Irish blues

Voor het derde jaar op rij werk ik de laatste dagen van het jaar in een plaatselijke vuurwerkwinkel. Hoe dat zo komt, is een heel verhaal en misschien komt dat nog wel eens in een andere blogpost aan de orde. In deze periode ben ik vrij van mijn reguliere werk zodat ik mij kan onderdompelen in de hectiek en sporadische chaos van de vuurwerkverkoop. Wat mij daarbij elke keer weer opvalt, is de prettige, positieve sfeer. De klanten zijn namelijk allemaal bezig om er voor te zorgen dat zij met elkaar een gezellige Oudejaarsavond hebben en met het mooiste vuurwerk het nieuwe jaar kunnen inluiden. Ik vind het fantastisch om te zien hoe vaders met hun zonen over de folder staan gebogen en hoe moeders met de kleinsten aan de hand door de winkel lopen op zoek naar wat simpele sterretjes en knalerwten. Oppervlakkig beschouwd zien we deze dagen alleen maar “perfecte gezinnetjes”. Zo’n perfect gezinnetje leek het gezin van Nora Webster ook. Al jaren getrouwd met haar Maurice, moeder van twee dochters en twee zonen, in relatieve vrijheid haar eigen leven leidend. Totdat het noodlot toeslaat en Maurice overlijdt. Nora blijft als weduwe achter en moet haar eigen weg zien te vinden in het Ierland aan het eind van de jaren zestig van de vorige eeuw. Dat is de situatie in de roman Nora van Colm Tóibín, uitgegeven bij De Geus.

De schrijver weet op een heel natuurlijk overkomende manier een beeld te schetsen van die tijd en die omgeving. Het kwam op mij een beetje over als een combinatie van de tv-series “Keeping up appearances” en “Midsomer Murders“: iedereen kent iederen en met name ook ieders familiegeschiedenis met alle saillante details die steeds weer worden opgerakeld. Enerzijds is het overduidelijk een andere tijd, met andere omgangsnormen en persoonlijke opvattingen, anderzijds gaat het over thema’s die in alle tijden voorkomen. Het gaat om het leren omgaan met verandering, teleurstelling, verdriet en met het feit dat het leven “gewoon” doorgaat.

Nora is een zelfstandige vrouw, maar uiteraard wordt zij beïnvloed door de feiten en omstandigheden van het moment en de omgeving. Zij realiseert zich dat zij tijdens haar huwelijk veel vrijheid heeft gekend met de betrekkelijke luxe dat zij thuis voor haar gezin kon zorgen. Na het overlijden van Maurice moet zij om financiële redenen een kantoorbaan accepteren bij het bedrijf waar zij vóór haar huwelijk ook heeft gewerkt. Dat beknot haar vrijheid en daarmee haar “Lebensraum”, maar na verloop van tijd gaat zij beseffen dat er een ander soort vrijheid voor in de plaats komt: zij kan doen en laten wat zij wil in en met haar eigen leven omdat zij geen verantwoording aan haar man hoeft af te leggen. Zij is op dat punt volledig onafhankelijk en trekt zich dan ook niet altijd heel veel aan van heersende opvattingen of meningen van familie/vrienden/dorpsgenoten.

Ik vond het bijzonder realistisch en verfrissend beschreven dat Nora niet haar leven in het teken van het gerief van haar kinderen plaatst. Er is ruimte voor haar eigen behoeften, verlangens, twijfels en vermoeidheid. Zij is als moeder betrokken bij alle vier haar kinderen, maar merkt duidelijk dat bij elk kind een andere aanpak de voorkeur verdient en dat zij niet anders kan doen dan accepteren dat haar kinderen soms met elkaar of anderen meer uitwisseling hebben dan met haar. En sommige ontwikkelingen en behoeften bij haar kinderen mist zij geheel of gedeeltelijk. Als zij zich daarvan bewust wordt, leidt dat niet tot een schuldgevoel maar tot een (in mijn woorden) besef dat elk huisje zijn kruisje heeft en de kinderen, de zussen, de familie, de kennissen hun eigen ups-and-downs (mogen en moeten) hebben.

Vaagjes moest ik tijdens het lezen terugdenken aan Mascha uit de roman Misschien wel niet van Jannah Loontjens (Ambo Anthos). In deze roman heeft de hoofdpersoon ook om te gaan met persoonlijke ontwikkeling, verwachtingen, teleurstelling en dergelijke. Hoewel zij ook het beste met haar zoontje voor heeft, is daar de realiteitszin dat ieder zijn eigen weg in het leven moet zien te vinden. Bij Mascha is er nogal wat in haar leven aan de hand, gedurende de paar dagen dat wij haar in deze roman volgen. En de setting van deze roman is absoluut veel moderner dan de setting van Nora. In de tijd van Nora had nog niet iedereen een telefoonaansluiting, laat staan dat er al zoiets als een computer en internet bestond. En toch is Nora geen ouderwets verhaal. Ik vond het zelfs opvallend hoe modern het Ierland van toen al was. Vrouwen trokken er zelfstandig op uit, reden auto, dronken in het openbaar alcohol etc. De steeds meer naar de voorgrond kruipende politieke situatie in Noord-Ierland met de strijd tussen katholieken en protestanten heeft Tóibín een logische plaats in het geheel gegeven. De impact van deze strijd op gezinnen is meer dan voelbaar.

Al met al was het een fijne leeservaring door de soepele schrijfstijl van de auteur. Echt ondersteboven ben ik niet van dit boek, het kabbelde naar mijn idee prettig voort zonder al te veel verontrustende elementen. Het zou best kunnen zijn dat ik later meer besef heb over de invloed van het gelezene op mijzelf. Dat gaat zich dan vast een keer uiten in een associatie van een ander boek met deze Nora 🙂

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Nora heb ik mogen lezen in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Via deze link kom je op een verzamelpagina en kun je lezen wat mijn medebloggers over deze roman schrijven. Mijn dank gaat uiteraard uit naar uitgeverij De Geus voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Let op: binnenkort verschijnen mijn publicaties alleen nog maar op http://www.theonlymrsjo.nl! Dus volg mij daar, via Facebook of Bloglovin om niets te missen.

Afscheid van Iran

Let op: binnenkort verschijnen mijn leeservaringen niet meer hier, maar alleen op http://www.theonlymrsjo.nl

 

De roman De kinderen van de kolonel van de Iraanse schrijver Mahmud Doulatabadi (De Geus) heeft meer dan een jaar bij mij op de stapel nog-te-lezen boeken gelegen. Er zijn in mijn boekenkast boeken die al langer aan het wachten zijn, maar deze lag op de stapel van toezeggingen voor een blogpost. En belofte maakt schuld. Ik heb het boek meerdere keren in mijn handen genomen en er doorheen gebladerd, maar elke keer verzon ik een voor mijzelf zeer acceptabel excuus om toch nog niet in deze roman te beginnen. En waarom? Dat wist ik eigenlijk niet. Het was mijn eigen initiatief om deze roman te willen lezen en er over te schrijven. Ik ben over het algemeen gecharmeerd van de schrijfstijl van auteurs uit het Midden-Oosten (in brede zin) omdat er vaak een bijna sprookjesachtige verteltrant wordt gebruikt, doorspekt met filosofische uitstapjes en mooie, diepgaande overwegingen. Laat ik je dan meteen maar iets verklappen: een simpel verhaaltje is De kinderen van de kolonel zeker niet. Het is een pittig verhaal en hoewel het zeer goed geschreven is, moest ik het echt af en toe even vanwege de inhoud wegleggen. Het was bijna misselijk makend om te lezen over al het leed, martelingen en folteringen, in de wetenschap dat dit niet verzonnen is. Dit gebeurde echt, dit gebeurt her en der op de wereld nog steeds.

