La famiglia

“…. en gaat het niet zoals ik wil, dan doe ik *dit* en alles staat stil.”

De overbekende zinnen uit het liedje van  de tv-serie Tita Tovenaar, waarbij dochterlief haar frustratie de baas kan worden door met een eenvoudige vingerknip de wereld even stil te zetten. Oh, wat moet ik daar vaak aan denken. Wat zou het niet geweldig zijn om af en toe de wereld te kunnen negeren en in een soort vacuüm de tijd te hebben om een aantal boeken te herlezen. Er zijn zo veel boeken die ik nog wil lezen, dat ik mijzelf zelden de tijd gun om een boek nogmaals ter hand te nemen.

Eén van de boeken die ik onmiddellijk zou herlezen is Leeuwenstrijd van Thomas van Aalten (Nieuw Amsterdam). Dit is typisch een boek dat je niet zomaar eventjes moet lezen, maar dat je moet “grazen als een koe om het daarna te herkauwen en te herkauwen”. Zo noemde mijn vader deze bij sommige boeken gewenste manier van lezen. En ik heb vaak aan mijn vader moeten denken tijdens het lezen van deze roman, die in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur op mijn weg kwam. Deze roman heeft als ondertitel Een familieroman. Dat klopt natuurlijk ook wel, want het behelst de levens van 4 generaties vaders en zonen. Maar het is ook zo veel méér.

Het geeft een prachtige kijk op de (Nederlandse) geschiedenis van de vorige eeuw tot ongeveer nu. In mijn eigen familie lopen door leeftijdsverschillen binnen huwelijken de diverse generaties nogal door elkaar. Mijn vader was ongeveer van de generatie van Gino Dona, die de zoon is van Tonio, maar tevens de vader van Eduardo, de grootvader van Salvador en de overgrootvader van de 14-jarige Luca. Zelf ben ik iets ouder dan Salvador. Dat maakt dat je de geschiedenis van de familie Dona onbewust gaat vergelijken met de eigen familiegeschiedenis. En dat maakt mij ook weer meer bewust hoe veel invloed afkomst, maatschappelijke positie en religie hebben op ieders opstelling in en kijk op het leven.

Natuurlijk gaat het verhaal ook over de eeuwige strijd tussen vaders en zonen. Elke generatie probeert weer op zijn eigen manier de volgende generatie te behoeden voor de ellende die het zelf heeft moeten meemaken. En keer op keer blijkt dan weer dat dat een onmogelijke opgave is. Ieder mens moet op zijn eigen manier iets van het leven maken, met de eigen idealen, overtuigingen en teleurstellingen. De golfbewegingen in het leven, het rad van fortuin dat de ene keer hoger staat dan in een volgende generatie.

Ik heb genoten van de manier waarop Van Aalten door zijn woordgebruik en stijl duidelijk maakt hoe deze familie in elkaar steekt en wat zij voor elkaar voelen. Het is daarbij wel fijn als je het gevoel hebt dat je op de een of andere manier door jouw familie wordt begrepen en gesteund. En hoe dat begrip en de steun dan wordt vormgegeven, is een belangrijk aspect in deze roman. Knap verwoord, maar je moet geen overweldigende impressies en tot in detail uitgewerkte karakters verwachten. Het zijn allemaal “gewone” mannen, met ieder een eigen bijzonder levensverhaal. Daardoor loopt deze roman het risico dat het te makkelijk en soepeltjes voortkabbelt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Jouw gezicht zal het laatste zijn van João Ricardo Pedro.

Familieromans zijn er genoeg. Vaak best plezierig om te lezen, zelden waard om te verzuchten waar ik de tijd van herlezen vandaan moet halen. Leeuwenstrijd is echt anders. Ik zou deze willen scharen in het rijtje indrukwekkende geschiedenissen, zoals Wilde Zwanen van Jung Chang. Toen ik dit boek had gelezen, voelde ik mij licht beschaamd dat ik zo weinig wist wat er zich allemaal redelijk recent in China had voorgedaan. En dat is natuurlijk nog steeds het geval. Hoeveel weten we nu echt over de binnenlandse geschiedenissen van andere landen en de invloed daarvan op huidige positionering?

