op de verzamelpagina van Een perfecte dag voor literatuur over deze roman uit. Mijn dank gaat uit naar Cathelijne en Meridiaan Uitgevers voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Lijnenspel

Je herkent dit vast: je staat in een boekwinkel met een (voor jou onbekend) boek in de hand en leest de achterflap. En dan voel je van binnen een lichte tinteling die leidt tot de absolute overtuiging dat je dit boek móet lezen. Onverklaarbaar en onweerstaanbaar. Dit kan ook gebeuren (en zo verging het mij, dit keer) bij het lezen van de korte omschrijving op de website van de uitgever of in de brochure van te verschijnen boeken. Wat nu precies de “trigger” is (titel? boekomslag? schrijver?), blijft voor mij vaak onduidelijk. Interessant om over te filosoferen, maar nog interessanter is de vraag of het boek dan uiteindelijk ook aan de verwachtingen voldoet.

Enige maanden geleden stuitte ik op de titel De opkomst en ondergang van grootmachten. Dit is de meest recente roman van Tom Rachman, in de Nederlandse vertaling uitgegeven bij Agathon/Meulenhoff. Een roman met een bijzondere titel, die in eerste instantie wellicht doet vermoeden dat hier sprake is van een economisch handboek. De associatie met het op dit moment immens populaire (salonfähige) meesterwerk Capital in the Twenty-First century van de Franse econoom Thomas Piketty (Harvard University Press, ook verkrijgbaar in de Nederlandse versie bij De Bezige Bij) ligt op de loer. Dit laatste werk hoort inmiddels ook tot onze thuiscollectie. Nogal logisch met een in economie geïnteresseerde echtgenoot en een bedrijfskunde studerende zoon. Op de een of andere manier lukt het mijzelf slechts sporadisch om tijd te nemen om een non-fictie boek te lezen. Blijkbaar voel ik mij toch meer thuis in de fictieve levens van romanfiguren. Hoewel, dat kostte mij bij de romanfiguren uit De opkomst en ondergang van grootmachten in de eerste hoofdstukken meer moeite dan ik eigenlijk wil toegeven.

De hoofdpersoon is Tooly (Mathilda) Zylberberg. In het boek volgen we haar levensverhaal, waarbij we telkens heen en weer springen tussen verschillende tijden en plaatsen. En door dat heen en weer springen is er steeds sprake van een groot vraagteken. Hoe gaat haar leven verder en hoe hangen alle gebeurtenissen en gesprekken met elkaar samen? Door informatie in een latere of juist eerdere periode vallen langzaam maar zeker de puzzelstukjes op hun plaats. In 1988 is Tooly 9 jaar oud en leeft zij in Bangkok. Tot die tijd heeft zij met haar vader Paul zo’n beetje rondgereisd. Paul vertelt aan Tooly dat dit met zijn werk te maken heeft. Overigens is er verder weinig communicatie tussen vader en dochter. Dit geeft een bijzondere (en ongemakkelijke) sfeer. Als Tooly 10 jaar is, wordt zij “ontvoerd” door de plotseling opduikende Sarah. Sarah blijkt de moeder van Tooly te zijn. Door deze ontvoering komen vervolgens de oudere Humphrey (met Russisch accent) en de ongrijpbare maar charismatische Venn in haar leven. Hoe de lijnen tussen al deze mensen precies lopen, is eigenlijk de rode draad in deze hele roman.

New York is de thuisbasis van Tooly rond 1999-2000. Zij heeft aparte leefomstandigheden en haar relaties zijn ook niet allemaal even alledaags. Naast de al genoemde personen is in die periode een belangrijke rol weggelegd voor de studenten Duncan en Xavi. In 2000 wordt Tooly overigens 21 jaar oud, hetgeen voor haar niet bijzonder is maar door een aantal mensen om haar heen wel als een belangrijk omslagpunt wordt beschouwd. Ook dat wordt pas in de loop van het boek duidelijk. De derde periode die steeds aandacht krijgt is het “nu”: Tooly  heeft nu (2011) een noodlijdend winkeltje in tweedehandsboeken in een gehucht in Wales.