De hoofdpersoon is een kolonel die aan de hand van herinneringen en gebeurtenissen op dat moment nadenkt over zijn leven en het leven van zijn kinderen. De setting is Iran eind jaren zeventig, begin jaren tachtig vorige eeuw. Oftewel de periode van de Iraanse revolutie. Een roerige tijd en eigenlijk is de rust ook nu nog steeds niet wedergekeerd. Kort door de bocht: alle kinderen en de kolonel zelf komen om het leven of brengen zichzelf om het leven danwel komen te verkeren in een situatie zonder bewegingsvrijheid. En dat alles is terug te leiden op opvoeding, achtergrond, persoonlijke opvattingen, politieke situatie en de niet te vermijden omwentelingen. Een “vriend” van de familie is lid van de geheime dienst. Hij zegt heel treffend (en handelt daar ook naar) dat een geheime dienst voor elk regime van belang is. Een beetje bijstellen van het een en ander en draaien maar. Voor de familie is deze egocentrische aanpassing een niet te volgen manier van doen.

Door de verhaallijn is het soms lastig volgen over welke periode het gaat. Is dit een herinnering of is er een tegenwoordige activiteit? En wie zijn daarbij betrokken? Er is een (althans in mijn beleving) voortdurende afwisseling in werkelijk aanwezig zijn van personen en de fantasie/waanzin van de kolonel over die aanwezigheid. Ook reeds (zeer lang) overleden personen blijven een rol in het heden opeisen. Daardoor ontstaat er een mistig beeld over waarheid en werkelijkheid. Dit thema, dus de overeenkomsten en verschillen tussen waarheid en werkelijkheid, was ook een mooi element in de stilistisch prachtige roman Als de winter voorbij is van Thomas Verbogt (Nieuw Amsterdam), die ik onlangs heb gelezen.

Stilistisch levert Mahmud Doulatabadi trouwens ook een topprestatie. De afwisseling in perspectief (van de derde persoon naar de eerste persoon en net zo snel weer terug) is zichtbaar in de tekst. Als de ik-persoon aan het woord is, is de tekst cursief gedrukt. De ik-persoon is overwegend de kolonel, maar ook oudste zoon Amir neemt een deel voor zijn rekening. Het geheel wordt gekenmerkt door regen, regen en regen in combinatie met angst, wantrouwen, totale apathie en dreigende krankzinnigheid. De kolonel ziet zijn eigen leven in puinhoop liggen. Hij heeft zelf de hand gehad in het einde van het leven van zijn vrouw en hij ziet de levens van zijn kinderen verwoest worden zonder dat hij de kracht en de intentie heeft om daarop invloed uit te oefenen. Je ziet hem heen en weer schuiven in zijn huis en op weg naar en van de begraafplaats. Je voelt de verlamming die over hem heen komt, ook in relatie tot zijn kinderen. Zijn kinderen hebben ieder een eigen keuze gemaakt ten aanzien van persoonlijke betrokkenheid bij alles wat er op dat moment in Iran gaande is.

Het wereldje van de kolonel wordt steeds kleiner. Hij verzucht dat er een einde komt aan het 6.000 jarige bestaan van Iran, want het zal nooit meer zo worden als het was voor de vorige generaties. Hij maakt zich nog wel druk om het tijdig bevrijden van een kanarie. Deze kanarie heeft dezelfde naam als zijn jongste dochter, Parwane, omdat zij het kleine vogeltje is dat hij had moeten grootbrengen. Dit soort details en de verwevenheid in het totaal maakte De kinderen van de kolonel tot een bijzondere leeservaring. In stilte heb ik zeker genoten van het woordgebruik, de gehanteerde stijlfiguren en de manier waarop de auteur de zinnen aan elkaar heeft geregen.

Tijdens het lezen moest ik regelmatig denken aan de roman Een theelepel aarde en zee van Dina Nayeri (Cargo). Als jij deze roman ook gelezen hebt, snap je meteen waarom. Deze roman vangt namelijk ook aan in de jaren zeventig in Iran. Na het plotselinge verdwijnen van haar moeder en haar tweelingzus moet Sabah zich staande zien te houden in het in rap tempo veranderende Iran. Ik vond het zeer indrukwekkend om op deze manier geconfronteerd te worden met de verbijsterende omwentelingen die destijds plaatsvonden en het volledig ontregeld raken van het “oude” leven.

Het lijkt allemaal een ver-van-mijn-bed-show, maar met alle gebeurtenissen in het hier en nu is het goed om jezelf te beseffen in wat voor een wereld wij leven en welke mogelijkheden wij hebben om daar zelf en met elkaar in goede harmonie invloed op te houden. Daarom vind ik dat De kinderen van de kolonel, ondanks de gruwelijke en naargeestige inhoud, gelezen MOET worden.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

De kinderen van de kolonel heb ik als leesexemplaar beschikbaar gekregen van uitgeverij De Geus. Groot is mijn dank daarvoor maar met name ook voor het geduld om op deze blogpost te wachten. Een theelepel aarde en zee heb ik in 2013 gelezen uit de collectie van mijn plaatselijke openbare bibliotheek.

Factor 7

Mededeling: binnenkort verschijnen mijn artikelen alleen nog op http://www.theonlymrsjo.nl. Abonneer je op mijn blog of volg mij via Bloglovin of Facebook om niets te missen.

====

Ik ben goed in het neerzetten van een structureel plan van aanpak en het regelen van een efficiënte planning. Minder goed ben ik in het mij houden aan die planning 🙂 . Dat wil zich bij het bloggen wel eens uiten in het op het laatste moment lezen van een roman waarover ik heb afgesproken op een bepaalde datum een blogpost online te zetten. Mijzelf kennende is een beetje deadline-stress niet erg en soms zelfs extra inspirerend, maar het risico bestaat dan dat er eigenlijk onvoldoende tijd is om over het gelezene na te denken en een leeservaring onder woorden te brengen. En ik vermoed dat ik daar nu mee heb te kampen. Ik heb namelijk voor de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur de roman Zeg maar dat we niet thuis zijn van Rashid Novaire (Ambo Anthos) mogen lezen. Dat heb ik de afgelopen dagen gedaan en ik heb een aantal uren zeer zeker leesplezier gehad, maar eerlijk gezegd heb ik nog geen idee wat ik van dit boek vind.

Zal ik het lezen als het tragikomische verhaal van een jonge man, Milan den Hartog, die wanhopig op zoek is naar een nieuwe toekomst en zich ontworstelt aan zijn jeugd bij twee, elkaar regelmatig in de haren vliegende, moeders en aan zijn huidige werkomgeving? Die werkomgeving is trouwens een uitvaartonderneming, dus een rechtstreekse combinatie van leven en dood. Alleen al die setting geeft genoeg om over te schrijven en om over na te denken. Hij maakt in de laatste week dat hij dit werk nog wil doen, nog van alles en nog wat mee, inclusief een dode die via mail met zijn kinderen communiceert, een Aldi-boodschappentas vol met geld en de verdwijning van het stoffelijk overschot van een Marokkaanse oma.

Of zal ik op zoek gaan naar diepere bedoelingen, filosofische overwegingen en dergelijke? Er komen meer dan genoeg mooie zinnen in voor die pas enkele passages later goed tot mij doordrongen. Het gebeurt niet vaak, maar ik heb nu af en toe teruggebladerd om zinnen opnieuw te lezen. Zo is er een oudere mevrouw die spontaan tegen Milan begint te praten en vertelt dat alles in drie dimensies gebeurt: de belofte, de vertelling en het gemis. En er wordt tijdens een uitvaartdienst een spreuk gehanteerd over dansen op de rug van de zee zonder te verdrinken. Geen alledaagse beelden. Ik ben er van overtuigd dat dit een boek is dat in de komende tijd/jaren op onverwachte momenten weer in mijn geheugen naar voren komt, maar nu is de ervaring nog te nieuw om een goed oordeel te kunnen vormen. Ik heb zelfs overwogen om met het schrijven van deze blogpost te wachten totdat de eerste publicaties van mijn medebloggers online komen (die publicaties kun je overigens vinden via deze LINK), om een idee te krijgen wat zij van deze roman vinden. Maar ik ben nog nooit weggelopen voor mijn verantwoordelijkheid en vrijheid om een eigen mening te vormen, dus heb ik uiteraard op eigen houtje deze blogpost geschreven.

Hoe het uiteindelijke oordeel ook zal zijn, het boek springt positief naar voren door de eenvoudige schrijfstijl. Dat is volgens mij pure schijn: hoe eenvoudiger je wilt schrijven, des te moeilijker dat is. Naar mijn idee zit het verhaal ook vol met symboliek, zoals de opdeling in zeven hoofdstukken, zijnde de zeven dagen dat Milan nog bij de uitvaartonderneming werkt. Hij heeft er dan zeven jaar gewerkt. Zeven is in de christelijke traditie een heilig getal: de zeven dagen van de schepping, de zeven vette en magere jaren etc. Hoe dit in andere religies is, weet ik niet.

Ik kon er niets aan doen en ik weet ook niet waarom, maar ik zag bij hoofdpersoon Milan steeds Tofik Dibi voor me. Dibi, de ex-politicus van Marokkaanse afkomst, is er recentelijk vooruitgekomen dat hij homoseksueel is. Deze “bekentenis” levert hem naar mijn mening zowel rust als onrust op. Dat gevoel had ik ook bij Milan. Hij doet zijn uiterste best om anderen te begeleiden (zowel in zijn werk als in zijn privéleven) en probeert ook voor zichzelf duidelijk te krijgen wat hij wil en wat hij voelt, maar dat is zeker niet simpel. Dibi heeft ook een boek geschreven (dat ik niet heb gelezen) en dat boek heeft als titel Djinn (Prometheus). Een djinn is, simpelweg in mijn woorden, een kwade geest die bezit van jou kan nemen. Deze djinns werden in de roman van Novaire ook gevreesd tijdens de bijeenkomst van de Koerdische familie die moet besluiten waar hun overleden vader wordt begraven.

Hoewel de roman een chronologische volgorde heeft, is er toch voldoende ruimte voor “uitstapjes”. Dat komt met name doordat Novaire de overleden Koerdische vader “aan het woord” laat komen en hem laat aangeven wat er voor hem belangrijk is en hoe hij zijn leven in Nederland heeft ervaren. En ook door de verhalen van de nabestaanden is er ruimte om de sfeer goed neer te zetten. De sfeer van Zeg maar dat we niet thuis zijn deed mij denken aan Dertig dagen van Annelies Verbeke (Uitgeverij De Geus). Er zit een subtiele combinatie van emotie en een zekere afstandelijkheid in die doet vermoeden dat er onder het oppervlak van alles borrelt en bruist. Het is een schrijfstijl waar ik van houd, met name ook omdat ik daardoor extra moet nadenken over wat ik van de inhoud vind. Knappe prestaties van auteurs om in de overweldigende hoeveelheid publicaties die elke maand het daglicht zien, hiermee de aandacht te trekken!

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Mijn hartelijke dank gaat uit naar uitgeverij Ambo Anthos voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar. In deze roman komen cultuurverschillen en verschil in religieuze opvattingen op natuurlijke wijze naar voren. Gezien de recente gebeurtenissen in Parijs (op vrijdag 13 november 2015) geeft dit een extra dimensie aan de leeservaring.

Iedereen is een optocht

Wat kan een mens zich toch vergissen! Wat kun je door een eigen vooringenomenheid totaal op het verkeerde been worden gezet. Dat overkwam mij bij Dertig dagen van Annelies Verbeke (uitgegeven bij De Geus). De omschrijving van een klusjesman die gelukkig is met zijn werkzaamheden in België en al doende ook nog zijn klanten van adviezen voorziet, in combinatie met een strak blauwe boekomslag met een lieflijk wit wolkje zorgde bij mij voor de nodige argwaan over de inhoudelijke kwaliteit van deze roman. Van meerdere kanten kreeg ik echter te horen dat Annelies Verbeke goed kan schrijven, dus vooruit, we nemen de gok en doen weer mee met de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur.

En inderdaad: wat kan die Verbeke schrijven! Prachtige zinnen die je dwingen om rustig te lezen. Wat meteen opvalt is de opbouw van het boek. Het eerste hoofdstuk heeft het nummer 30 en zo wordt er hoofdstuk na hoofdstuk afgeteld naar 1. Voor de hoofdpersoon in deze roman is overigens deze aftelling totaal niet zichtbaar of voelbaar. Ook voor mij als lezer blijft tot het allerlaatste hoofdstuk een vraagteken waarom het boek Dertig dagen heet. Maar als dat eenmaal duidelijk is, dringt ook meteen de betekenis van de boekomslag door, met dat lieve witte wolkje. Nooit zal ik nu nog denken dat dit wolkje een frivool leventje leidt, hoog aan de hemel en dat op aarde alles pais en vree is.

De klusjesman luistert naar de naam Alphonse. Hij is overduidelijk niet van Vlaamse komaf en dat is in het hele boek merkbaar. Onderwerpen als racisme en bot gedrag van mensen door onwetendheid en onbekendheid komen meer dan terloops aan de orde. Via buurman Willem weet Verbeke een brug te slaan tussen de geschiedenis van de Eerste Wereld Oorlog en onze huidige, wereldse, samenleving en werkelijkheid. Daarmee is het overigens geen aanklacht of politiek boek geworden. Boven alles is dit indrukwekkende, meeslepende, tot nadenken stemmende literatuur. Ik weet niet of ik alle bedoelingen van de schrijfster ontdekt en begrepen heb, maar dat vind ik zelf eigenlijk niet relevant. Ik heb puur genoten van de sfeer, de onderlinge verstandhouding tussen Alphonse en zijn vriendin Kat, maar ook met vrienden, buren en klanten. Verbeke doorspekt dit alles (logischerwijs, aangezien zij zelf uit België komt) met voor mij nieuwe (Vlaamse) woorden, die zij voorts ook inzet om de cultuurverschillen, de verschillen in karakter en temperament en de (on)zelfstandigheid van mensen aan te zetten.

Alphonse constateert regelmatig, hardop of juist in conversatie met zichzelf, dat elk mens meerdere kanten kent. En afhankelijk van situatie en omstandigheden komen bepaalde “personages” meer naar voren. De dappere, de sterke, de bange, de dansende etc. Oftewel iedereen is (in zichzelf) een optocht. Hij merkt dat bij zijn klanten, die worstelen met bepaalde problemen. De klusjesman is voor die klanten een praatpaal, door zijn uiterlijke onverstoorbaarheid roept hij blijkbaar op dat zij tegen hem beginnen aan te praten. En dat heeft dan weer een therapeutische uitwerking, waardoor in die klant een ander personage naar voren komt om de specifieke acties die nodig zijn uit te gaan voeren.

De manier waarop de schrijfster af en toe even iemand anders aan het woord laat (door de tekst cursief te drukken) vind ik verfrissend leuk. Hond Björn zou ik het liefste zo in mijn armen sluiten. Met zijn hijgerig “baas baas baas” doet hij mij erg denken aan ons eigen hondje Tim. Tim begon helaas een beetje te dementeren (ja echt, dat bestaat bij honden) en dat maakte dat wij niet goed meer voor hem konden zorgen. Bijna een jaar geleden hebben wij hem toevertrouwd aan de goede zorgen van het Seniorenhuis van het Dierentehuis ‘s-Hertogenbosch.

Om terug te komen op dat “verkeerde been” zal ik melden wat ik vooraf voor soort roman verwachtte. Ik meende te maken te krijgen met een boek in het genre van Hotel aan zee van de Ierse, inmiddels overleden, Maeve Binchy (Van Holkema & Warendorf) In die roman draait het om de vrouwelijke hotelier Chicky Starr, die een aantal gasten in haar hotel ontvangt. Deze gasten dragen allemaal hun eigen problemen met zich mee en langzaam maar zeker worden de levensverhalen duidelijk. Chicky weet dan vaak net even iets te doen, voor te stellen, aan te raden of te zeggen waardoor de meeste gasten grip krijgen op hun probleem en met een opgeheven hoofd en een positieve kijk op de rest van hun leven uiteindelijk het hotel verlaten. En uiteraard zijn zij de gastvrouw diep dankbaar voor het warme gevoel dat zij hen heeft gegeven. Prima boek voor tussendoor, maar dit moet je (althans ik) doseren: niet te vaak en niet te veel van dit soort boeken achter elkaar lezen.

Mocht jij een zelfde associatie hebben bij het lezen van de omschrijving van Dertig dagen, dan raad ik jou ten zeerste aan om alle vooroordelen over boord te zetten. Lees dit boek, lees het in jouw eigen tempo, herkauw het en maak het eigen. Het is deze inspanning waard.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Via deze link kun je de meningen van mijn medebloggers lezen.

Hartelijk dank, Uitgeverij De Geus, voor het uitgeven van deze roman en het aan mij beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Het doek valt

Mijn onbewuste onderbewuste ging tijdens de laatste Boekenweek met mij aan de haal. Ik kocht namelijk de roman Naar de vuurtoren van Virginia Woolf (uitgeverij Rainbow). Ik dacht bij mijzelf dat ik het kocht vanwege de vrolijk gekleurde voorkant, mijn fascinatie voor vuurtorens en vanwege het feit dat ik nog nooit iets van Virginia Woolf heb gelezen. Pas de afgelopen dagen begon het mij te dagen dat uiteindelijk de naam van de auteur waarschijnlijk de trigger voor deze aankoop was. Ik had namelijk haar naam voorbij zien komen in de omschrijving van De zes levens van Sophie van Sarah Meuleman (Lebowski). En deze roman staat vandaag centraal bij de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Wij maken in eerste instantie kennis met de hartsvriendinnen Hannah en Sophie en later volgen wij de lotgevallen van Hannah in Amerika. Zij besluit haar leven als society-journaliste achter zich te laten en een boek te schrijven over de “verdwenen” schrijfsters Agatha Christie, Barbara Follett en, jawel, Virginina Woolf.

Overigens staat in diezelfde omschrijving dat Hannah en Sophie jong zijn in de periode waarin de gruwelijke daden van Dutroux steeds meer aan het licht komen. Het is nog niet zo lang geleden dat ik De vrouw die de honden eten gaf van Kristien Hemmerechts (Uitgeverij De Geus) heb gelezen en, eerlijk gezegd, was ik niet erg “in” voor weer een verhaal in die duistere, beklemmende, onbegrijpelijke sfeer. Gelukkig (voor mij) was deze tijdsaanduiding eigenlijk met name van belang om een beeld te kunnen vormen bij de manier waarop de samenleving reageert op maatschappij-ontwrichtende gebeurtenissen. Want uiteindelijk gebeurt er ook iets afschuwelijks in de levens van Hannah en Sophie. Waar zij eerst ondanks het verschil in karakter en thuissituatie onafscheidelijk zijn, verandert dat abrupt op het moment dat Hannah grote sprongen maakt in haar ontwikkeling naar jonge vrouw met bijbehorende interesse in jongens (en dan met name in Damiaan). De breuk tussen de vriendinnen is niet zo maar een breuk. In een levensbepalende nacht komt dit tot een climax. Sophie is na die nacht spoorloos verdwenen.

Wat doet een traumatische ervaring met een jong kind? Hoeveel invloed heeft dat op het verdere leven, op het opbouwen van relaties en het durven erkennen van een eigen positie en toekomst? Meuleman leidt ons aan de hand mee in het leven van de Hannah-in-Amerika, maar tegelijk ook langs de levens van de schrijfsters waarover Hannah wil schrijven. We hoppen heen en weer in de tijd en in locaties, waarbij Meuleman fantastisch knappe/aansprekende titels voor de verschillende hoofdstukken heeft gekozen. In het leven van Hannah spelen een aantal mensen een belangrijke rol, bijvoorbeeld de oudere Irminia. Hoe heeft Irminia Hannah opgevangen en wat heeft zij daar zelf voor moeten opofferen? En hoe wordt dat dan weer door Hannah gewaardeerd?

Een mooi thema, maar het allermooiste is toch wel de manier waarop Meuleman dit alles aan het papier heeft toevertrouwd. Ik heb genoten van haar speelse en toch indringende schrijfstijl. Ik zag echt alles voor mijn ogen gebeuren en voelde mij, hoewel op een afstandelijke manier, enorm bij Hannah betrokken. Er waren momenten dat ik bijna hardop tegen mijn boek begon te praten om Hannah te helpen, te ondersteunen in haar (zelfdestructieve) zoektocht naar het leven en verleden van de verdwenen schrijfsters maar ook de zoektocht naar wat er zo’n 18 jaar geleden in haar eigen leven is gebeurd in België.

Tijdens het lezen moest ik terugdenken aan een eerder door mij gelezen boek. Begin 2013 heb ik de debuutroman van Dennis Rijnvis gelezen onder de titel Savelsbos (Cargo). In deze roman draait het om een (door gebeurtenissen afgedwongen) reünie van een vriendenclub in de mergelgrotten van Limburg. Op die plek komen herinneringen aan de laatste keer dat zij met elkaar daar waren, naar boven. Destijds is het meisje Juul in die omgeving spoorloos verdwenen. De vrienden waren toen de eerstaangewezen verdachten voor deze verdwijning. De gebeurtenissen hebben grote invloed op hun levens gehad. Maar zeker ook op hun actieve geheugen en op de (on)betrouwbaarheid van eigen overtuigingen die gebaseerd zouden zijn op herinneringen. Nu zij weer samen zijn gekomen op die beruchte plek, vallen de puzzelstukjes langzaam maar zeker op hun plek.

Ik krijg altijd een beetje kriebels van mensen die met alle geweld een boek in een bepaalde hokje willen plaatsen. Ik vermoed dat er lezers zullen zijn die De zes levens van Sophie willen classificeren als een (psychologische) thriller. Natuurlijk zit er een op een thriller lijkende spanningsboog in het verhaal. Maar deze roman is zo veel meer dan dat. Ik vind het literatuur van een hele hoge plank (misschien wel van de bovenste). En dat maakte dan wel weer dat ik, stiekempjes, een beetje teleurgesteld was in de afloop. Je voelt een bepaalde openbaring al enige tijd aankomen en dan is het niet meteen makkelijk om te accepteren dat het is zoals het is. Maar de prachtige manier waarop die samensmelting van verhaallijnen vervolgens is beschreven, met de daarbijbehorende, goed invoelbare, emoties en reacties van de betrokken personen, gumt dat zuchtje teleurstelling volledig uit.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Lees HIER wat mijn medebloggers te melden hebben over deze prachtige debuutroman van Sarah Meuleman. En mijn dank gaat uiteraard uit naar Lebowski voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Old skool Dystopia

Bij tijd en wijle geniet ik (en met mij zeer veel andere lezers) van boeken in het genre van Hunger Games (geschreven door Suzanne Collins, in Nederlandse vertaling uitgegeven bij Scholastics) en Divergent (Veronica Roth, in Nederlandse vertaling onder het label Van Goor). Van die laatste serie heb ik overigens tot nu toe alleen deel 1 gelezen, maar van de Hunger Games heb ik de volledige trilogie verslonden. In beide series is er sprake van een zogeheten dystopische wereld: de maatschappij is totaal ontwricht door natuurrampen, oorlogen en ongewenst menselijk ingrijpen. Deze (verzonnen) wereld kenmerkt zich door bizarre leefomstandigheden, grote invloed van computers en dergelijke apparatuur, onvoorstelbare omgangsvormen, vaak een absurd totalitair regime en een voortdurend en overheersend gevoel van angst. Vooraf verwachtte ik slechts een paar uur ontspanning, maar gaandeweg werd ik zeker bij Vlammen (deel 2 van de Hunger Games) getroffen door de vergelijking die met onze huidige maatschappij getrokken kon worden. “The show must go on” is een leus die in de wereldpolitiek geen onbekende is. Systemen hangen in weerwil van zichzelf zo met elkaar samen, dat een natuurlijke verandering of evolutie nauwelijks te verwachten is. Slechts met grof en bruut geweld en persoonlijk doorzettingsvermogen kunnen veranderingen c.q. verbeteringen worden doorgevoerd, zo lijkt het.

Bij zulke boeken kun je je regelmatig afvragen hoe een schrijver zo iets extreems kan verzinnen. Na tijdens het lezen volledig in die denkbeeldige wereld ondergedompeld te zijn geweest, slaken wij een zucht van verlichting bij het terugkeren in onze eigen echte wereld. Om de gedachten te verzetten doen we daarna een geschiedenisboek open of een roman als Het vergeten verhaal van een onwankelbare liefde in oorlogstijd (Uitgeverij De Geus). Om vervolgens te constateren dat een schrijver eigenlijk niet zo veel verbeelding nodig heeft. De werkelijkheid is namelijk vaak veel erger dan wij willen zien en geloven of in ieder geval erger dan wij ons willen en kunnen herinneren. Dat is het beeld en gevoel dat bij mij blijft hangen na het lezen van de genoemde roman. Deze roman is geschreven door het schrijversechtpaar Charles den Tex en Anneloes Timmerije.

Het boek van Den Tex en Timmerije vindt zijn oorsprong in het werkelijke levensverhaal van Lienke Hagers-Buriks en haar Guus. Twee jonge mensen met een leven voor zich in Nederlands-Indië. Guus is een vlieger in hart en nieren, dus als de oorlog in dat deel van de wereld losbarst is het logisch dat hij zijn steentje gaat bijdragen. De twee verhaalslijnen ontwikkelen zich vervolgens los van elkaar, maar tegelijkertijd in diepgevoelde verbondenheid.

Boeken die gebaseerd zijn op waargebeurde verhalen of gebeurtenissen behoren gemiddeld genomen niet tot mijn favoriete genre. Maar dit soort boeken geeft wel vaak veel informatie over een deel van de wereld of een periode in het verleden waarover ik niets of in ieder geval onvoldoende weet. Zo ook deze roman. Natuurlijk weet ik dat de Tweede Wereldoorlog zich niet tot Europa heeft beperkt. Op één tante na heb ik echter geen familie die destijds in de regio van Nederlands-Indië verbleef. Het leven daar en in die periode ken ik alleen uit boeken en verhalen.

Het verhaal van Lienke en Guus druipt van de liefde en toch is dat niet wat voor mij het belangrijkste is wat blijft hangen. Voor mij springt in de verhaallijn van Guus naar voren het element dat informatie belemmert. Hoe meer je weet, hoe voorzichtiger je wordt, want je kunt die informatie niet meer negeren. Bij alles wat je vanaf dat moment doet of zegt, weeg je de belangen van betrokkenen af en voel je de morele druk om verantwoord met de kennis om te gaan. Doodvermoeiend en levensgevaarlijk, de rode draad in de oorlogsjaren van Guus.

In een redelijk afstandelijke schrijfstijl krijgen wij via het leven van Lienke een inkijkje in het dagelijks leven in een Jappenkamp. De steeds verdergaande beperkingen, het strafregime, het monddood maken van alles en iedereen, het opvoeren van onderlinge spanningen. Ik kan mij daar gelukkig weinig bij voorstellen, maar het gevoel van radeloosheid en de op de loer liggende hysterie en gekte proef je in elke zin. Hier moest ik terugdenken aan het inktzwarte boek Nacht van Elie Wiesel (uitgegeven bij Meulenhoff). In dit verslag beschrijft hij zijn jongensjaren net voorafgaand aan de oorlog en de periode in vernietigingskampen die hij vervolgens meemaakt. IJzingwekkend indrukwekkend. Een must-read voor iedereen die het belangrijk vindt om invulling te blijven geven aan het “dit nooit weer”. Mijn persoonlijke desinteresse voor waargebeurde verhalen lost hierbij op in het niets.

Terug naar Guus en Lienke. Eerlijk gezegd ben ik niet erg onder de indruk van de schrijfstijl, opbouw van het verhaal, gebruikte stijlvormen en wat je nog meer als criticaster kunt verzinnen. Ik vermoed overigens dat dit een roman is waarin elke lezer wel iets naar eigen gading kan vinden. Zelf vind ik, ondanks mijn “kritiek”,  de roman van Den Tex en Timmerije een waardevolle aanvulling in mijn lees-leven. Een dergelijke roman helpt om ons algemeen bewustzijn als maatschappij op peil te houden, waardoor wij hopelijk voorkomen ooit in een echte dystopische wereld te moeten leven.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Het vergeten verhaal van een onwankelbare liefde in oorlogstijd heb ik mogen lezen in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Mijn dank gaat weer uit naar organisator Cathelijne en Uitgeverij De Geus voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Via deze link kom je op de verzamelpagina terecht om te lezen wat mijn medebloggers over deze roman schrijven.

Losgeslagen

De afgelopen periode had ik door twee boeken weer een duidelijk voorbeeld van (ongepland) parallel lezen, te weten door Kinderen van het ruige land van Auke Hulst (Ambo Anthos, eerder uitgegeven bij Meulenhoff) en De vrouw die de honden eten gaf van Kristien Hemmerechts (De Geus). In beide boeken is iemands achtergrond van enorme betekenis voor het heden. In een al wat oudere blogpost heb ik trouwens beschreven wat ik versta onder het verschijnsel “parallel en/of seriegeschakeld lezen” 🙂 .

Door mijn abonnement op Elly’s Choice mag ik elke maand 10 (!) ebooks downloaden, die dan ook mijn eigendom worden. Dus het moment dat ik één van die boeken lees, mag ik heerlijk helemaal zelf bepalen. In die maandelijkse toevoer zijn er regelmatig boeken waarover ik nog niet gehoord heb. Een voorbeeld daarvan is de roman Kinderen van het ruige land van Auke Hulst. Ik had wel gehoord dat er recent een nieuwe roman van deze schrijver op de markt kwam, dus dat vond ik een mooie aanleiding om dit eerdere boek, dat voor het eerst is uitgegeven in 2012, te lezen. De hoofdpersoon is Kai, die samen met zijn broer Kurt en zijn zusjes Shirley Jane en Deedee opgroeit op het noordelijke platteland van Groningen. En dat opgroeien gaat in een heel bijzondere, vrijgevochten sfeer en omgeving.

De vader van deze kinderen komt onverwachts te overlijden. Kai is op dat moment 8 jaar oud, zusje Deedee is nog een echte baby. Wat er dan volgt is een periode van opgroeien, oeverloos buiten spelen, dingen bouwen, schooieren, fantaseren over de andere sekse en worstelen met eigen identiteit en lichamelijke ontwikkeling. Dit zijn universele thema’s, maar voor lezers van mijn leeftijd (en iets jonger) geeft de plaatsing in de tijd een extra dimensie. Tijdens het lezen kwamen dan ook heel veel herinneringen bij mij naar boven en dat is absoluut een positief aspect. Maar het opgroeien voor deze kinderen gaat niet zonder slag of stoot en verdient zeker niet alleen maar het predicaat positief. Want eigenlijk is er geen sprake van enige opvoeding, enige sturing of structuur in hun leven. Hun moeder leeft volledig in haar eigen wereld en blinkt sinds het overlijden van haar man uit in fysieke en mentale afwezigheid. Zij is volledig losgeslagen en niet in staat tot opvoeden. De kinderen moeten zichzelf zien te redden (wat op een aantal momenten deed denken aan de roman Lord of the flies van William Golding; hoog tijd om dat boek eens te herlezen).

En toch en toch en toch. Ondanks die rare, extreme, vaak irritante en tot wanhoop drijvende manier van doen van moeder, kun je niet anders dan van haar houden. En dat doet Kai dan ook, zielsveel. Zij probeert uit alle macht de pijn van het overlijden van haar man te ontlopen, onder andere door voortdurend in beweging te blijven en de realiteit van alledag op haar eigen manier te vertalen. Ook bij Kai merk je dat hij zijn vader enorm mist. Halverwege de middelbare school kan hij steeds beter zijn gevoelens onder woorden brengen. Hij verzint zelfs een nieuw leven voor zijn vader. Al met al een aangrijpend verhaal. En de vraag is of deze jeugd bij Kai en zijn broer en zussen heeft geleid tot onherstelbare littekens en tot het onvermijdelijk ontsporen van de eigen levens. De indruk die ik kreeg, is dat met alle ups-and-downs dit gezin toch een manier van overleven en herpositioneren in het leven heeft gevonden.

Hoe anders is dat in het boek De vrouw die de honden eten gaf. Deze roman is geïnspireerd door en op het leven van Michelle Martin, de vrouw van Marc Dutroux, samen de twee meest gehate personen in België. De door Kristien Hemmerechts geschreven roman bestaat uit één lange monoloog van Odette. Zij overziet haar leven, haar jeugd, haar relatie met M. en de gebeurtenissen die haar gebracht hebben naar de plek waar zij nu al jaren verblijft: de gevangenis. Hoe “aantrekkelijk” zou dit boek zijn als het NIET was gebaseerd op werkelijke gebeurtenissen die de wereld hebben geschokt? Ik vond namelijk die link met de werkelijke geschiedenis een extra dimensie toevoegen. Maar het heeft er niet toe geleid dat ik begrip of sympathie voor Odette ging voelen. Zij weigert, bewust of onbewust, verantwoording over eigen daden af te leggen. Steeds weer komt de manier waarop haar moeder met haar is omgegaan naar voren, net zoals de relatie tussen M. en Odette, maar ook de verhoudingen tussen M. en zijn ouders. In alle relaties was behoorlijk wat mis en ontbrak een veilige omgeving om op te groeien tot evenwichtige volwassenen. Odette heeft niet de kracht om te ontwaken uit haar apathie en zij lijkt niet te kunnen of te willen accepteren dat zij afgerekend moet en zal worden op haar eigen daden (of eigenlijk: niet-daden). De inhoud van dit boek is zo walgelijk en maatschappij-ontwrichtend, dat je bijna zou vergeten dat de schrijfster het relaas in een prachtige stijlvorm op papier heeft gezet.

Beide boeken zetten aan tot nadenken en tot een bewustwording dat niets is zoals het van afstand lijkt. Het kan lijken dat een moeder haar kinderen verwaarloost en aan hun lot overlaat, terwijl er binnen dat gezin juist een liefdevolle sfeer bestaat. En een vrouw met een relatie en een paar kinderen kan overkomen als normaal functionerend, terwijl zij mentaal volledig ontspoord is. Daarom blijft het verstandig niet te snel een oordeel over een situatie klaar te hebben.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Google glass

Soms zou ik willen dat ik een Google Glass had. Voor mijn werk ben ik namelijk regelmatig met de auto onderweg en tijdens deze autoritten kom ik vaak zulke mooie plaatjes tegen dat ik daar een foto van zou willen maken. Zoals de kerktoren ter hoogte van Zaltbommel (A2): de voet onzichtbaar in de mist, de spits prachtig oplichtend in het waterige ochtendzonnetje. Of de ontwikkeling van een onweersbui tegen de achtergrond van een schitterend kleurende avondlucht. Of de vertrouwde alledaagsheid van koeien en schapen, grazend in de wei, extra geaccentueerd door strijklicht. Helaas, met een snelheid van 120 à 130 km per uur is het lastig fotograferen 🙂

Bij al die mentale plaatjes maak ik voor mijzelf de mooiste verhalen. Voordat ik thuis ben, ben ik overigens al die verhaaltjes al lang weer vergeten. Maar wat zou er gebeuren als ik enig schrijverstalent had en die verhalen aan het papier zou toevertrouwen? Zou dat dan enigszins in de buurt komen van de verhalenbundel Hier blijf ik van Sanneke van Hassel (de Bezige Bij)? Leuk om over te dagdromen, maar ook niet meer dan dat. Want Van Hassel heeft een totaal eigen manier om in korte verhalen een bepaald beeld neer te zetten.

De leidraad bij die verhalen zijn foto’s die afkomstig zijn uit de foto-expositie De Kracht van Rotterdam (2012-2013). Nu onze zoon sinds kort in Rotterdam studeert en woont, ben ik extra geïnteresseerd in alles wat met deze stad te maken heeft. De foto’s, die dus niet door Van Hassel zelf zijn gemaakt, tonen (onderdelen van) Rotterdam bij dag en bij nacht. Ik lees niet vaak (korte) verhalen en daarom moet ik altijd weer even wennen als ik in een bundel begin. Ik moet echt even mijn draai vinden. Deze bundel is zeer duidelijk van structuur: een titel, een foto en twee pagina’s tekst. Bij de titel probeerde ik mij al voor te stellen wat er zou kunnen volgen, vervolgens checkte ik of de foto bij die veronderstelling paste (zelden!) om daarna te merken dat Van Hassel nog weer een andere invulling aan titel en foto heeft gegeven. Verrassend om zo steeds weer op een verkeerd been te worden gezet.

Een echte samenhang van de verschillende verhalen heb ik niet kunnen ontdekken. Behalve uiteraard dat het uitgangspunt steeds een Rotterdamse setting is. In de verhalen komt de multiculturele samenstelling van de stad uitdrukkelijk naar voren. Van Hassel schuift in een natuurlijk aanvoelende mix zowel mannen als vrouwen als centraal figuur naar voren, waarbij zij op kunstige wijze in een beperkt aantal zinnen tot de essentie doordringt.

Ik heb deze bundel mogen lezen in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Door de uitgever is mij een leesexemplaar ter beschikking gesteld, waarvoor mijn hartelijke dank. Ik weet vrij zeker dat ik uit mijzelf niet snel dit boek uit de schappen van de boekhandel had gepakt. Maar nu ik het gelezen heb, zet het mij wel weer aan tot nadenken en tot een verscherpt kritisch om mij heen kijken wat er zo al aan verhalen in mijn eigen omgeving valt te ontdekken. Dat is voor mij de grootste winst van deze bundel. Wie weet ontdek jij er weer heel andere elementen in. De enige manier om dat uit te vinden is: lezen!

Vóórdat ik meer wist over de inhoud en opzet van deze bundel verwachtte ik een werk à la Het Amsterdamse Beeldenboek. Dit beeldenboek heeft als ondertitel Vier eeuwen buitenbeelden en is een uitgave (in 1996) van het Amsterdamse fonds voor de Kunst in samenwerking met de Stadsdrukkerij Amsterdam. Ondersteund met foto’s worden de mooiste en meest interessante buitenbeelden in de stad besproken. Hoewel ik al jaren niet meer in Amsterdam woon, is het nog steeds “mijn” stad en blader ik nog regelmatig met veel plezier door dit boekje. Bestaat er ook zo’n boek over de gemeente waar jij woont? Ik zou het leuk vinden als jij dat hier of via mijn FB-pagina laat weten.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Voor de publicaties van de andere boekenbloggers van Een perfecte dag voor literatuur klik je HIER. Binnen deze boekenbloggersleesclub hebben wij al eerder aandacht besteed aan verhalenbundels, zoals Barrevoetse februari (Herta Müller – De Geus) en Saboteur (Marte Kaan – Ambo Anthos).

Met de Franse slag

“Comment allez-vous?” “Il fait froid” “Je voudrais une tasse de café, s’il vous plaît”. Dit soort zinnetjes gaat mij prima af. Een gesprek in het  Frans hoort ook nog tot de mogelijkheden, maar dan bij voorkeur wel over alledaagse simpele (vakantie)zaken. Het lezen van een Frans boek lukt ook nog, maar het tempo is zo veel lager dan in het Nederlands. En dat maakt dat ik toch gauw naar een vertaling grijp. Soms heb ik dan nog het mooie voornemen om daarná het boek ook nog in de oorspronkelijke taal te lezen, maar ik sus mijzelf dan in slaap met de gedachte dat die boeken niet altijd makkelijk via de openbare bibliotheek te verkrijgen zijn 🙂

Hoe het ook zij, ook in een vertaling kunnen Franse boeken diepe indruk maken. In deze blogpost een drietal romans van Franse bodem, door mij gelezen in een kwalitatief goede Nederlandse vertaling.

Onlangs heb ik Niets weerstaat de nacht gelezen, geschreven door Delphine de Vigan (De Geus). Dit boek stond al enige tijd op mijn wensenlijstje. Het boek gaat over een journaliste die haar moeder overleden aantreft en dan haar herinnering aan het levensverhaal van haar moeder in boekvorm wenst neer te leggen. Wat ik mij niet had gerealiseerd, is dat dit het werkelijke verhaal van de schrijfster is. Hoewel er meteen een vraagteken bij “werkelijke” gezet kan worden, want in het boek komt regelmatig naar voren dat de schrijfster hoopt door haar zoektocht in het verleden van haar familie uiteindelijk dé waarheid te vinden. Al doende komt zij zelf al tot de verzuchting dat uit het ordenen van alle informatie op zich al weer fictie te voorschijn komt.

De Vigan schrijft in drie delen over de jeugd van haar moeder, Lucile, binnen het grote, enigszins bohemienne gezin, haar leven als volwassene met alle extreme ups-and-downs die Lucile doormaakt en vervolgens nog als grootmoeder van de kinderen van de schrijfster en haar zus. De schrijfster neemt je aan de hand mee. Achteraf is het knap dat je als lezer in het eerste gedeelte uit de manier van schrijven nog niet kan opmaken welk groot (werkelijk of fictief) gebeuren er in de familie rondom (groot)vader Georges heeft plaatsgevonden. Je hebt bijna het gevoel dat de schrijfster er zelf ook pas tijdens het schrijven van het boek achterkomt.

Het is inhoudelijk een rauw boek om te lezen. Het maakt ook weer eens duidelijk hoe weinig je echt van een ander mens kan weten en kan begrijpen. En hoe een familiesysteem (in deze familie als grootste kenmerk: zwijgen) generaties lang invloed kan hebben.

Door de foto op de voorkant van Niets weerstaat de nacht had ik zelf vooraf een associatie met een roman die ik jaren geleden heb gelezen: De afspraak van Justine Lévy (Prometheus). In die roman gaat het over het relaas van een meisje, wachtend in een café op haar moeder, over die moeder en haar eigen jeugd. Stilistisch prachtig. De 18-jarige Louise heeft een afspraak met haar bijzondere, extreme moeder. In de uren dat zij afwacht of haar moeder komt opdagen, gaat zij in gedachten haar leven langs met alle ervaringen die zij met, via en door haar moeder maar ook door het wonen bij haar vader heeft meegemaakt. Een klein boekje qua omvang, maar qua manier van schrijven en qua inhoud erg mooi.

Het derde boek van Franse bodem dat ik wil aanstippen heeft ook een vrouw als hoofdpersoon. In Refrein van de honger van J.M.G. le Clézio (De Geus) volgen we Ethel. De roman begint in haar jeugd, als zij aan de hand van meneer Soliman het “paarse huis”-in ontwikkeling gaat bekijken. Daarna volgen de gesprekken in de salon van haar ouders, waarbij Ethel wel veel opvangt maar niet zelf aan deelneemt, de effecten van de oorlog op het gezinsleven en de gevolgen van de handelspraktijken van Alexandre, de vader van Ethel. En zo wordt Ethel ouder, aan de ene kant langzaam maar zeker, aan de andere kant zeker níet langzaam door alle ervaringen en omstandigheden. In tegenstelling tot een Amerikaanse feelgoodfilm getuigt deze roman van werkelijkheidszin: niet alles komt goed en zeker ook niet met iedereen. Hoewel een groot deel van het boek zich afspeelt in de oorlogsjaren, is het zeker geen oorlogsboek geworden. Ik vraag mij zelfs af hoeveel Ethel nu eigenlijk van de oorlog en de daarin gebezigde ideologieën heeft meegekregen. Het gebruikte woordgebruik en de stijl van het boek is afstandelijk en dat maakt juist dat het een heel indringend en aangrijpend verhaal is.

Heb jij een speciaal boek van Franse bodem waarvan jij erg hebt genoten? Of heb jij juist een ander land als inspiratiebron ervaren? Laat het mij graag weten onder deze blogpost of via mijn Facebookpagina Theonlymrsjo. Reacties zijn altijd welkom.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

La famiglia

“…. en gaat het niet zoals ik wil, dan doe ik *dit* en alles staat stil.”

De overbekende zinnen uit het liedje van  de tv-serie Tita Tovenaar, waarbij dochterlief haar frustratie de baas kan worden door met een eenvoudige vingerknip de wereld even stil te zetten. Oh, wat moet ik daar vaak aan denken. Wat zou het niet geweldig zijn om af en toe de wereld te kunnen negeren en in een soort vacuüm de tijd te hebben om een aantal boeken te herlezen. Er zijn zo veel boeken die ik nog wil lezen, dat ik mijzelf zelden de tijd gun om een boek nogmaals ter hand te nemen.

Eén van de boeken die ik onmiddellijk zou herlezen is Leeuwenstrijd van Thomas van Aalten (Nieuw Amsterdam). Dit is typisch een boek dat je niet zomaar eventjes moet lezen, maar dat je moet “grazen als een koe om het daarna te herkauwen en te herkauwen”. Zo noemde mijn vader deze bij sommige boeken gewenste manier van lezen. En ik heb vaak aan mijn vader moeten denken tijdens het lezen van deze roman, die in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur op mijn weg kwam. Deze roman heeft als ondertitel Een familieroman. Dat klopt natuurlijk ook wel, want het behelst de levens van 4 generaties vaders en zonen. Maar het is ook zo veel méér.

Het geeft een prachtige kijk op de (Nederlandse) geschiedenis van de vorige eeuw tot ongeveer nu. In mijn eigen familie lopen door leeftijdsverschillen binnen huwelijken de diverse generaties nogal door elkaar. Mijn vader was ongeveer van de generatie van Gino Dona, die de zoon is van Tonio, maar tevens de vader van Eduardo, de grootvader van Salvador en de overgrootvader van de 14-jarige Luca. Zelf ben ik iets ouder dan Salvador. Dat maakt dat je de geschiedenis van de familie Dona onbewust gaat vergelijken met de eigen familiegeschiedenis. En dat maakt mij ook weer meer bewust hoe veel invloed afkomst, maatschappelijke positie en religie hebben op ieders opstelling in en kijk op het leven.

Natuurlijk gaat het verhaal ook over de eeuwige strijd tussen vaders en zonen. Elke generatie probeert weer op zijn eigen manier de volgende generatie te behoeden voor de ellende die het zelf heeft moeten meemaken. En keer op keer blijkt dan weer dat dat een onmogelijke opgave is. Ieder mens moet op zijn eigen manier iets van het leven maken, met de eigen idealen, overtuigingen en teleurstellingen. De golfbewegingen in het leven, het rad van fortuin dat de ene keer hoger staat dan in een volgende generatie.

Ik heb genoten van de manier waarop Van Aalten door zijn woordgebruik en stijl duidelijk maakt hoe deze familie in elkaar steekt en wat zij voor elkaar voelen. Het is daarbij wel fijn als je het gevoel hebt dat je op de een of andere manier door jouw familie wordt begrepen en gesteund. En hoe dat begrip en de steun dan wordt vormgegeven, is een belangrijk aspect in deze roman. Knap verwoord, maar je moet geen overweldigende impressies en tot in detail uitgewerkte karakters verwachten. Het zijn allemaal “gewone” mannen, met ieder een eigen bijzonder levensverhaal. Daardoor loopt deze roman het risico dat het te makkelijk en soepeltjes voortkabbelt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Jouw gezicht zal het laatste zijn van João Ricardo Pedro.

Familieromans zijn er genoeg. Vaak best plezierig om te lezen, zelden waard om te verzuchten waar ik de tijd van herlezen vandaan moet halen. Leeuwenstrijd is echt anders. Ik zou deze willen scharen in het rijtje indrukwekkende geschiedenissen, zoals Wilde Zwanen van Jung Chang. Toen ik dit boek had gelezen, voelde ik mij licht beschaamd dat ik zo weinig wist wat er zich allemaal redelijk recent in China had voorgedaan. En dat is natuurlijk nog steeds het geval. Hoeveel weten we nu echt over de binnenlandse geschiedenissen van andere landen en de invloed daarvan op huidige positionering?

Wat Leeuwenstrijd voor mij extra aantrekkelijk maakt, is juist het nabije, het herkenbare. Ik ben de uitgever Nieuw Amsterdam en Cathelijne van Not Just Any Book dan ook weer dankbaar dat ik deze roman mocht lezen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Wil je weten wat de andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur schrijven over Leeuwenstrijd? Klik dan HIER.