IJstijd in de tegenwoordige tijd

Als mijn man een boek gaat lezen, dan slaat hij het boek open en begint te lezen. Als ík een papieren boek ga lezen, gaat aan het daadwerkelijke lezen een heel ritueel vooraf. Ik ruik aan het boek, ik voel aan het papier, ik blader er doorheen om een indruk te krijgen van indeling en lettertype en ………… ik lees de tekst op de achterkant. En precies die tekst op de achterkant zette mij bij IJstijd van Maartje Wortel in eerste instantie op het verkeerde been.

Ik verwachtte een verhaal waarin de relatie tussen de hoofdpersoon James en Marie actief zou worden neergezet. Het was daarom even omschakelen toen ik al vrij snel in het begin van deze roman doorkreeg dat de relatie met Marie inmiddels verleden tijd was. Voor mij was die omschakeling niet zo lastig, voor James des te meer. Alles wat James zegt, denkt of vertelt te hebben meegemaakt is in dit boek zeer functioneel geschreven in de tegenwoordige tijd.

Deze roman staat bol van de meest prachtige en tot nadenken stemmende oneliners. Eerlijk gezegd maakte dat mij in het begin een beetje onrustig: ik had immers toegezegd over dit boek een blogpost te schrijven en door zoveel statements had ik nog geen idee waar het in dit boek naar toe zou gaan. Het  bijna krampachtig zoeken naar de rode draad is misschien wel symptomatisch voor dit boek. De enige remedie is loslaten en jezelf laten meedrijven met het leven van James. Het boek behelst in principe feitelijk maar een korte periode in zijn leven, maar daarin komt zijn levensverhaal wel nadrukkelijk naar voren.

James komt mij in eerste instantie voor als een lamlendige dertiger (ondanks zijn interesse in muziek en literatuur, onder andere van schrijvers waarvan ik nog niet had gehoord). Later komt daar bij verwend en verwaarloosd tegelijk. Een beetje een oudere uitvoering van Jonathan Meredith in Jonathan, laat je niet kisten en Jonathan wat zag je in die zomernacht? Jonathan is afkomstig uit een gegoede familie, kan alles krijgen wat zijn hartje verlangt (hoewel met name zijn moeder wel het een en ander van hem verwacht) en wordt door zijn ouders voor zijn verdere ontwikkeling naar een kostschool “verbannen”.

       
Deze boeken van de Engelse schrijfster K.M. Peyton (uitgegeven bij Querido), destijds gekocht  bij Boekhandel Miverva in Amsterdam, horen nog steeds tot mijn favoriete jeugdboeken. Het verschil tussen James en Jonathan is echter wel dat Jonathan door omstandigheden zich gedwongen voelt tot handelen (waardoor hij tegen wil en dank toch een stoere jongeling wordt), terwijl bij James een zekere mate van passiviteit blijft overheersen. Desondanks kreeg ik een zwak voor James en raakte ik steeds meer geïnteresseerd in zijn manier van denken en leven.

Ik heb nog niet eerder werk van Maartje Wortel gelezen, dus kan ik niet zeggen of zij zich als schrijfster met dit boek verder heeft ontwikkeld. Maar als haar eerdere en toekomstige werk van een vergelijkbaar niveau is, dan ben ik van mening dat wij er in Nederland weer een bijzonder talent bij hebben. IJstijd is geen spannend boek en toch is het haast onmogelijk om het weg te leggen. Het begint redelijk neutraal, af en toe zelfs wel eigentijds komisch. Dan komt er een donker middengedeelte, met name ook hoe het komt dat Marie verdwenen is uit het leven (van James). En dan is er een slot waarin ik toch een sprankje positiviteit bespeurde. Het is typisch zo’n boek waarvan je net na het uitgelezen te hebben, nog niet goed weet wat je er uiteindelijk van vindt. Misschien is een kenmerk van een goed geschreven roman juist dat de impact van het gelezene zich pas na verloop van tijd echt manifesteert. Ik houd van dat soort boeken en IJstijd hoort daarbij.

Tot slot toch nog even terug naar de tekst op de achterkant. Daar staat dat IJstijd een geestige, ontroerende en slimme roman is over de liefde, over literatuur en over identiteit. Treffender kan ik het niet zeggen. Ik mocht deze roman lezen in het kader van de boekbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Wat een voorrecht om dit boek door de uitgever De Bezige Bij kosteloos ter beschikking te krijgen. Dit boek is een echte aanrader. Ga gauw naar een goed gesorteerde boekhandel of vraag er naar bij je plaatselijke openbare bibliotheek!

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Meer blogs lezen over IJstijd? Klik dan HIER.

Onwaarschijnlijk

“Onwaarschijnlijk” is de titel van het 18e hoofdstuk van de roman Duel met paard van Pauline Genee (Querido). In dit hoofdstuk, dat het kantelmoment van het boek in zich heeft, wordt het woord veelvuldig gebruikt. En voor mij is “onwaarschijnlijk” ook het gevoel dat overheerst na het lezen van dit boek.

En dan niet als antwoord op de vraag of een paard kan rekenen, maar als woord om uiting te geven aan mijn mening over deze roman: onwaarschijnlijk mooi!

Deze debuutroman is gebaseerd op werkelijk gebeurde voorvallen en de daarbij betrokken personen. Leuk om te weten, maar voor mij was dit totaal irrelevant. Duel met paard is namelijk typisch zo’n boek waarin je helemaal wordt ondergedompeld. Vanaf de allereerste zinnen neemt de schrijfster je mee in sfeerimpressies naar het Berlijn aan het begin van de vorige eeuw. Door haar taalgebruik en prachtige omschrijvingen waan je jezelf aanwezig op de binnenplaats van de Griebenowstrasse 10 om de rekenkunsten van paard Hans te aanschouwen.

Ik was 251 pagina’s lang volledig in de ban van de stugge leermeester Wilhelm von Osten en het Italiaanse druktemakertje Emilio Rendich. Beide figuren zijn door Genee uitermate karaktervol neergezet. Tussen de gemankeerde onderwijzer en de gepassioneerde, eigenzinnige Rendich ontstaat een bijzondere vriendschap. Zij hebben elkaar, ieder op zijn eigen manier, nodig. Desalniettemin heeft deze vriendschap een fatale afloop. In het geheel is er ook nog een prachtige bijrol voor buurvrouw Frau Piehl.

De schrijfstijl deed mij af en toe denken aan de schrijfstijl van Charles Lewinsky in Het lot van de familie Meijer. In dat boek ben ik al geruime tijd bezig, aangezien ik steeds een klein deel lees tussen andere boeken door. Ik kan maar niet de rust vinden om deze roman nu eens serieus op te pakken en uit te lezen. Wellicht niet bevorderlijk voor een goede indruk van deze roman, maar tot nu toe is mijn ervaring dat ik mij binnen de kortste keren weer helemaal kan inleven  in de sfeer van de beschreven periode. Overigens zie ik verder inhoudelijk geen vergelijk tussen Het lot van de familie Meijer en Duel met paard.

Duel met paard is zeer zeker geen sentimenteel verhaaltje over de bijzondere verhouding tussen man en paard. En (gelukkig) heeft het paard, hoewel de titel van het boek anders doet vermoeden, geen hoofdrol. In eerste instantie is het een mooi geschreven verhaal met een niet standaard onderwerp. Pas verder in het boek begon ik te merken dat er meerdere “duels” in deze geschiedenis verborgen zitten. Zo zijn er onder andere te benoemen de voortwoekerende harde vader-zoonrelatie, de conflicterende belangen van kunst en commercie, de persoonlijke worstelingen en de gespannen relaties tussen mensen. Daarnaast is er ook nog “de wetenschap”.

Het eind van het boek stemde mij een beetje verdrietig. De teleurstelling van Von Osten over de houding en het gedrag van Rendich, de manier waarop het wetenschappelijk onderzoek is uitgevoerd en de leegte van zijn leven, drukken zwaar op hem. Hoe het Rendich vergaat, ga ik hier niet verklappen. Ik kan alleen maar aanraden om dit boek zelf te gaan lezen. Dit boek heb ik overigens mogen lezen in het kader van de boekbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur.

Ter overweging een citaat (pagina 93). Dit boek heeft het in zich om door filosofisch getinte teksten je te laten nadenken over levensvragen die als zodanig niet in dit boek behandeld worden en die het onderwerp van het boek overstijgen:

Misschien, mijnheer Rendich, is dit allemaal te diepzinnig voor u, maar kan iets ook in stilte waar zijn? In volledige anonimiteit? Een niet bewezen, niet geziene onomstotelijkheid, bestaat dat? Nou? 

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Wil je weten hoe de andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur schrijven over dit boek? Klik dan HIER. Binnen deze bloggersleesclub gaan we op 28 februari a.s. aandacht besteden aan IJstijd van Maartje Wortel.