Snap je er al wat van? Bijna onmogelijk. En dat maakt deze roman zo razend knap. Alle verhaallijnen en tijdslijnen lopen dwars door elkaar. Gebeurtenissen die in de eerste helft van het boek worden beschreven, krijgen pas in de loop van de tweede helft hun betekenis. Alles gaat kriskras door elkaar om uiteindelijk toch een netwerk te vormen, waarbij de grote vraag is wie er nu eigenlijk daadwerkelijk aan de touwtjes trekt. Een vraag die voor Tooly pas in de fase van het nu tot een beantwoording komt. Daarom had ik in het begin behoorlijk wat moeite om in het verhaal te komen, terwijl ik de tweede helft in één ruk heb uitgelezen en met een katterig gevoel achterbleef omdat het boek uit was.

Ontroerend en ontwapenend vond ik het levensverhaal van Humphrey. En Paul? Die kun je pas vér in het boek op waarde schatten. De economische benadering van Venn over het functioneren in de wereld is uitermate lezenswaardig. Mijn oordeel over Venn houd ik echter liever voor me. Naar mijn mening slaat de titel van deze roman niet zo zeer op “werkelijke” grootmachten, maar meer op alle ontwikkelingen en omwentelingen die de personages zelf meemaken. Ik ben benieuwd of Piketty het ook op die manier benadert 🙂 En Tooly? De schrijver heeft een open eind aan het boek gegeven, zodat elke lezer naar eigen believen mag invullen hoe haar leven verder gaat.

Al met al een verbijsterend, onthutsend boek. Het heeft mij behoorlijk bezig gehouden. Dus terugkomend op mijn vraag aan het begin van deze blogpost: ja, deze roman heeft volledig voldaan aan mijn verwachting bij het lezen van de achterflap.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Mijn grote dank gaat uit naar uitgeverij Meulenhoff voor het aan mij beschikbaar stellen van een leesexemplaar (ebook) én voor het getoonde geduld voor de tijd tot de publicatie van deze blogpost.

Blijven ademhalen

Wat is dat toch? Waarom is het ene boek “wel aardig” maar niet bijzonder en het andere boek een juweeltje? En waarom is  zo moeilijk om over een mooi boek te bloggen? Dat zijn zo de vragen die mij al een paar dagen bezighouden. Ik doe altijd graag mee binnen de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur, maar vaak komt het qua lezen toch op de laatste momenten aan en schrijf ik op het nippertje een blogpost voor de afgesproken dag. Deze keer heb ik het boek al dagen geleden uitgelezen, maar toch wilde de inspiratie voor deze blogpost niet komen. Of moet ik maar gewoon eerlijk zijn en bekennen dat ik mij, als ervaren en kritische lezer, bijna schaam dat ik alleen maar positieve dingen te zeggen heb over de roman van deze keer? Want dat is namelijk het geval: ik heb van begin tot eind genoten van  Etta & Otto & Russell & James van de Canadese schrijfster Emma Hooper (Uitgeverij Podium).

Het verhaal is in hoofdlijnen simpel verteld: Etta, een vrouw op leeftijd, besluit op een gegeven moment dat zij het water wil zien en gaat op pad voor een wandeling van ….. ruim 3.000 km. Het lieve briefje dat zij voor haar echtgenoot, Otto, achterlaat, verklapt al wel dat Etta enigszins de grip op de werkelijkheid begint te verliezen. Otto blijft thuis op haar wachten en strijdt zijn eigen strijd. Goede vriend Russell kan niet zo’n afwachtende houding aannemen en reist Etta achterna. En dan is er nog James, de meest waardevolle en betrouwbare metgezel die je Etta maar kan wensen.

In het boek komen de levens van Etta, Otto en Russell heel mooi naar voren, het ene voorval wat meer gedetailleerd uitgewerkt dan het andere. Zij hebben allemaal erg veel meegemaakt en dat maakt dat ieder van hen op eigen wijze dat leven moet verwerken. Elk hoofdstuk in deze roman heeft een gelijke opbouw: het begint in het heden en vervolgens komen onderdelen van het verleden aan bod, waarbij in elk volgend hoofdstuk het verleden dichter bij het heden ligt. Deze techniek geeft een heel bijzondere sfeer aan het geheel. De schrijfster heeft op prachtige wijze de woorden gevonden om deze mensen en hun verhaal neer te zetten. Nergens blijkt een spoor van ergernis, miskenning of verwijt. Ieder probeert het leven te nemen zoals het zich openbaart. En daarbij hanteren zij allemaal de uitspraak van Etta (in een quote uit de losse pols): gewoon blijven ademhalen, dan kom je elke keer weer verder en gaat het leven door. Hun levenswegen vermengen zich al op jonge leeftijd. De vriendschappen die dan ontstaan, blijven hun hele leven lang in stand, ondanks ieders eigen ervaringen.