Wat Leeuwenstrijd voor mij extra aantrekkelijk maakt, is juist het nabije, het herkenbare. Ik ben de uitgever Nieuw Amsterdam en Cathelijne van Not Just Any Book dan ook weer dankbaar dat ik deze roman mocht lezen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Wil je weten wat de andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur schrijven over Leeuwenstrijd? Klik dan HIER.

Ik wil méér!

Hebben jullie ook zo genoten van het WK voetbal? En wat was het weer spannend voor Oranje! Ik heb bijna alle wedstrijden gezien, maar ook bijna alle NOS Studio Brasil-uitzendingen en die van VI Oranje. Zelf kan ik geen bal raken en ben ik eigenlijk helemaal niet zo in voetbal geïnteresseerd, behalve dan dat ik (als geboren en getogen Amsterdammer) ALTIJD voor Ajax ben 🙂 Maar tijdens zo’n toernooi voel ik mijn Oranje-hart extra kloppen.

Uren heb ik voor de buis doorgebracht en mijn overige (vrij besteedbare) tijd werd (en wordt) gevuld met het ontspannen rondvaren in onze opblaasbare rubberboot. En sinds vorige week zijn mijn lief en ik nog een aanwinst rijker: wij huren 200 m2 (moes)tuin. Heerlijke tijdsbestedingen, maar hoeveel tijd blijft er dan voor lézen over? En al helemaal voor het lezen van een boek dat ik nadat ik drie keer opnieuw was begonnen, een beetje onderop de stapel had gelegd? Want dat gebeurde met Alles hiervoor van André Platteel (de Arbeiderspers). Die eerste, overvolle, pagina’s in een setting die ik niet meteen begreep. Ik kon mijzelf er niet toe zetten om verder te gaan.

Plichtsgetrouw als ik ben, begon het maandagavond wel wat te knagen: als je mee wilt doen met de bloggerleesclub Een perfecte dag voor literatuur, dan kun je niet zomaar zeggen dat je geen zin hebt. Dus maandagavond na het eten toch nog maar eens het boek ter hand genomen. En geloof het of niet, maar ik kon het niet meer wegleggen. Ik werd volledig door het boek geabsorbeerd.

Korte samenvatting: een extreem boek. Extreem qua inhoud (wat een verdriet, wat een geweld, wat een aparte personages, met name “de Noor”), extreem qua opbouw (moeiteloos achter elkaar elementen uit verschillende periodes, met daarbij ook nog wisseling in tegenwoordige en verleden tijd qua schrijfstijl), extreem in woordgebruik (prachtige zinnen, mooie metaforen, maar net zo vaak totaal doorschietend in bijna onleesbaar wollige samenraapsels). Enerzijds een briljante roman, zeker als je beseft dat dit het debuut is van André Platteel. Anderzijds een verhaal wat nog meer vragen oproept dan het in de loop van de roman beantwoordt.

Wat ik bijzonder knap aan deze roman vind, is de terloopsheid waarmee een aantal gruwelijkheden de revue passeren. Waar in een “van origine” spannend boek een duidelijke aanloop te merken is naar één of meerdere misselijkmakende onthullingen, heeft Platteel deze elementen weliswaar duidelijk naar voren laten komen, maar het geen hoofdrol in het totaal laten innemen. Voor mij maakt deze stijl dat ik het al lezend wel meekrijg en daardoor over het gedachtegoed van de Noor en de zijnen blijf nadenken, maar zonder dat dit mijn interesse in de hoofdpersoon Jonathan vermindert.

Op het moment dat ik deze blogpost schrijf, is het ongeveer twee uur geleden dat ik Alles hiervoor heb uitgelezen. Ik kan er nog geen afstand van nemen. Ik ben boos dat het boek uit is. Ik wil naar Jonathan toe om te voorkomen dat hij gaat doen wat op die allerlaatste bladzijde overduidelijk in de lucht hangt. Ik wil met zijn prille liefje Bette praten en helpen om een goede balans in hun relatie te leggen. Ik wil met anderen discussiëren over de ideeën en de daden van de Noor. Ik wil ik wil ik wil. Ik wil meer van André Platteel.

