Quentin Tarantino, Bob Dylan en Céline Dion in boekvorm

Pssst, niet verder vertellen, hoor, maar ik heb het script van de nieuwste Quentin Tarantino-film gelezen. Echt waar. Ik heb namelijk het boek De jongen die het liet regenen van Brian Conaghan (Uitgeverij Lannoo) gelezen. Voor mij zijn wezenlijke elementen in Tarantino-films dat er geen sprake is van een chronologische volgorde en dat er verschillende verhaallijnen zijn, die uiteindelijk toch samenkomen of met elkaar blijken samen te hangen, zoals in Reservoir Dogs en Pulp Fiction.

In De jongen die het liet regenen gaat het om de zestienjarige, enigszins eigenaardige jongen Clem. Hij is vanuit Zuid-Engeland verhuisd naar het Schotse Glasgow. Het boek is verdeeld in twee delen, waarbij in het eerste deel vanuit de invalshoeken van andere personen over Clem wordt verteld. Zijn (mogelijke) vriendinnetje Rosie, haar vriendin, een lerares, een voormalige leraar, de moeder van Rosie en nog meer personen komen afwisselend aan het woord. Zo krijg je langzaam maar zeker een idee van de voorgeschiedenis, maar weet je nog steeds niets over de grote climax. A la Tarantino wordt de spanning opgebouwd en ben je voortdurend in de weer om de verschillende puzzelstukjes op de juiste plek te leggen.

Het tweede deel is het verhaal van Clem zelf. Zijn visie op wat er gebeurd is en wat er uiteindelijk onvermijdelijk was. Hoewel ik dit deel minder indrukwekkend geschreven vond, is het boek zeker de moeite waard om te lezen. Overigens blijkt de titel gebaseerd te zijn op  een songtekst van Bob Dylan. De schrijver is er goed in geslaagd om de sfeer van de tegenwoordige tijd weer te geven in het verhaal. Mobieltjes, muziek, rondhangen, verwijzingen naar boeken en muziek, dat alles komt voorbij.

Er zijn meer boeken waarin de invloed van muziek/artiesten duidelijk te merken is en waar een vergelijkbaar thema (pesten/anders zijn) aan de orde is. Maar soms wíl ik een boek niet goed vinden. Omdat iedereen er zo lyrisch over is, omdat het een periode erg populair is, omdat het ook nog eens verfilmd is, omdat ik verwacht dat ik totaal niet tot de doelgroep hoor. Maar ja, als ik dan uiteindelijk toch Lieve Céline van Hanna Bervoets lees, blijkt het ook voor mij een prachtige roman.

In dit boek gaat het om Brooke (ja, inderdaad, door haar moeder Pamela, die eigenlijk Trude heet, vernoemd naar een personage in The bold and the beautiful), die na een traumatische ervaring totaal in de ban raakt van (de muziek van) Céline Dion. Het verhaal maakt indruk door de simpliciteit van de hoofdpersonen, de rauwheid van hun werkelijkheid, het uitzichtloze zonder dat dat beklemmend werkt (voor die personen). Het is volledig geschreven vanuit de beperkte belevingswereld van Brooke. Zij signaleert wel als er iets verandert, maar zonder zich rekenschap te geven van het waarom of waarvoor. Bervoets maakt, net zoals Walter van den Berg in Van dode mannen win je niet, gebruik van heel feitelijk taalgebruik en heel feitelijk weergeven van wat er gebeurt. En er gebeurt met Brooke nogal wat. Door het bijna weglaten van emoties wordt de impact van het geheel juist versterkt.

Helaas worden we in onze huidige maatschappij regelmatig geconfronteerd met familiedrama’s, vechtscheidingen, extreme pesterijen, ontspoorde levens door drugs, drank en geweld. En elke keer is dan weer de vraag: hoe heeft het zo ver kunnen komen? Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Was er dan niemand die het zag aankomen?