Deze roman kwam voor mij precies op het juiste moment. Het was heerlijk om ondergedompeld te worden in de integere, liefdevolle, respectvolle wereld van Etta & Otto & Russell & James. Ik ben echt van alle vier gaan houden. Van Etta, een zeer krachtige vrouw die alle moeilijkheden ogenschijnlijk het hoofd weet te bieden. Nu zij in de eindfase van haar leven komt, wordt het voor haar steeds lastiger om alle ervaringen nog uit elkaar te houden. Van Otto, die in oorlogstijd een behoorlijke psychische dreun heeft gekregen en daar nu, op latere leeftijd, op geheel eigen manier mee omgaat. Van Russell, de trouwe vriend die altijd in de buurt is maar toch op gepaste afstand. Hij heeft moeten leren om te gaan met zijn opgelopen fysieke handicap. En van James, James verdient in mijn ogen een standbeeld als symbool voor dit hele boek. En begrijp mij niet verkeerd: het is zeker geen simpel, feel-good boekje. Het gaat om echte levens met alle ups and downs.

Emma Hooper blinkt wat mij betreft in deze roman uit in de sfeeromschrijvingen, de combinatie van details en meer afstand, van veel verhandelingen in korte tijd en de moeiteloze overbrugging van langere periodes. En haar spel met de chronologie kwam op mij heel kundig over. Het bracht mij qua sfeer en gevoel terug bij één van mijn favoriete boeken, dat in de aankomende decembermaand weer binnen handbereik moet liggen: Het Mysterie van de Noorse schrijver Jostein Gaarder. Mijn áller-, állereerste schuchtere poging tot het schrijven van een blogpost hield een aansporing in om dit boek  te lezen. Gaarder is ook de schrijver van de bekende roman De wereld van Sofie (Uitgeverij Houtekiet). In beide boeken is er sprake van twee bijna synchroon lopende verhaallijnen die op ingenieuze wijze raakvlakken met elkaar hebben. Dat geeft een extra dimensie aan het verhaal. Dat zie je ook vaak terug in de spannende, enigszins mysterieuze jeugdboeken van Tonke Dragt.

Ik hou er van. Maar dat was inmiddels waarschijnlijk wel duidelijk 🙂

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Misschien zijn mijn medebloggers wel kritisch over deze roman. Via deze link kun je dat controleren. En mijn dank gaat uiteraard weer uit naar Uitgeverij Podium voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

 

De langzaam naderende onweersbui

Onweer. Ik associeer dat met broeierige warmte,  een zich in de lucht opbouwende spanning, gevolgd door een schitterende lichtshow, bulderend gedonder en dan de verlossende neerslag. Het komt en het gaat, in Nederland meestal in een rap tempo. Het is voorbij voordat je het goed en wel in de gaten hebt. Daarom was ik erg nieuwsgierig naar de inhoud van de roman Het onweer van de Argentijnse schrijfster Selva Almada (deze maand in een prachtige vertaling uitgegeven bij Meulenhoff). Zou zij er in geslaagd zijn om dit spektakel te laten terugkomen in de sfeer en het verhaal?

Op die vraag moet elke lezer natuurlijk zelf antwoord geven 🙂 , maar ik hink nog een beetje op twee gedachten.

Deze roman is heel erg filmisch geschreven. Vanaf de allereerste pagina tot aan de laatste woorden zie je voor jouw ogen precies wat er gebeurt. De boekomslag is prachtig gekozen: een boom die door de bizarre weersomstandigheden in Argentinië een eigen vorm heeft moeten vinden. De teistering door de lokale weersomstandigheden en de invloed op het landschap is overal in het boek uitdrukkelijk aanwezig. Selva Almada weet dat heel pakkend onder woorden te brengen, net zo als de sfeer, de omgeving, de personages. Echt schitterend vind ik het hoofdstuk waarin via de hond Bayo wordt aangegeven en omschreven hoe het naderende onweer wordt opgemerkt.

Minder tevreden ben ik met de titel van deze roman. “Het onweer” klinkt mij te statisch in de oren, terwijl juist het voorbijrazen van zo’n bui en de wervelingen in de (atmo)sfeer naar mijn mening zo van belang zijn. De oorspronkelijke titel (El viento que arrasa) heeft meer beweging in zich. Het is ook zeer zeker niet zo dat het onweer al in de eerste hoofdstukken losbarst! Eerst is er de opbouw van de spanning in de sfeer, in de verhoudingen tussen de personages, met de bijna tastbare dreiging van het naderende onheil. Het relatief korte verhaal voelt als een scene uit een langere film. Je bent onmiddellijk nieuwsgierig naar de levens van de vier personen: dominee Pearson, zijn dochter Leni/Elena, garagist Gringo Brauer en zijn loopjongen Tapioca.

Hoewel het onweer als natuurverschijnsel eigenlijk een ondergeschikte plaats in het boek inneemt, kun je in figuurlijke zin wel constateren dat in de levens van de hoofdpersonen een onweer woedt. Bestaande posities en verhoudingen veranderen door de onverwachte omstandigheden dat Leni, de dominee, de Gringo en Tapioca door een probleem aan de auto van de dominee en daarna het voorbijrazende onweer, tot elkaars gezelschap veroordeeld zijn.

Voor een deel krijgen we een inkijkje in het verleden van de personages, maar hoe de toekomst er uit gaat zien blijft verborgen. Aan de ene kant is dat een aantrekkelijk aspect van het boek (door veel aan de verbeelding van de lezer over te laten), aan de andere kant voelde ik mij een beetje teleurgesteld dat het boek uit was op het moment dat ik juist wilde weten hoe het met iedereen verder zou gaan. Ik zou graag doorschakelen naar de volgende scene in de film.

Treffend beschreven vind ik hoe Leni in dezelfde persoon zowel haar vader als de dominee ziet. Daarbij is duidelijk dat zij als 16-jarige dochter kritiek heeft op haar vader en de wijze waarop hij haar meesleurt in zijn leven, terwijl zij tegelijkertijd uitermate onder de indruk is van de uitstraling en invloed van haar vader als dominee. Bijna als vanzelf ondersteunt zij de dominee in zijn zendingsdrift. Dit laatste deed mij terugdenken aan de 10-jarige Judith, het jonge hoofdpersoontje uit de originele en ontroerende roman Het land van melk en honing van Grace McCleen (Atlas Contact, 2011). Ook zij leeft in een door religie gedomineerde wereld, waarin zij op geheel eigen wijze haar weg probeert te vinden. Zij heeft zowel een diepgelovige kijk op de wereld alsook een heleboel vragen over het hoe en waarom.

Beide boeken blinken voor mij uit door die dualiteit op meerdere fronten. In het verhaal van Judith zit meer “verhaal” dan in Het onweer, maar dit laatste boek prikkelt nog weer meer de verbeelding. Kortom (je voelt het al aankomen): een leesadvies voor beide boeken!

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Het onweer heb ik als ongecorrigeerd leesexemplaar mogen lezen van uitgeverij Meulenhoff, waarvoor mijn hartelijke dank.

Met de Franse slag

“Comment allez-vous?” “Il fait froid” “Je voudrais une tasse de café, s’il vous plaît”. Dit soort zinnetjes gaat mij prima af. Een gesprek in het  Frans hoort ook nog tot de mogelijkheden, maar dan bij voorkeur wel over alledaagse simpele (vakantie)zaken. Het lezen van een Frans boek lukt ook nog, maar het tempo is zo veel lager dan in het Nederlands. En dat maakt dat ik toch gauw naar een vertaling grijp. Soms heb ik dan nog het mooie voornemen om daarná het boek ook nog in de oorspronkelijke taal te lezen, maar ik sus mijzelf dan in slaap met de gedachte dat die boeken niet altijd makkelijk via de openbare bibliotheek te verkrijgen zijn 🙂

Hoe het ook zij, ook in een vertaling kunnen Franse boeken diepe indruk maken. In deze blogpost een drietal romans van Franse bodem, door mij gelezen in een kwalitatief goede Nederlandse vertaling.

Onlangs heb ik Niets weerstaat de nacht gelezen, geschreven door Delphine de Vigan (De Geus). Dit boek stond al enige tijd op mijn wensenlijstje. Het boek gaat over een journaliste die haar moeder overleden aantreft en dan haar herinnering aan het levensverhaal van haar moeder in boekvorm wenst neer te leggen. Wat ik mij niet had gerealiseerd, is dat dit het werkelijke verhaal van de schrijfster is. Hoewel er meteen een vraagteken bij “werkelijke” gezet kan worden, want in het boek komt regelmatig naar voren dat de schrijfster hoopt door haar zoektocht in het verleden van haar familie uiteindelijk dé waarheid te vinden. Al doende komt zij zelf al tot de verzuchting dat uit het ordenen van alle informatie op zich al weer fictie te voorschijn komt.

De Vigan schrijft in drie delen over de jeugd van haar moeder, Lucile, binnen het grote, enigszins bohemienne gezin, haar leven als volwassene met alle extreme ups-and-downs die Lucile doormaakt en vervolgens nog als grootmoeder van de kinderen van de schrijfster en haar zus. De schrijfster neemt je aan de hand mee. Achteraf is het knap dat je als lezer in het eerste gedeelte uit de manier van schrijven nog niet kan opmaken welk groot (werkelijk of fictief) gebeuren er in de familie rondom (groot)vader Georges heeft plaatsgevonden. Je hebt bijna het gevoel dat de schrijfster er zelf ook pas tijdens het schrijven van het boek achterkomt.

Het is inhoudelijk een rauw boek om te lezen. Het maakt ook weer eens duidelijk hoe weinig je echt van een ander mens kan weten en kan begrijpen. En hoe een familiesysteem (in deze familie als grootste kenmerk: zwijgen) generaties lang invloed kan hebben.

Door de foto op de voorkant van Niets weerstaat de nacht had ik zelf vooraf een associatie met een roman die ik jaren geleden heb gelezen: De afspraak van Justine Lévy (Prometheus). In die roman gaat het over het relaas van een meisje, wachtend in een café op haar moeder, over die moeder en haar eigen jeugd. Stilistisch prachtig. De 18-jarige Louise heeft een afspraak met haar bijzondere, extreme moeder. In de uren dat zij afwacht of haar moeder komt opdagen, gaat zij in gedachten haar leven langs met alle ervaringen die zij met, via en door haar moeder maar ook door het wonen bij haar vader heeft meegemaakt. Een klein boekje qua omvang, maar qua manier van schrijven en qua inhoud erg mooi.

Het derde boek van Franse bodem dat ik wil aanstippen heeft ook een vrouw als hoofdpersoon. In Refrein van de honger van J.M.G. le Clézio (De Geus) volgen we Ethel. De roman begint in haar jeugd, als zij aan de hand van meneer Soliman het “paarse huis”-in ontwikkeling gaat bekijken. Daarna volgen de gesprekken in de salon van haar ouders, waarbij Ethel wel veel opvangt maar niet zelf aan deelneemt, de effecten van de oorlog op het gezinsleven en de gevolgen van de handelspraktijken van Alexandre, de vader van Ethel. En zo wordt Ethel ouder, aan de ene kant langzaam maar zeker, aan de andere kant zeker níet langzaam door alle ervaringen en omstandigheden. In tegenstelling tot een Amerikaanse feelgoodfilm getuigt deze roman van werkelijkheidszin: niet alles komt goed en zeker ook niet met iedereen. Hoewel een groot deel van het boek zich afspeelt in de oorlogsjaren, is het zeker geen oorlogsboek geworden. Ik vraag mij zelfs af hoeveel Ethel nu eigenlijk van de oorlog en de daarin gebezigde ideologieën heeft meegekregen. Het gebruikte woordgebruik en de stijl van het boek is afstandelijk en dat maakt juist dat het een heel indringend en aangrijpend verhaal is.

Heb jij een speciaal boek van Franse bodem waarvan jij erg hebt genoten? Of heb jij juist een ander land als inspiratiebron ervaren? Laat het mij graag weten onder deze blogpost of via mijn Facebookpagina Theonlymrsjo. Reacties zijn altijd welkom.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Zeg het maar

Dit wordt een hele korte blogpost. Voor vandaag staat namelijk de roman Een vrouw op 1000 graden van Hallgrímur Helgason (de Arbeiderspers) op de planning. En over dat boek valt niet te bloggen. Of, beter gezegd, over dat boek valt een levenlang te bloggen. Elk element in het tachtigjarige leven van de hoofdpersoon is het waard om bij stil te staan, over te filoseferen, terug te denken, vooruit te denken, je eigen leven van afstand te bekijken, verwachtingen voor je eigen toekomst te durven vormen en wat je er nog meer over kunt verzinnen. Wat een juweel. En wat een ellendig boek om te lezen, want het in je opnemen en verwerken van zoveel gebeurtenissen en zoveel gedachten en (under)statements kost veel tijd en aandacht. Waanzinnige planning om het per sé vandaag te willen bespreken 🙂