Tijdens het lezen hoorde ik vaag in mijn achterhoofd iets zoemen: een herinnering aan de roman Graz van Bart Moeyaert (Querido). Deze roman heb ik ooit via de app Vakantiebieb gelezen. Deze app is een fantastische tool van de Bibliotheek, maar het blijft jammer dat na afloop van de vakantiebieb-periode, het boek onherroepelijk van je tablet of telefoon verdwijnt. Ik kan nu dus ook niet meer nakijken waarom Graz tijdens Alles hiervoor naar boven kwam. Wat ik mij ervan herinner, gaat het in Graz ook om een jongeman die (weer) richting aan zijn leven moet geven. En in dat boek zitten ook hele bijzondere zinnen, vergelijkingen, overlappingen en sprongetjes. Mocht je het ergens tegenkomen, dan raad ik het je zeker aan om te lezen.

Het zijn van die boeken die een licht schurende werking hebben. Als lezer ben je er niet zo maar klaar mee. Ik voel mij na Alles hiervoor ook nog enigszins ongemakkelijk. Hoewel het boek in principe gaat over Jonathan die na een zeer zware periode door het verlies van zowel zijn moeder als zijn jongere broertje, probeert zijn leven weer op te pakken en zin te geven, is de titel in mijn beleving geweldig gekozen. In eerste instantie meende ik daarin te begrijpen dat het slaat op dat verwerkingsproces bij Jonathan (met de zeer bijzondere “hulp” van de Noor), maar pas na het boek helemaal gelezen te hebben, kan ik de titel een definitieve plek geven.

Wil jij ook weten of jij met mij van mening bent dat de titel goed past bij het boek? Dan raad ik je aan om Alles hiervoor te lezen. Ik dank Cathelijne en de Arbeiderspers hartelijk voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Veel leesplezier!

Voor de mening van de andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur over deze roman, klik je HIER.

Sluipmoordenaars

Stel je voor: je bent een vrouw op leeftijd, je woont sinds het overlijden van je man helemaal alleen in een huis op enige afstand van de “bewoonde wereld” en je beseft dat je af en toe wat warrig aan het worden ben. Hoe zou jij dan reageren als op een ochtend een enthousiaste vrouw op de stoep staat met de mededeling dat zij jou namens de overheid komt helpen? Dat is wat Ruth overkomt in de roman Tijgers in de nacht van Fiona McFarlane.

Hoe je over een boek denkt en wat je van het verhaal verwacht, wordt door de persoonlijke situatie van de lezer beïnvloed. Dit durf ik met overtuiging zo te stellen, want ik heb het letterlijk kunnen ervaren tijdens de Megaleesclub van Meulenhoff Boekerij, onderdeel van het door deze uitgeverij georganiseerde Boekenbloggersevent (14 juni j.l.).  Ter voorbereiding op die dag hadden de deelnemers (waaronder ik) het boek toegezonden gekregen. In mijn groep zaten ervaren bloggers over thrillers en spannende verhalen. Zij waren niet bijzonder onder de indruk van de plot van dit boek. Ikzelf had van tevoren niet bedacht dat het een spannend boek zou kunnen zijn, dus ik heb het meer in de verwachting van een roman gelezen. En dan stoort het veel minder dat misschien al relatief snel in het boek blijkt wat er aan de hand is. Het lijkt mij daarom voor een uitgever uitermate van belang om het juiste etiket aan een boek mee te geven in de promotionele uitingen.

Het verhaal van Ruth komt heel rustig op gang, precies zoals je mag verwachten bij een wat oudere vrouw. Haar beide zonen wonen ver weg en hoewel er regelmatig telefonisch contact is, moet Ruth zich toch voornamelijk zelf redden. De grote vraag is natuurlijk of zij dat (nog wel) kan. Zij maakt angstige nachten door in de overtuiging dat er een tijger door haar huis sluipt. Logisch toch dat zij hulp krijgt? Frida deed mij in eerste instantie denken aan Mma Ramotswe uit de serie boeken van Alexander McCall Smith, zoals Het geheim van de krokodil. Mma Ramotswe heeft haar eigen (vrouwelijke) detectivebureau en al rooibos-thee drinkend lost zij allerlei problemen op geheel eigen wijze op. Gemoedelijk is het woord dat mij bij haar te binnen schiet. Maar is Frida ook zo gemoedelijk?

Ik vind dat de schrijfster een mooie spanningsboog heeft gemaakt tussen de zich langzaam maar zeker aftekenende dementie van Ruth en de ware beweegredenen van Frida (en haar neef). Je kunt je helemaal inleven in de twijfels van Ruth of zij de controle kwijtraakt of dat er doelbewust iets anders aan de hand is. Het maakte mij als lezer weer bewust van hoe het moet zijn als jouw gewone leventje begint af te takelen. En niet alleen wat dat voor de persoon in kwestie zelf betekent, maar ook voor haar/zijn omgeving. Dit komt schitterend naar voren in de roman De Grens van de Finse schrijfster Riikka Pulkkinen (Arbeiderspers). Daarin maken wij kennis met Anja, een 53-jarige literatuurprofessor, die worstelt met de belofte die zij ooit aan haar man heeft gedaan. Zij heeft hem beloofd hem uit zijn lijden te verlossen op het moment dat hij de controle over zijn eigen leven kwijt zou zijn. Zo’n logisch, invoelbare belofte …. zo moeilijk om daar op het cruciale moment mee om te gaan. Beklemmend, menselijk beschreven. Prachtig. In De Grens zijn nog meer verhaallijnen verwerkt, waardoor ik blij ben dat ik deze roman heb gelezen.

 

Toevalligerwijs heb ik in relatief korte tijd meerdere boeken gelezen waarbij dementie/alzheimer een belangrijke rol speelt. Zo ook in De belofte van de Duitse schrijfster/journaliste Nadine Ahr (Querido). In dit op waargebeurde feiten gebaseerde verhaal gaat het juist om de belofte om elkaar nooit in de steek te laten, wat er ook gebeurt. En ook dan weer de keiharde werkelijkheid: niet iedereen wordt een LIEF oud omaatje of opaatje. Hoe graag je ook voor de persoon wil zorgen, je blijft zelf ook een mens, met gevoelens, verlangens, herinneringen en een toekomst.

Dementie is een sluipmoordenaar, net zoals de tijger die in het huis en in de gedachten van Ruth rondwaart. Hoe het met Ruth en Frida verder gaat? Denk je werkelijk dat ik dat nu ga vertellen? Vergeet het maar! Ik adviseer je om Tijgers in de nacht zelf in huis te halen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Tijgers in de nacht werd mij door Uitgeverij Meulenhoff ter beschikking gesteld. Hartelijk dank. Voor de overige genoemde boeken heb ik geput uit eigen collectie en de collectie van de openbare bibliotheek.

Als een boek heel dichtbij komt

Ik zou deze blogpost het liefste beginnen met een krachtterm. Want dat was het eerste wat in mij opkwam nadat ik was begonnen in Een weeffout in onze sterren van John Green (Uitgeverij Lemniscaat). Het eerste hoofdstuk voerde mij 6 jaar terug, naar het moment dat mijn dochter op 15-jarige leeftijd de diagnose (kwaadaardige) schildklierkanker kreeg. Er volgde een extreem spannende en emotionele periode, waarbij ik mij als (stief)ouder ongelooflijk onmachtig voelde. Gelukkig was bij haar de schildklierkanker goed te bestrijden en hoewel zij levenslang afhankelijk is van medicijnen om de werking van de schildklier over te nemen, gaan wij binnenkort uitgebreid vieren dat zij 5 jaar schoon is. Inmiddels functioneert zij uitstekend en studeert en feest zij als ieder andere 21-jarige jonge vrouw.

Maar met deze eigen ervaring was het begin van deze roman wel even slikken. En om Hazel, de 16-jarige hoofdpersoon, dan maar meteen zelf aan het woord te laten:

“Er is maar één ding erger dan doodgaan aan kanker als je zestien bent, en dat is een kind hebben dat doodgaat aan kanker.” (p.10-11).

Bij Hazel loopt het allemaal niet zo soepeltjes. Bij haar zijn uitzaaiingen geconstateerd van een dergelijke aard en aantal dat van genezing geen sprake meer is. Door een nieuw medicijn is de kanker wel (voorlopig) tot stilstand gebracht en daardoor kunnen we toch met Hazel meeliften in haar belevenissen. En haar belevenissen worden op een geweldige wijze beschreven door John Green. Hij heeft een perfecte balans gevonden tussen de zwaarmoedigheid en uitzichtloosheid van ernstig ziek zijn, zowel voor de persoon zelf als voor zijn/haar naaste omgeving, en de puberhumor die Hazel weet te delen met Augustus (Gus) en Isaac.

Het is overigens voor een boekenblogger best lastig om iets over een boek te schrijven zónder te veel inhoudelijke informatie weg te geven 🙂 . Ik beperk mij daarom tot twee elementen in deze roman, waarbij de hoofdlijn is dat Hazel via een Praatgroep in contact komt met Augustus. Hij is een paar jaar ouder en lijkt genezen van zijn kanker. Er ontstaat een bijzondere relatie tussen hen beiden, waarbij Isaac als hun gemeenschappelijke vriend soms een stoorzender en soms een katalysator is. Hazel staat niet te trappelen om een relatie met Gus aan te gaan. Haar reden (die ik hier niet ga verklappen) hiervoor maakte mij als lezer stil. Het nadenken door Hazel over haar situatie en over de toekomst, met name de toekomst van degenen die zij gaat achterlaten, was voor mij een indrukwekkend element in deze roman. Het andere, daarmee samenhangende, aspect wat ik wil aanstippen is de relatie tussen Hazel en haar moeder. Haar moeder spoort haar aan tot activiteit, staat altijd voor haar klaar en heeft haar hele leven ingericht naar de behoeften van haar zieke dochter. Maar hoe moet dat dan later? Hoe moet dat dan als het onvermijdelijke overlijden van Hazel plaatsvindt? Is de moeder hier nu al wel of niet mee bezig? En hoe moet je hier als moeder en dochter over communiceren?

De feitelijke, soms harde manier waarop de hoofdpersonen over hun ziekte en situatie praten deed mij denken aan het eveneens indrukwekkende boek Meisje met negen pruiken van Sophie van der Stap (Prometheus). Het indrukwekkende zit hier niet zozeer in de schrijfstijl of mooie zinsconstructies, maar in het verhaal zelf. Sophie van der Stap heeft haar ervaringen met kanker, doodziek zijn en er weer bovenop komen beschreven. Afhankelijk van haar lichamelijke of geestelijke toestand maakte zij gebruik van diverse personages, waarbij zij letterlijk die andere persoon werd door een pruik op haar (kale) hoofd te zetten.

En dat “er bovenop komen” is het waard om af en toe over na te denken. Als gezond mens kun je oprecht blij zijn voor een mede-mens die een ernstige ziekte heeft overwonnen. En dan gaat het gewone leven weer door. Althans voor de gezonde mens. De niet-meer-zieke kan nog heel lang en heel vaak de twijfels voelen of de gezondheid wel voortduurt, of een lichte verkoudheid niet een voorbode is voor een terugval etc. etc. De vanzelfsprekendheid van het leven is voorgoed weg. Ik hoop voor een ieder die in zo’n situatie zit, dat elke dag voldoende beloning is voor het voortdurend bestrijden van die twijfels.

Een weeffout in onze sterren is echt een boek dat je gelezen “moet” hebben. En vooruit, voor deze keer dan: jullie weten dat ik niet echt geïnteresseerd ben in boekverfilmingen. Maar als je werkelijk geen tijd of geen gelegenheid hebt om dit boek te lezen, ga dan vooral binnenkort naar de bioscoop.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Overigens is er op 29 juni j.j. uitgebreid aandacht besteed aan deze roman bij Leestweeps. Bij Leestweeps praten lezers via Twitter op een vastgestelde datum over een vooraf gekozen boek. Neem ook eens een kijkje op hun website.

Mijn dank jegens uitgeverij Lemniscaat voor het beschikbaar stellen van een recensie-exemplaar is heel groot.