Er zijn veel instanties en organisaties die zich op dit terrein van de sociale zorg begeven. En ik ben er van overtuigd dat iedereen in deze sector met de beste bedoelingen werkzaam is. Het is praktisch onmogelijk om voor ieder persoon op maatgesneden en afdoende begeleiding en zorg te regelen. Wachttijden, intakeprocedures, het hoort er helaas allemaal bij. Maar de allergrootste hobbel is volgens mij toch echt die eerste stap: dat de persoon in kwestie zelf het aandurft om te erkennen dat hij of zij niet alles (meer) zelf aankan, het jezelf overtreffen en de schaamte opzij zetten en de moed hebben om bij een hulpverlener aan te kloppen. Die eerste stap is o zo belangrijk. Dat zien we ook bij Brooke in Lieve Céline. Haar eerste stap op weg naar haar idool, haar eerste stap op weg naar een nieuw leven, begint met naar buiten gaan. Als je zelf redelijk gezond en in balans bent, dan is het bijna niet voor te stellen dat er mensen zijn die geholpen moeten worden met die eerste stap. Door boeken als deze van Hanna Bervoets en van Walter van den Berg, maar ook het boek van Brian Conaghan worden wij daar weer eens aan herinnerd. En laten wij proberen om daar in de werkelijke wereld ook aandacht voor te nemen.

Veel (lees)plezier!

theonlymrsjo

 

De etikettenmachine van Nathaniel P.

Hoe boeiend is het liefdesleven van Nathaniel P. (kortweg Nate) dat het de Amerikaanse schrijfster Adelle Waldman inspireerde om hier een hele roman aan te wijden? Boeiend? Helemaal niet. Is daarmee dit boek er één die je ongelezen links kan laten liggen? Zeker niet!

Nate is een jonge dertiger, die zich met vallen en opstaan een plek in de maatschappij probeert te veroveren. Het probleem voor hem (en voor vele generatiegenoten) is dat hij eigenlijk geen flauw benul heeft wát er van hem wordt verwacht. Afstammend van joodse, Oost-Europese ouders heeft hij na de middelbare school in eerste instantie zijn draai op Harvard gevonden, zeker sinds  hij een relatie met Kirsten is aangegaan.

Vanaf dat moment is het een voortdurend wikken en wegen van wat hij wil, wat hij kan en wat hij moet. En dat valt niet mee. Nate heeft de neiging om iedereen, zowel mannen als vrouwen, in gedachten op te delen in verschillende elementen. Per element (intelligentie, schoonheid, maatschappelijke status, familie-achtergrond) wordt de betreffende persoon door Nate beoordeeld. Hij weet heel gedetailleerd het juiste etiket per onderdeel op een persoon te plakken en daarmee zijn oordeel te vormen of die persoon in sociaal, maatschappelijk, financieel of seksueel opzicht voor hem interessant is. Vooral bij meisjes/vrouwen heeft hij een uitermate efficiënte eigenschap ontwikkeld: als het geheel positief genoeg is en hij wil verliefd worden op dat meisje, verzint hij genoeg andere karaktereigenschappen of uiterlijkheden die het logisch maken dat hij met die persoon een relatie aangaat.

Of het vervolgens ook echt een relatie is, is natuurlijk weer de volgende vraag. Zo kritisch beoordelend als Nathaniel naar anderen kan zijn, zo makkelijk oordeelt hij over zichzelf. De schrijfster weet pagina’s lang te beschrijven hoe Nate denkt en wat hij van een situatie vindt, maar nergens merk je dat Nate “leert van eerdere ervaringen” en wellicht langzaam maar zeker meer volwassen wordt.

Nate moet van zichzelf, bewust of onbewust, heel veel. Door hard te werken heeft hij inmiddels een boek klaarliggen dat over enige maanden wordt uitgegeven. Een prachtige prestatie, waarmee hij de bewondering en afgunst van studiegenoten en vrienden oproept. Hij kan zich financieel goed redden door een voorschot van de uitgever, dus staat niets meer in de weg aan een verdere uitbouw van een mooie carrière. En juist op dat punt doet hij mij terugdenken aan James uit IJstijd van Maartje Wortel. James was uitgenodigd om een boek over zichzelf te schrijven. Dit werkte verlammend op, simpelweg, alles. Ook Nathaniel bevindt zich een een soort luchtledigheid. Je hoort hem bijna denken: “in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst”.