Hoe is het mogelijk dat een man zo goed en karakteristiek over een vrouw kan schrijven? Is het juist de afstand die een man kan nemen? Is het dat deze vrouw in alle opzichten een vrouw is en in alle opzichten toch ook weer niet? Ik heb geen antwoord, maar ik vind het een briljante prestatie. En in het verlengde daarvan: chapeau voor de vertaler! Het lijkt mij geen gemakkelijke opgave om een zo knap in elkaar gestoken levensgeschiedenis niet alleen adequaat maar zeker ook zeer goed leesbaar te vertalen. Het moet voor een schrijver bijzonder prettig zijn te ervaren dat het oorspronkelijke kunstwerk ook in een vertaling niets van haar glans heeft verloren.

Het is een cliché maar daardoor waar: boeken lezen opent een wereld voor de lezer. Ik heb al eens eerder geschreven dat ik eigenlijk bar weinig weet over de (dictatoriale) geschiedenissen van Portugal en Spanje. Maar ook  het koloniale Denemarken met hun greep op IJsland en Groenland en de Duitse invloeden, is een onderwerp waar ik nauwelijks het bestaan van ken. Voor het eerst werd ik mij hiervan bewust in Smilla’s gevoel voor sneeuw van de schrijver Peter Hoeg (Meulenhoff). In deze roman komt de verhouding Denemarken-Groenland naar voren. In Een vrouw op 1000 graden is de hoofdpersoon Here afkomstig van IJsland, maar zij brengt haar jeugd, oorlogsjaren en verdere levensjaren in diverse landen door.

Inmiddels heb ik het idee dat ik bijna de enige ben die niet lyrisch is over De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween (deze roman is van de hand van Jonas Jonasson en is uitgegeven bij Signatuur). Waarschijnlijk had ik van dat boek vooraf een andere verwachting. Toen ik door had dat het niet het humoristische verhaal werd wat ik had vermoed, had ik vervolgens last van gevoelens van irritatie over het laconieke gedoe van de hoofdpersoon en de wel grote mate van onwaarschijnlijk dat hij bij bijna alle grote wereldgebeurtenissen van de afgelopen 100 jaar, een rol (van belang) heeft gespeeld. En dat is, denk ik, het grote verschil met Here. Ik geloof Here, ik neem zonder twijfel alles aan waarvan zij zegt het te hebben gedaan of meegemaakt. Al lezend hunkerde ik naar nog meer verhalen, nog meer anekdotes en nog meer treffende verwoordingen van de realiteit in al haar rauwheid.

De roman is opgebouwd alsof Here jou, als lezer, in afwachting van het einde waar zij naar verlangt (en aan het organiseren is) nog een keer haar leven en haar opvattingen daarover wil vertellen. Flashbacks en tegenwoordige tijd wisselen elkaar af, in voornamelijk korte hoofdstukken, waarbij de flashbacks niet per definitie in chronologische volgorde naar voren komen.  Door deze stijl had ik echt het gevoel dat ik naast haar bed zat in de garage. Bij elk volgend verhaal voelde ik de neiging om uit een soort solidariteit een sigaret op te steken (en dat voor een niet-roker ….) of een drankje in te schenken.

Dus, zeg het maar. Wat moet ik van deze roman vinden? Ik weet het niet en dit keer vind ik dat ook helemaal niet erg. Ik vind het een comfortabel gevoel om niet één mening te hebben over een zo bewogen, doorleefd leven.  Het maakt mij ook niets uit of alles met uitzondering van de historische gebeurtenissen en enkele historische personen, door de schrijver verzonnen is. Het is indrukwekkend dát hij het verzonnen heeft, maar helemaal hoe hij het heeft verwoord. Uiteraard ben ik wel erg nieuwsgierig wat mijn medebloggers van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur over dit boek schrijven. Via deze link ga ik dat lezen. Jij ook?

De uitgever de Arbeiderspers dank ik hartelijk voor allereerst het uitgeven van deze vertaling en vervolgens voor het aan mij beschikbaar stellen van deze roman. Ik had het niet willen missen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo