Ik mis de waterige maan*

Mijn lief las Een vrouw van staal van Corine Nijenhuis (Uitgeverij Brandt). Dit is zijn relaas:

“Het is doodstil in huis als ik het boek sluit na nog wat foto’s en tekeningen bekeken te hebben die in het boek staan. Ik voel me droevig en blij tegelijk, maar de droefheid overheerst. Gauw de oven aanzetten om straks bij het avondeten warm brood te hebben en dan zet ik mij achter de pc om meteen mijn leeservaring op papier te zetten.

Pffff heel soms is er een boek dat véél meer met je doet dan je ooit voor mogelijk had gehouden. De argeloze lezer die dit boek in zijn hand weegt in de boekhandel of in de bibliotheek en de achterflap leest, kan niet vermoeden dat je tijdens het lezen volledig onderdeel wordt van de families die met dit schip hun boterham verdienden. Of word ik onderdeel van het schip zelf, dat door verschillende families liefdevol wordt verzorgd ? Het is lastig te duiden hoe het nu precies zit. Maar waarom nu blij en droef? Wel, blij omdat ik dit boek heb mogen lezen en dat het zo mooi en liefdevol geschreven is en droef omdat ik opnieuw ben gaan houden van alle herinneringen die ik dankzij dit boek mocht ophalen aan een voor mij reeds lang voltooid verleden uit mijn jeugd waar ik dolgraag af en toe weer naar zou terugkeren.

Op de dag dat ik werd geboren in 1964 werd het eerste schip van mijn vader (†1989), zijnde een houten motorkruiser van ongeveer 8 meter lang, afgeleverd. Met eigen handen bouwde hij dit schip af en -op. Het was voor 7 jaar ons thuis in alle weekenden en vakanties. In 1971 werd dit schip opgevolgd door een 12 meter lang stalen motorschip type Doggersbank en weer 10 jaar later kwam er een 14 meter lange motorsailor van het type Volkerak 46 voor in de plaats. Met al die schepen heb ik mijn hele jeugd op het water doorgebracht en de wateren van Nederland,  België, Duitsland en Denemarken ontdekt. “Een vrouw van staal” is dan ook voor mij een aangename tocht der herkenning, als de tochten die zij maakt zo mooi en treffend worden beschreven zoals dat haast alleen kan als je ze zelf hebt gemaakt.

Deze biografie van een schip is een reis van 100 jaar die je maakt aan de hand van de families die in die periode het voorrecht genieten met haar te mogen varen. Maar het is ook een reis door de tijd die zo duidelijk weergeeft hoe erg de wereld veranderd is in “maar” 100 jaar. En dan bedoel ik niet het verschil in aandrijving van het schip van zeil naar zeil met hulpmotor naar motorschip, maar vooral de veranderingen van en in het land door twee wereldoorlogen, industrialisatie, wegen, vrachtwagens, bruggen, dijken en sluizenaanleg waar die vroeger niet was en de invloed van groeiende technologische ontwikkelingen die zich in een steeds rapper tempo voltrekken.

Het liefst zou ik jullie allemaal willen overtuigen om dit boek te gaan lezen! Ook als je geen verwoede vaargast bent of niets met de binnenvaart hebt, geeft dit boek je een prachtig verhaal om te lezen en om mee te leven. Ook geeft het een inzicht in de strijd om vracht om te vervoeren zoals die in de 20^e eeuw een dagelijkse zorg was voor veel schippersfamilies in Nederland. De binnenvaart heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling en dus ook het verleden van ons land en is nog steeds een belangrijke en relatief schone manier van transport in ons waterrijke land. Veel historische schepen zijn gered van de sloop en worden nog altijd liefdevol onderhouden en vaak permanent  bewoond als woonschip.

Wat mij al snel opviel toen ik in dit boek bezig was, is dat het voor mij las als een film. Door de vele associaties die ik had met het onderwerp, zag ik het geschreven woord als een film in mijn hoofd zich afspelen. Dit ben ik eigenlijk niet meer kwijtgeraakt gedurende het boek. Ik heb dit eigenlijk met veel boeken maar de mate waarin dit hier het geval was voelde voor mij overweldigend.

Ik dank de schrijfster Corine Nijenhuis dat ze de moeite heeft genomen om dit boek te schrijven en mij zo te laten genieten van haar research en schrijverstalent en vanzelfsprekend dank ik ook uitgeverij Brandt die mij het boek ter beschikking stelde voor dit gastblog.

*De titel van deze blogpost verwijst naar het nummer “Waterige Maan” van Ellen ten Damme op haar laatste cd “Alles Draait”. Dit nummer brengt mij in dezelfde weemoedige sfeer die dit boek af en toe veroorzaakte en daarom vormen ze voor mij een prima match samen.”

Zelden zag ik mijn lief zo geëmotioneerd door een boek. Toen ik hem over dit boek tipte, hoopte ik wel dat het zou aansluiten bij zijn (jeugd)ervaringen, maar ik had niet kunnen vermoeden hoe sterk de herinneringen zouden zijn. Dat blijft toch echt zo’n mooi effect van lezen, die onderdompeling in een wereld die enerzijds nieuw is en anderzijds heel vertrouwd en veilig overkomt. En het gevoel eindigt niet na de laatste bladzijde. Het voegt een nieuwe, levenslange “herinnering” toe aan het totaal van (lees)ervaringen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Flarden jeugdherinneringen

Het schoolplein van mijn lagere school bestond uit de beslotenheid van een Amsterdamse stadstuin. Volledig betegeld en omheind met een hoge stenen muur. Op de speelplaats was in de hoek een zandbak. Het meest aantrekkelijke van die zandbak vond ik de rand: een smalle stenen rand waarop het heerlijk balanceren was. Ik voelde mij diep in mijn eigen fantasie een heuse koorddanseres, want tja, juf kon wel zeggen dat het een harde, vaste rand was (dus pas op – niet vallen – doet pijn – en alle goedbedoelde adviezen die je als kind toch niet hoort), voor mij stond die rand symbool voor allerlei avonturen. We hebben het hier overigens over de jaren zeventig van de vorige eeuw, voor het geval het op jou allemaal nogal ouderwets en spartaans overkomt. Halverwege mijn lagere schooltijd kwam er een moderne zandbak, van kunststof en met deksels om het zand elke middag af te dekken. Spelen met zand deed ik liever tijdens mijn vakanties op Schiermonnikoog, balanceren op de plastic rand was er niet bij, dus mij is die nieuwe bak de rest van mijn lagere schoolcarrière een doorn in het oog gebleven 🙂

Aan deze periode en de zandbak moest ik vaak denken tijdens het lezen van Moederziel van Krijn Peter Hesselink (Uitgeverij Podium). In deze roman is de hoofdpersoon Jonathan. Aan het begin van het boek is Jonathan onderweg naar een apotheek om een morning afterpil voor zijn vriendin te regelen. Als snel blijkt dat dit een eenmansactie van hem is, op een niet helemaal logisch tijdstip en wat zijn eigen voorkomen betreft, ook niet in een meest dagelijkse outfit. En of dat allemaal nog niet genoeg is om over na te denken, komt hij daar op straat zomaar zijn moeder tegen. Zijn moeder is jaren geleden plotsklaps uit zijn leven verdwenen, dus het is voor hem heel enerverend om haar daar te zien en met haar in contact te komen.

Voor de goede orde: het is bijna niet mogelijk om een leeservaring over dit boek te schrijven zonder iets van de sluier over Jonathan en zijn moeder op te lichten. Dus als je echt niet wilt weten wat Jonathan meemaakt, dan is het verstandig om nu deze blogpost niet verder te lezen. Maar eerlijk gezegd, ook als je het boek zelf leest (en dat moet je echt gaan doen) zul je merken dat ergens halverwege iets begint te knagen. Dus zo verrassend is het niet dat uiteindelijk blijkt dat de oudere mevrouw waarmee Jonathan een gesprek begint, met wie hij koffie drinkt en die hij meeneemt naar het vakantiehuisje waar zijn vriendin én zijn vader verblijven, niet zijn moeder is. Dat kán zij ook niet zijn, maar daar komt Jonathan pas achter als zijn vader, na al die jaren, hem eindelijk vertelt wat er met zijn moeder is gebeurd.

Hesselink gebruikt de techniek waarbij hij voortdurend heen en weer springt van de jonge Jonathan (lagere schooltijd) naar de huidige Jonathan, een jong volwassene die zijn best doet om zijn leven een zinvolle invulling te geven en moet zien om te gaan met alle ups-and-downs die daarbij horen. Vooral de jonge Jonathan zag ik voor mij. Zijn levendige fantasie maakt dat hij zich helemaal gek kan maken, maar eveneens dat hij in staat is om ongemakkelijke situaties te overleven. Ik vond het werkelijk prachtig hoe de schrijver dit heeft weten neer te zetten. De manier waarop Jonathan met zijn nieuwe buurmeisje Fleur omgaat, hoe zij samen redeneren over wat zij meemaken, horen en zien, dat alles maakte dat ik mijzelf weer zag staan op die smalle stenen rand van de zandbak, wiebelend evenwicht houdend en met dromerige ogen een totaal eigen wereld inkijkend. Dat gaf tijdens het lezen een zacht, licht emotioneel en weemoedig gevoel, waarbij ik niet kan ontkennen dat ik dan ook af en toe terugdacht aan mijn eigen inmiddels meer dan 30 jaar geleden overleden moeder. Wat is het toch heerlijk als een schrijver met slechts woorden zoveel beelden en gevoel kan oproepen!

De jong volwassen Jonathan wordt door zijn ontmoeting met zijn “moeder”, zijn onvermogen om met zijn vader te communiceren en de potentiële dreiging dat zijn relatie met Mariëlle op de klippen loopt, gedwongen om over zichzelf en zijn situatie na te denken. Het slot van het boek geeft voldoende aanknopingspunten om voor alle betrokkenen te wensen dat hun levens een positieve wending nemen.

Het thema dat traumatische ervaringen op jeugdige leeftijd een enorme impact kunnen hebben op het latere leven, komt ook duidelijk naar voren in de (jeugd)roman De jongen die demonen zag van Carolyn Jess-Cooke (Uitgeverij Orlando). In deze roman wordt het jongetje Alex zwaar beïnvloed door de aanwezigheid van demonen. Maar dit is geen fantasyroman! Ook bij Alex blijkt dat door een ingrijpende gebeurtenis rondom zijn vader en het ontbreken van duidelijkheid hierover door andere personen rondom Alex, hij een eigen versie maakt van wat er is gebeurd. En bij Alex resulteerde dit er in dat hij een plaatje in zijn hoofd had, dat zich op ongewenste momenten naar voren drong.

Dit geldt ook voor Jonathan. Als jongetje heeft hij meegekregen hoe “lastig” zijn ouders kunnen zijn, tegen hem en tegen elkaar. Zeker zijn moeder heeft haar eigenaardigheden en daardoor lopen de spanningen bij hem thuis steeds verder op. Hoeveel hij daadwerkelijk heeft meegekregen van de fase vlak voor het verdwijnen van zijn moeder, wordt niet volledig uitgewerkt. Net zo min of er herinneringen zijn aan de periode direct na haar “verdwijning”. Juist door dit niet helemaal te beschrijven en te ontleden, laat de schrijver zijn lezers in hun waarde. Wij hebben die informatie namelijk totaal niet nodig om te begrijpen hoe Jonathan zich moet voelen. Het is maar een klein boekje qua omvang, maar oh wat wil ik het bij deze graag aan een ieder aanraden.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Ik werd in de gelegenheid gesteld om dit boek te lezen doordat Uitgeverij Podium mij een leesexemplaar heeft toegezonden, waarvoor zeker heel veel dank. Wil je weten wat mijn medebloggers van Een perfecte dag voor literatuur over Moederziel schrijven? Volg deze LINK.

Let op: Binnenkort verschijnen mijn blogposts alleen nog maar via http://www.theonlymrsjo.nl

Ontpuberen

Je kent hem vast: de commercial van het opleidingsinstituut NCIO met als slogan iets over een stok en een lat: “De hoogte van de lat, die bepaal jij.” Die reclametekst drong zich steeds naar voren tijdens het lezen van Paper Towns van John Green (uitgegeven bij Lemniscaat). En ik weet dat ik de lat voor Green, althans voor deze Young Adult-roman, hoog heb gelegd. Eerder heb ik Een weeffout in onze sterren van hem gelezen en mede door de voor mij zeer herkenbare setting vond ik dat boek geweldig. Daarom wilde ik ook graag deze andere, veel bejubelde, roman van zijn hand lezen. Ik legde de lat dus heel hoog, maar de lat lag niet stevig genoeg.

In een hele korte samenvatting is de verhaallijn dat Q (Quentin Jacobsen) en Margo Roth Spiegelman elkaar hun hele leven kennen, op een aantal cruciale momenten in hun leven samen het een en ander meemaken en Margo vervolgens spoorloos verdwijnt. Q gaat naar haar op zoek.

Genoeg elementen om te veronderstellen dat dit een spannend boek en misschien zelfs wel een thriller is. Ik heb het in ieder geval niet op die manier ervaren. Dat wil overigens niet meteen het tegenovergestelde betekenen, want het is zeker geen saai, doelloos boek. Ik moest echter heel erg wennen aan de sfeer en de overduidelijke setting in een groep van 18-jarigen, in hun eindexamenjaar. Dat is voor mij al weer aardig wat jaren geleden 🙂 Door het Amerikaanse leven en het in mijn beleving wat sloom voortkabbelen van de levens van Q en zijn vrienden voelde ik mij niet betrokken bij de verhaallijn. Het is goed geschreven, maar het kon mij niet raken. De lat begon te wiebelen en schoof een beetje naar beneden.

Dit veranderde overigens resoluut op het moment dat Q met zijn vrienden bij een zogenaamde pseudowijk (paper town) aankomt en overvallen wordt door een allesomvattende angst over het lot van Margo. Dat was het moment dat het boek weer mijn volledige aandacht en interesse had en waardoor de wiebelende en verschuivende meetlat weer rotsvast kwam te liggen. De manier waarop Green de heftigheid van de gevoelens en gedachten van Quentin omschrijft, laat weer zien wat een prachtig schrijverstalent hij heeft.

In het eerste gedeelte van het boek (met de goedgekozen titel De touwtjes) komen een aantal spectaculaire avonturen voorbij. Qua intensiteit en sfeer deed mij dit terugdenken aan de jeugdroman De jongen die het liet regenen van Brian Conaghan (Lannoo). Het “himmelhoch jauchzend zum Tode betrübt” wat zo kenmerkend is voor pubers en jonge adolescenten komt in beide boeken mooi naar voren.

En de eigen kijk van Margo op het gebruik van hoofdletters (volledig willekeurig, ook midden in een zin, want anders is het zo oneerlijk voor de andere letters) bracht meteen in herinnering de roman Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest, geschreven door Joachim Meyerhoff en uitgegeven bij Signatuur/WPG Uitgevers. In die roman had de plaats van een letter een bepaalde betekenis, een bepaalde lading en dat was het gevolg van het luisteren naar de gesprekken van zijn vader (psychiater) en het overige medische personeel.

In Het gras, het tweede gedeelte, is er veel meer aandacht voor een aantal filosofische en psychologische aspecten van de verdwijning, de aanleiding, de reacties en verwachtingen. Dat gedeelte vind ik heel prettig om te lezen, hoewel ik mij wel afvroeg in hoeverre deze overwegingen passen bij de leeftijdscategorie van Q. Ik kan mij dat ook niet meer herinneren van de periode dat ik zelf rond die leeftijd was, maar misschien komt dat ook wel doordat het leven in Amerika (nu) niet vergelijkbaar is met het leven in Nederland (toen). Extra aandacht moet er wat mij betreft absoluut zijn voor de bijzondere positie en opvattingen van beide ouderparen. De ouders van Q zijn beiden therapeut en dat is aan de manier waarop zij redeneren heel goed te merken. Dat was zowel humoristisch als verbijsterend. De opstelling van de ouders van Margo is ook niet echt standaard te noemen. Ik voelde plaatsvervangende schaamte bij hun argument om Margo wel of niet te gaan zoeken.

Over de roadtrip in het derde deel (Het vat) ga ik niets schrijven want je moet zelf ontdekken hoe het verhaal van Q en Margo “afloopt”. Het onderstreept in ieder geval hoe fijn het is om echte vrienden te hebben.

Het feit dat de Nederlandse vertaling dezelfde titel heeft als de oorspronkelijke versie geeft al aan dat er niet direct een Nederlandse equivalent te vinden is. Gedurende het boek wordt steeds meer duidelijk wat er wordt verstaan onder Paper Towns en van welke kant je dat kunt bekijken (bijvoorbeeld letterlijk, als wel of niet bestaande plaats op de kaart, en figuurlijk, in de zin van hoe je zelf tegen het leven en jouw positie daarin kunt aankijken).

Al met al moest ik dus erg wennen aan dit boek, maar achteraf ben ik blij om te kunnen constateren dat het een prettige leeservaring was. Ik denk dat dit genre YA-boeken kan helpen om relatief jonge lezers te begeleiden met de (over)stap naar “volwassen” literatuur. En dat is in dit geval de verdienste van John Green.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Ik heb Paper Towns kunnen lezen doordat Uitgeverij Lemniscaat mij een leesexemplaar heeft toegezonden, waarvoor uiteraard mijn hartelijke dank.

De hoogte van de letters

Waar zal ik beginnen? Begin ik netjes bij het begin of leg ik juist eerst de nadruk op het eind? Begin ik met te vertellen dat ik met deze blogpost meedoe in de blogtour die door WPG Uitgevers België in samenwerking met Signatuur is georganiseerd? Of begin ik met de analyse van de titel? Dat ligt bij een titel als Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest redelijk voor de hand. Overigens zou het verboden moeten worden om boeken met een lange titel te publiceren. Wordt er dan nooit rekening gehouden met slechts 140 tekens in een tweet? 🙂

En ik kan er niets aan doen dat ik zo raar begin. Dat is volledig te wijten (of beter: te danken) aan deze roman van de Duitse auteur Joachim Meyerhoff. De jeugd van de hoofdpersoon, Josse/Joachim, speelt zich namelijk af op het terrein van een psychiatrische jeugdinstelling (in Noord-Duitsland, jaren ’70), waarbij “jeugd” heel ruim genomen moet worden. Zijn vader is de directeur van deze instelling en de woning van het gezin staat op dit terrein. Het gezin bestaat naast vader en Josse uit moeder, twee oudere broers en de hond. Voeg aan deze bijzondere setting de levendige fantasie van Josse toe, in combinatie met zijn onverklaarbare woedeaanvallen, en je hebt genoeg elementen om een tot de verbeelding sprekend boek te schrijven.

Het boek leest in eerste instantie als een verzameling jongensavonturen, met een soort Q&Q-uitstraling. Waarschijnlijk komt dit ook doorat ik in dezelfde periode ben opgegroeid, dus is het een en ander best herkenbaar. Bijzonder is natuurlijk wel dat Josse dagelijks wordt geconfronteerd met het van de norm afwijkende gedrag van de bewoners c.q. patiënten. Enerzijds merk je als lezer dat dit voor hem dus een hele gebruikelijke omgeving is, anderzijds is het overduidelijk dat dergelijke woonomstandigheden invloed hebben op de persoonlijke ontwikkeling van een jongen. Zo is daar het prachtige hoofdstuk over leren schrijven op school. Josse heeft moeite om alle letters op dezelfde lijn te zetten. Dit komt omdat voor hem een letter een bepaalde “waarde” heeft. De patiënten wonen namelijk in de diverse gebouwen die op het ommuurde terrein staan. Elk gebouw wordt aangeduid met een eigen letter en elke afdeling in het gebouw wordt aangeduid met de plek binnen het gebouw. Er is dus bijvoorbeeld een afdeling C Hoog en een afdeling E Midden. Hoe hoger de plaats in het gebouw, hoe zwaarder de afwijking van de bewoners. Dus een woord dat begint met een k wordt afhankelijk van de betekenis door Josse met een hoge of juist lage letter (ten opzichte van de schrijflijn) geschreven. Een gevaarlijke kat begint voor hem met een k-hoog.

Wat verder opvalt is de extreme gevoeligheid van de hoofdpersoon. Hij ervaart meer dan hij meemaakt, hij voelt meer dan hij ziet. Hij is ook nog eens extreem onrustig, kan geen moment stilzitten. Je zou in onze huidige tijd vermoeden dat er wel eens een pilletje Ritalin voorgeschreven zou kunnen gaan worden. Hij vormt een wonderlijke combinatie met zijn extreem aanwezige en tegelijk extreem afwezige vader. Vader kan zich volledig verliezen in een onderwerp, in die zin dat hij dan alles wat los en vast zit over dat onderwerp leest. De boeken liggen vervolgens “leeg gelezen” op de grond. Het in de praktijk brengen van al deze theoretisch verkregen kennis, is iets heel anders. En het vermogen van vader om zich in zijn jongste zoon te verplaatsen laat ook nog wel wat te wensen over. Josse komt niet toe aan het vertellen over zijn ervaringen tijdens een reis door Turkije, want vader weet door het doorspitten van een aantal reisgidsen véél meer over het land. Hij weet het in ieder geval beter.

Langzaam maar zeker merk je een ontwikkeling bij Josse die we simpelweg zouden kunnen benoemen als: volwassen worden. Afstand nemen van de familie, afstand nemen van de opvattingen over de jeugdjaren. En dan komt de twijfel. De twijfel knaagt zich een weg door het pantser van prettige, positieve herinneringen. Het gezin wordt niet gespaard wat betreft persoonlijke drama’s. En het overlijden van de hond maakt diepe indruk op Josse. Het voelt als het wegvallen van de laatste schakel die het gezin als gezin bij elkaar hield.

Ik vind het uitermate knap hoe de schrijver zonder expliciet hierover al iets te melden, toch duidelijke aanwijzingen geeft over de relatie tussen de ouders. Pas veel verder in het verhaal wordt aandacht besteed aan de stand van de bedden in de ouderslaapkamer. Bij deze ontwikkeling moest ik terugdenken aan de vader van David Sores, uit de roman De barmhartigen (uitgeverij Manteau – WPG Uitgevers België), die met een verrekijker op de borst beweerde zich regelmatig in het bos terug te trekken om van de natuur te genieten, terwijl in werkelijkheid hij op die momenten samen was met een andere, aantrekkelijke, vrouw. Dat was zijn manier om zich bij tijd en wijle te onttrekken aan de plak van zijn vrouw. Bij de vader van Josse ligt dat naar mijn gevoel iets genuanceerder. Daar is het eerder de moeder die onder de weliswaar charismatische maar tevens verpulverende invloed van de vader staat en daardoor niet in staat is een evenwichtige relatie met hem te behouden.

Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest. Wat een prachtige titel. Laten we de Griekse filosoof Heraclitus er maar bij halen: panta rhei, oftewel alles stroomt, alles is in beweging. Dus zelfs als je af en toe verzucht dat het vroeger beter of makkelijker was dan nu, zal bij echte analyse van waarnaar je verlangt blijken dat het nooit zo is geweest. Herinneringen worden ingekleurd door de omstandigheden van nu. Dit laat de roman van Meyerhoff duidelijk zien. Het was een fijne leeservaring met een lach en een traan, mijn dank gaat uit naar de uitgever dat ik mee mocht doen in de blogtour.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Via deze link zie jij het volledige blogtourprogramma. Lees ook eens wat de andere deelnemers van de roman vonden.

Nostalgie uit de boekenkast

Tja. Daar zaten we dan. De leden van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur keken elkaar een beetje beteuterd aan. Figuurlijk gesproken, want zo vaak zien wij elkaar niet “in het echt”. Door pure overmacht was het dit keer niet mogelijk om het te bespreken boek op tijd bij ons te krijgen. Maar een (boeken)blogger heeft altijd wel wat te vertellen, dus na wat heen en weer brainstormen ontstond het idee om “literair te apenkooien”. We doen vandaag allemaal een greep in ons zogenaamde Prioriteitenkabinet. In het Prioriteitenkabinet staan boeken die al veel te lang stof staan te vangen, boeken waarvoor je maar steeds geen tijd weet te vinden, boeken die net buiten de eigen comfortzone liggen en ga zo maar door. Zelfs blindelings grabbelen is een garantie voor een bijzondere leeservaring. Met andere woorden: vandaag gaan we allemaal “los”!

Grabbelen was dit keer niet nodig. Voor mij stond als snel vast welke boek uit de boekenkast zou komen. Al vanaf het allereerste moment dat ik mijn lief leerde kennen, zei hij op de (zeldzame) momenten dat ik even niet wist wat ik zou gaan lezen, dat ik toch echt Niels Holgersson’s wonderbare reis van de Zweedse schrijfster Selma Lagerlöf eens moest oppakken. En op de een of andere manier was dat er nog nooit van gekomen. Beïnvloed als ik was door (in mijn ogen) lelijke animatieseries en tekenfilmpjes over het ventje op een gans, had ik grote aarzeling om het toch niet superdunne boek te lezen.

Het boek staat in een prachtige ouderwetse uitvoering in onze boekenkast. Echt zo’n exemplaar dat je bijna niet durft te pakken uit angst dat je het beschadigt of dat het door ouderdom uit elkaar valt. Maar niets is minder waar. Dit boek komt uit de tijd dat er nog volop mooi, stevig papier werd gebruikt, waarbij de pagina’s vakkundig zijn ingebonden in een hardcover omslag. De omslag is simpel zwart met goudkleurige letters. Deze uitgave is de 5e druk door H.J.W. Becht, in de vertaling door Margaretha Meijboom. Het is even wennen aan de dubbele o in woorden als zo(o) en de -sch in bijvoorbeeld mens(sch), maar eigenlijk voegt dat ook iets toe aan de sfeer van het verhaal. Inmiddels wordt deze roman, die gerekend wordt tot de klassieke kinder- en jeugdliteratuur, uitgegeven bij Gottmer Uitgevers Groep, aangezien Becht Uitgeverij een aantal jaren geleden in deze uitgeversgroep is opgegaan. In de meer recente versies van de avonturen van Niels Holgersson staan vaak tekeningen van Anton Pieck. In onze uitgave is daar nog geen sprake van.

Overigens kwam deze roman voor het eerst begin vorige eeuw op de markt. Het schijnt dat de oorspronkelijke bedoeling was om de kinderen spelenderwijs de aardrijkskunde van Zweden te leren, maar mijn indruk is dat er toch ook een behoorlijk gehalte moraliteit om de hoek komt kijken, niet in de zin van het “beschuldigende vingertje” maar juist in de betekenis van aanzetten tot nadenken over eigen gedrag en opvattingen. Het verhaal zal wel zo’n beetje bekend zijn: een akelig jongetje wordt betoverd tot een kabouter. Hij vlucht weg op de rug van een tamme gans, die na enige aarzelingen en testen wordt opgenomen in  een groep wilde ganzen. Deze groep reist door Scandinavië en tijdens deze tocht maakt Niels allerlei avonturen mee. Niels Holgerssons wordt tijdens deze reis trouwens Duimelot genoemd, nu hij zo’n klein mannetje is geworden. En langzaam maar zeker begint het tot hem door te dringen wat hij zijn ouders en zijn omgeving al die jaren heeft aangedaan. Hij begint te begrijpen dat een andere houding en levensinstelling tot een prettiger gevoel leiden.

Het is een sprookjesachtig verhaal, opgebouwd uit een heleboel kleinere verhaallijnen, waarbinnen nog weer andere verhalen worden verteld en doorgegeven. Die gelaagdheid en de af en toe bijzondere niet-chronologische volgorde van de verhalen, maken dat je wilt blijven lezen.

Verpakt in schitterende beschrijvingen van de omgeving en de gebeurtenissen stelt de schrijfster grote thema’s aan de orde. Lotsverbondenheid, dilemma’s over het kiezen tussen twee kwaden, een gedane belofte gestand doen, vrienschap. Vul maar in. Met recht een klassieker. En ik neem het stokje van mijn lief graag over om iedereen aan te sporen dit boek eens te lezen. Nee, niet “eens”. Dit is echt zo’n boek dat je meerdere keren in je leven moet lezen. Elke keer zul je weer versteld staan van de mooie schrijfstijl, de menselijke trekjes van dieren, kabouters en mensen en de diepgang die verborgen zit in de avontuurlijke insteek van de reis van Holgersson.

Zelf heb ik als kind ooit van mijn ouders een prachtige uitvoering van Christuslegenden van dezelfde schrijfster gekregen. Rondom kerst komt dit boek toch weer even uit de boekenkast, net zoals Het Mysterie van Jostein Gaarder en A Christmas Carol van Charles Dickens. Niet dat ik deze boeken dan ook echt elk jaar lees, hoor. Welnee, het hoort simpelweg bij mijn eigen binnenshuis-ritueeltje in december. Ik kan al van een boek genieten door er naar te kijken en er over te mijmeren 🙂

Het boek dat voor vandaag in de planning stond, is trouwens De linkshandigen van Christiaan Weijts (de Arbeiderspers). Inmiddels is de nieuwe blogdatum vastgesteld op 3 maart a.s. Als je mijn blog via wordpress, bloglovin of facebook volgt, dan mis je geen enkele update!

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Nieuwsgierig naar hoe de andere bloggers invulling aan het apenkooien hebben gegeven? Kijk dan HIER.