   

Stiekem hoopte ik dat Nathaniel iets meer weg zou hebben van Rob uit High Fidelity (Nick Hornsby). Ook een dertiger, op zoek naar de bedoeling van het leven, al lijstjes makend en muziekplaten draaiend. Maar de algemene sfeer in High Fidelity is toch wel anders dan in Het liefdesleven van Nathaniel P.

Nate doet er alles aan om tot het juiste maatschappelijke kringetje te horen. Desondanks gaan sommige discussies, zijn recensies en zijn boek over maatschappij geëngageerde onderwerpen. Hij stelt zelfs aan de orde of de huidige maatschappij qua onderdrukking en uitbuiting eigenlijk niet net zo barbaars is als bijvoorbeeld in de Middeleeuwen. Slechts de manier waarop de uitbuiting gebeurt en met name de manier waarop het getolereerd en instand gehouden wordt, is in de loop der jaren veranderd. En geldt dat eigenlijk niet voor de mensheid in totaliteit? We oordelen en beoordelen nog steeds vaak op wat we zien en wat we willen.

En die innerlijke tegenstrijdigheid, dat doelloos doorleven in een wereld die wel qua uiterlijkheden maar niet qua innerlijkheden zo veel verandert, maakte voor mij deze roman toch de moeite waard. Het is voor Adelle Waldman haar debuut. Ik ben opnieuw onder de indruk van een debutant. Want het blijft toch een hele prestatie als je zo kan schrijven dat je, als lezer, de jonge Nate voor je ziet, wonend in een niet altijd even schoon appartement, met al zijn afwijkingen en eigenaardigheden. En dat je als lezer toch ook hoopt dat het uiteindelijk goed gaat komen met alle personen die in deze roman voorbij komen. Het is net echt 🙂

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Klik HIER om een overzicht te krijgen van alle andere blogartikelen binnen Een perfecte dag voor literatuur over deze roman. Hartelijk dank aan Cathelijne en Nieuw Amsterdam Uitgevers voor het beschikbaar stellen van het leesexemplaar.

Luchtzeilers in een werelds vacuüm

Deze blogpost heeft als centrale thema de roman Birk van de Nederlandse schrijver Jaap Robben (Uitgeverij De Geus). En daarom had deze leeservaring eigenlijk al op 30 mei j.l. online moeten komen. Het is namelijk een boek dat ik gelezen heb in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Binnen die club geldt eigenlijk maar 1 regel, namelijk dat wij allemaal op dezelfde dag over hetzelfde boek bloggen. Ik lag keurig op schema om het boek gelezen en een blogpost gereed te hebben, maar door een aantal persoonlijke omstandigheden was het plotseling even niet mogelijk om geconcentreerd te lezen en te bloggen. Gelukkig is een cliché (“van uitstel komt afstel”) niet altijd waar en heb ik inmiddels Birk gelezen.

Maar dan de volgende uitdaging: er over bloggen! Als je de publicaties van mijn mede-bloggers hebt gelezen, dan weet je inmiddels dat het verhaal gaat over Mikael die, na de verdwijning van zijn vader (Birk), met zijn moeder en een buurman op een piepklein eilandje tussen Schotland en Noorwegen de draad van het “gewone leven” weer moet oppakken. Mikael is 9 jaar oud als zijn vader verdwijnt. De wijze waarop de schrijver uitwerkt hoe Mikael omgaat met die verdwijning en zijn wetenschap over wat er toen gebeurd is, gaf mij kippevel. De voor jonge kinderen zo typerende manier om zelf na te gaan denken over feiten en gevolg, over vertellen en zelf bedachte en gevreesde consequenties, komt door de ietwat indirecte schrijfstijl mooi naar voren. Je voelt de worsteling van Mikael rondom de vraag wat hij wel en juist niet aan zijn moeder moet vertellen. En dat alles omdat hij een diepgeworteld gevoel van bescherming van zijn moeder heeft.

Dit element van wat je als kind wel of niet vertelt over de ene ouder aan de andere ouder deed mij terugdenken aan de schitterende roman Extreem luid en ongelooflijk dichtbij van Jonathan Safran Foer (Ambo Anthos). In dit boek bevindt de vader van het hoofdpersoontje Oskar zich in één van de torens die tijdens de aanslagen van 9 september 2001 zijn ingestort.  Ook Oskar heeft  het idee dat hij meer weet over zijn vader dan dat zijn moeder weet. En ook hij wil zijn moeder beschermen en gaat daarom op een bijzondere ontdekkingstocht naar/over zijn vader.

In Birk weet je al vanaf de allereerste pagina dat er iets ernstigs is gebeurd. En ook al moet nog blijken hoe klein de leefwereld van Mikael werkelijk is, het beklemmende gevoel van het afgescheiden zijn van de rest van de wereld druipt uit elke zin, uit elk woord. Daar was de achtergrond van Seije (Het leek stiller dan het was – Eva Kelder) op Vlieland niets bij. Contact met mensen is een zeldzaamheid, meeuwen daarentegen zijn er in overvloed. Meeuwen werden door Birk “luchtzeilers” genoemd, luie vogels die vooral gebruikmaken van de thermiek.

In het laatste deel van het boek is Mikael inmiddels 15 jaar. Het is de periode dat hij van jongetje langzaam maar zeker een jongeman wordt, met alle fysieke verschijnselen en hormonen die daarbij horen. De schrijver gebruikt in dat gedeelte een prachtige metafoor om duidelijk te maken in welke situatie Mikael en zijn moeder Dora zich bevinden. Mikael vindt namelijk in het enige leegstaande huis op het eiland een meeuw met een nest van één ei. Als het kleine meeuwtje geboren is, probeert Mikael de moedermeeuw weg te houden bij het kleine meeuwtje en dat meeuwtje zelf op te laten groeien. Hij wil graag enerzijds het meeuwtje beschermen en anderzijds de macht over het vogeltje hebben. Uiteindelijk pikt de moeder het meeuwtje uit zelfbehoud dood. Doet Dora (de moeder van Mikael) niet iets vergelijkbaars met Mikael? Zij ziet steeds meer Birk in hem en gaat zich daar ook naar gedragen. Zij “pikt haar zoon dood” in haar krankzinnige waanidee dat Mikael haar Birkje is. Heel beklemmend en beangstigend, want je zou Mikael willen toeroepen om zo snel mogelijk het eiland (en zijn moeder) te verlaten en een eigen zelfstandig leven op te bouwen, maar aan de andere kant kun je invoelen waarom dat voor Mikael helemaal geen makkelijke beslissing is.

Dit boek dreunt nog door nadat je het uitgelezen hebt. Je blijft als lezer met veel vragen zitten. Hoe gaat het verder met Dora en haar vernietigingsdrang van alles wat aan het verleden herinnert? Hoe moet Mikael verder zijn weg vinden? Naar ik heb begrepen is Birk de debuutroman van Jaap Robben voor volwassenen. Ik zie nu al uit naar zijn volgende werken!

Het was weer een voorrecht om deze roman te mogen lezen. Ik dank Uitgeverij De Geus dan ook weer hartelijk voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Stiefmoeder of liefmoeder?

Ik vermoed dat elke lezer hier wel eens “last” van heeft: vooraf heb je door de informatie over een te verschijnen of recent verschenen roman al meteen een beeld bij de inhoud. Dat beeld wordt ingekleurd door je eigen levenservaringen en de context waarin je het thema zelf plaatst. Als dan vervolgens het boek (heel) anders blijkt te zijn dan jouw verwachting, dan ben je even uit balans. Ik merkte dit bij het lezen van de roman In verband met de kinderen. Dit boek is geschreven door Machteld Bouma en uitgegeven door Uitgeverij Artemis & co (Ambo Anthos). Het verhaal is geschreven vanuit het perspectief van Wendolyn, die een relatie aangaat met de al wat oudere Eric. En Eric neemt 3 kinderen in zijn kielzog mee. Anders gezegd: Wendolyn wordt stiefmoeder. Uit de informatie die ik over deze roman had gelezen, begreep ik dat het leren omgaan met stiefouderschap de rode draad in het boek zou zijn. En daarmee was mijn interesse gewekt. Ik ben namelijk zelf al jaren stiefmoeder van de twee kinderen van mijn lief.

En bingo! Door mijn eigen ervaringen was ik er al van overtuigd hoe het verhaal van Wendolyn zich zou ontwikkelen. “Onze” kinderen (ja, zo voelt het echt) zijn inmiddels op een leeftijd dat zij als studente en bijna-student hun eigen weg gaan vinden. Maar toen ik in hun leven kwam, zaten zij in de leeftijdscategorie waarin de kinderen van Eric zitten op het moment dat hij een relatie met Wendolyn aangaat. Daarom had ik mijn eigen mentale filmpje over hoe het Wendolyn zou vergaan al klaar vóórdat ik begon te lezen. Al snel begon ik mij behoorlijk te ergeren aan haar opvattingen en (in mijn ogen) egoïstische gedrag. Haar onbekendheid met het leefwereldje van kinderen was herkenbaar, maar het stoorde mij dat ook gedurende de verder ontwikkelende relatie van Wendolyn met de kinderen, zij af en toe weinig inlevingsvermogen liet zien. Het zijn per slot van rekening wel de kinderen van je partner. Toch? Of is dat bij Eric en Wendolyn anders?

Ik kon mijn vooringenomenheid pas loslaten toen ik mij realiseerde dat in deze roman veel meer aspecten aan de orde komen dan “alleen maar” het stiefouderschap. Het verleden van de ouders van Wendolyn, de familiegeschiedenis van Eric, de invloed van zijn ex-vrouw en haar nieuwe partner, de persoonlijke ontwikkeling van de drie kinderen zijn belangrijke elementen in dit boek. En uiteindelijk blijkt de titel de lading van het boek wel heel mooi te dekken: het gaat niet alleen om de invloed van de aanwezigheid van de kinderen in haar leven, maar ook om de band die je met niet-eigen kinderen kan opbouwen.

Mijn frustratie kwam nog even terug bij de eigen-kinderwens van Wendolyn. Persoonlijk vind ik het jammer dat dit in deze roman aan de orde werd gesteld. Het geeft mij, als moeder zonder eigen kinderen, toch weer het gevoel dat het “niet normaal” is dat je zelf niet de behoefte hebt aan een kind van jezelf.

Beroepshalve kom ik overigens regelmatig mensen tegen die met elkaar en elkaars kinderen een nieuw gezin gaan vormen. Dit vormen van een stiefgezin gaat niet vanzelf. Als jij in zo’n situatie bent of je kent iemand die graag van de nieuwe ontwikkelingen een succes wil maken, dan raad ik je van harte het boek Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? aan. In dit boek wordt informatie gegeven over hoe het functioneren binnen een nieuw gezin en een checklist (het Stiefplan) van onderwerpen waarover het verstandig is om tijdig over na te denken. En ik vind het dan weer een grappig detail dat in ieder geval één van de schrijfsters van dit boek zelf stiefmoeder is 🙂

Uiteraard gaat mijn dank uit naar Artemis & co voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar van In verband met de kinderen. Heb jij dit boek inmiddels ook gelezen? Ik ben erg benieuwd naar jouw leeservaring, met name als jij zelf in een andere leefsituatie verkeert. Laat het weten als commentaar bij deze blogpost of via mijn Facebookpagina Theonlymrsjo.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo