Moira’s invloed

Vakantiewerk in de thuiszorg. Dochterlief, studente psychologie, vat het samen als: “een beetje schoonmaken en veel, heel veel praten.” Zij heeft nu ervaren hoeveel mensen er op het randje van eenzaamheid leven. En hoe deze mensen uitkijken naar haar komst en haar praatje. Dit zijn dan tenminste nog mensen die ergens in een zorgcircuit zitten. Maar hoe groot is de groep mensen die nergens (meer) aansluiting hebben, in hun eigen wereld(je) leven en buiten de aandachtssfeer van buren, kennissen, zorginstanties en dergelijke zijn? Ik vermoed dat deze groep nog veel groter is dan de groep die af en toe een thuiszorgmedewerker over de vloer krijgt.

Tot die grote groep “onzichtbaren” hoort Paul Kastelein, de hoofdpersoon uit de roman De tussenkomst van Joris van Os (Uitgeverij De Brouwerij – Brainbooks). Als (vervroegd) emeritus hoogleraar planologie worstelt hij met de ledigheid van zijn leven. Niet dat dat anders was in de periode dat hij nog wel aan het werk was, nee, Paul Kastelein is altijd al een beetje afwijkend geweest. Geen vrouw, geen partner, geen vrienden, geen kennissen. Ideeën en plannen heeft hij genoeg, maar hij is, kortweg, sociaal nogal onhandig en dat is een belangrijke reden waarom er van enig sociaal leven weinig terecht komt. En hoe langer zo’n situatie duurt, des te meer gaat dat als “normaal” voelen. De schrijver laat Kastelein een prachtige vergelijking maken tussen zijn leven en een jas: die jas is niet mooi, maar hoe langer je die jas draagt (gewoonte/sleur), des te comfortabeler en draaglijker het aanvoelt. Maar de jas is daardoor nog steeds niet mooi.

In het eerste gedeelte van de roman leren we Paul kennen. Door het taalgebruik en de gehanteerde schrijfstijl word je als lezer simpelweg gedwongen het leestempo aan te passen aan het tergend langzame tempo in de wereld van Paul. We zien hem rondscharrelen in huis en in zijn buurtje (overigens een voor mij, als voormalige inwoner van Amsterdam-Zuid, zeer herkenbaar buurtje) en we zien zijn pogingen om excuses voor zijn leven te vinden. Excuses voor het stilstaan van zijn leven. En dat is volgens Paul te wijten aan Moira, de Griekse schikgodin van het lot. Als Moira een plan met jou heeft, dan is daar niet aan te ontkomen.

Paul krijgt bezoek van een kordate mevrouw van een voor hem onbekende organisatie, die hem in de richting van een seniorencafé probeert te krijgen. Deelnemen aan activiteiten in en rond dat café zou hem wellicht uit zijn sociale isolement kunnen halen. Goed bedoeld, maar dit komt volledig niet bij hem over. Kastelein ziet zichzelf met zijn ongeluk niet “gezellig” met andere ongelukkigen over dat gemis en al die mislukkingen praten. Ongeluk is immers niet zomaar inwisselbaar voor ander ongeluk (vrije quote: enkel en alleen omdat het allebei geld is, kun je toch niet zomaar een dollar verruilen met een yen).

Inmiddels ben ik dan al onder de indruk van het schrijverstalent van Van Os. Het academische wereldje, het vermeende ouwe-jongens-krentenbrood-gevoel, de manier waarop Kastelein met zijn bovenbuurvrouw, een straatjongetje, de plaatselijke boekverkoper en de prostituee Diana omgaat en zijn interne manier van redeneren worden treffend neergezet.

Kastelein begint te geloven dat Moira een plan voor hem heeft als hij onverwachts een nieuwe buurvrouw krijgt, Hella. Hella doet regelmatig een beroep op hem en daarin ziet Kastelein de aanwijzing dat hij het recht heeft om zich met haar leven te bemoeien. En dat doet hij dan ook zeer letterlijk. Hij matigt zich een steeds verdergaande positie aan. In zijn gesprekken met Hella en anderen (zoals de astroloog Arno Westerdijk) weet hij in mooie volzinnen, inhoudelijk alles goed te verwoorden. Zolang het tenminste niet over hemzelf gaat. Dit broeierige, beklemmende, verontrustende gedeelte van het boek deed mij terugdenken aan de spannende thriller Voor ik ga slapen van S.J. Watson (Ambo Anthos). In deze thriller draait het om Christine die door een voorval in haar verleden aan een bijzondere vorm van geheugenverlies lijdt. Elke ochtend wordt zij weer volledig “blanco” wakker. Als zij dan in haar dagboek leest, komen brokjes herinneringen terug en vallen langzaam maar zeker de puzzelstukjes op hun plek. Ik vond dit een goed opgebouwd verhaal, waarbij de mentale gevolgen van beïnvloeding en manipulaties zeer treffend zijn ingezet en beschreven.

Die mentale beïnvloeding heeft ook een belangrijke rol in de relatie tussen Paul en Hella. En hoewel Paul er in eerste instantie van overtuigd is dat Moira alles heeft voorbestemd, wordt het zelfs voor hem steeds lastiger om te blijven geloven dat hij op de juiste weg is. Uiteraard leidt dit alles tot een explosieve climax. Het slot van de roman is echt goed geconstrueerd. Van Os heeft hiervoor een mooie en zeer acceptabele situatie gebruikt.

Het grappige aan de roman De tussenkomst is dat het een ogenschijnlijk spontane combinatie is van diep doordachte filosofische stellingen en een bijna humoristische beschrijving van de lotgevallen van een oudere man die elk contact met de werkelijkheid al lang kwijt is. Gelukkig doe ik niet aan rubriceren en onderverdelen van boeken in genres, want dat zou bij dit boek nog een hele uitdaging worden. Ik houd het gewoon bij mijn conclusie dat het een prettige leeservaring was.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

De tussenkomst is mij door de uitgever ter beschikking gesteld, waarvoor mijn hartelijke dank.

Wie is de Mol?

Een boek met een mooi begin, een meanderend tussenstuk en uiteindelijk een duidelijk eind. Voor vele lezers het ideale concept. Voor die lezer heb ik een advies: lees de roman De schaduw van de Mol van de Vlaamse schrijver Bob van Laerhoven (Houtekiet). En bekijk dan eens wat dit boek met jou doet. Het kan zo maar zijn dat dit boek jou volledig uit het lood slaat, dat je geen idee hebt wat je nu eigenlijk gelezen hebt, wat er is gebeurd en hoe het verder gaat. Maar tegelijkertijd kan dat een hele fijne leeservaring zijn. Want één ding durf ik dan wel te stellen: dit verhaal ligt naar alle waarschijnlijkheid buiten jouw comfortzone.

De primaire setting van het verhaal in De schaduw van de Mol is het noordoosten van Frankrijk in de tweede helft van de Eerste Wereldoorlog. Oorlogsterrein, loopgraven. De jonge psychiater (in opleiding) Michel Denis is zelf bij een aanslag gewond geraakt, hij is zijn rechterarm kwijt. Desondanks blijft hij in het leger en doet hij wat hij kan om anderen te helpen. Er wordt een man gevonden die aan een verregaand geheugenverlies lijdt. Omdat niemand weet wie of wat hij is, wordt deze man de Mol genoemd. Denis vat een persoonlijke interesse op voor de Mol om te achterhalen waar dit geheugenverlies vandaan komt. Is er sprake van “shellshock“, aanstellerij of schizofrenie? De Mol krijgt een grijs schrift ter beschikking en gaat als een bezetene aan het werk. In onderdelen komt er van zijn hand een heel bijzonder verhaal te voorschijn. Dit wordt in het boek heel kenmerkend aangegeven doordat deze onderdelen op grijze pagina’s zijn gedrukt.

Dwars hier doorheen loopt dan nog de relatie tussen Denis en Marie Estrange, oorlogverpleegster uit morele overwegingen. De intensiteit van deze relatie is onlosmakelijk verbonden met de persoonlijke ontwikkeling die beide personen doormaken.

Het kwam soms op mij over alsof de schrijver over heel veel thema’s zou willen schrijven en nu zijn kans schoon zag om dat allemaal aan elkaar te knopen in één allesomvattend verhaal. Dat maakte het voor mij tot een genot om te lezen. Zoveel elementen waarover ik ook nadat ik het boek uitgelezen heb, nog kan en zal blijven nadenken. Ik voelde een lichte mate van frustratie toen ik de laatste letters gelezen had. Ik had nog zo veel meer willen weten en inmiddels had ik echt het gevoel een band te hebben opgebouwd met Michel Denis en zelfs met Marie Estrange. Is het boek dan niet af? Jawel! Het is precies goed. Het geeft genoeg om het een compleet verhaal te laten zijn en het laat genoeg achterwege om de eigen verbeelding te blijven prikkelen.

En dat vind ik zelf steeds weer het heerlijke van lezen: het ontdekken van andere werelden, het “ontmoeten” van allerlei mensen van verschillende pluimage, het kennismaken met andere opvattingen en overtuigingen en, last but not least, het “verplicht” moeten nadenken over het thema in het verhaal maar ook de uitwerking daarvan in mijn eigen leven.

Nu het hier om een barstensvolle roman gaat, heb ik ook een overdaad aan associaties om te noemen. Voor elk onderdeel was er wel een herinnering aan een eerder gelezen boek. Ik moest bijvoorbeeld even aan Harry Potter denken op de momenten dat één van de personen in de roman van Van Laerhoven het gevoel had dat er een Ander voor of namens hem dacht en aanstuurde. In de boekenreeks van Harry Potter wordt gebruik gemaakt van “legilimentie en occlumentie” om in andermans hersenpan te sluipen of juist om te voorkomen dat jouw hersenen en geheugen door een ander worden overgenomen. Verder verzuchtte ik meerdere malen wat een enorm werk de schrijver op zijn hals heeft gehaald met een roman als deze. Alle historische feiten en plaatselijke omstandigheden moeten kloppen, de status van de psychiatrische wetenschap moet corresponderen met die tijd, het woordgebruik moet passen bij de situatie van een eeuw geleden en ga zo maar door. Elke schrijver heeft waarschijnlijk heel veel voorwerk te doen, maar bij een roman als De schaduw van de Mol valt het nog meer op, net zoals bij de gedetailleerde trilogie over de 20e eeuw van Ken Follett. De sfeer van de roman deed mij ook af en toe terugdenken aan de verbijsterende roman Het Parfum van Patrick Süskind, waarbij Jean-Baptiste een heel bijzondere persoonlijke ontdekkingsreis maakt.

Vandaag maak ik echter de keuze om een verbinding te leggen met een roman van Arthur Japin, met de titel Een schitterend gebrek (Singel Uitgeverijen – de Arbeiderspers). Hoewel dit verhaal zich nog enkele decennia eerder afspeelt, waren er elementen die ik als overeenkomsten zie. Dit kwam met name naar voren in de beschreven sfeer van het dagelijks leven in die tijd en door de scene waar uitdrukkelijk gebruik wordt gemaakt van een masker om de ware identiteit verborgen te houden. In Een schitterend gebrek heeft het masker ook een zeer bepalende functie. Verder is het bijna niet meer voor te stellen hoe het moet zijn om te leven in een wereld zonder stromend water, elektriciteit, internet ….. Er is ook veel veranderd ten aanzien van de beleving van (persoonlijke) hygiëne en de invulling van omgangsnormen.

Overigens heb ik met de schrijver Arthur Japin een soort haat-/liefdeverhouding, net zoals met Leon de Winter. Op de een of andere manier voel ik een zekere weerstand om hun boeken goed te vinden, terwijl ik aan de andere kant ook steeds weer erg nieuwsgierig ben naar “wat ze nu weer gepubliceerd hebben” 🙂 Heb jij dat ook met een schrijver? Laat het mij in een reactie onder deze blogpost weten of reageer via mijn facebookpagina. Reacties worden op prijs gesteld.

Aan het begin van deze blogpost gaf ik het leesadvies over De schaduw van de mol aan lezers die een bepaald verwachtingspatroon hebben, met mijn goedbedoelde insteek om aan te zetten tot lezen buiten de gebaande paden. Maar ook voor lezers die sowieso wel geïnteresseerd zijn om eens wat anders te lezen, is deze roman zeker een aanrader. Ik ben de schrijver en de uitgever dankbaar voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Tussen eb en vloed

Mijn vader ging eens (een eeuwigheid geleden) met mijn broer wandelen. Mijn broer was toen ongeveer 6 jaar oud. Wij woonden in Amsterdam aan een pleintje. Prominent op dat pleintje aanwezig was een enorme boom. Mijn vader heeft nog vele jaren aangehaald dat mijn broer, als klein kereltje, toen aan hem vroeg: “Pappa? Staat die boom daar wel echt?” Natuurlijk had hij kunnen antwoorden: loop er maar eens tegenaan, dan weet je het wel. Maar mijn vader is in zijn leven veel bezig geweest met spirituele, mystieke en esoterische onderwerpen, overigens vanuit een diepgevoeld religieus besef. Mijn vader zag in die vraag van zijn zoontje daarom meer een aanwijzing voor hemzelf, om na te denken over materie, werkelijkheid en waarheid.

Het was voor mij dan ook een leuke ervaring om de roman Tijdloos te lezen, geschreven door Sybold Deen. In deze roman heeft de hoofdpersoon een aantal bijzondere zaken meegemaakt en enige pijnlijke levenservaringen. Hij gaat op onderzoek uit naar het hoe en waarom van die ervaringen, wat tegelijkertijd neerkomt op zelfonderzoek. Er volgt een wonderlijke combinatie van dromen, visioenen, ontbreken van tijdsmeting en simultaan lopen van in oorsprong chronologische gebeurtenissen. Daar dwars doorheen ontwikkelt zich nog een prachtige liefdesrelatie, wordt een oude relatie afgesloten en heeft de hoofdpersoon ook nog te maken met een dementerende vader. Genoeg onderdelen om een goed gevuld verhaal neer te zetten. En zoals de titel al doet vermoeden is er een hoofdrol weggelegd voor tijd in al zijn verschijningsvormen. Wat ís tijd? En is dat voor iedereen hetzelfde? En zou het ook mogelijk en te accepteren zijn dat alle ontwikkelingen al gebeurd zijn, dat alles al bestaat en dat het alleen nog de vraag is welke ontwikkeling jij, op dit moment in jouw leven, “ziet”. Er is een voortdurend spel met de elementen waarheid, werkelijkheid en tijd.

In mijn gesprekken met mijn vader hebben verschillende theorieën de revue gepasseerd. De oude filosofen en ook de meer moderne denkers kwamen op tafel (waarbij keer op keer bleek dat mijn vader beter op de hoogte was dan ik 🙂 ). Uitermate interessante discussies waren het gevolg, zelden met het idee dat we “de kwestie” hadden opgelost. Maar misschien is oplossen niet het ultieme doel, misschien is juist het bewust zijn en het zelfstandig blijven nadenken veel essentiëler. Dat illustreerde hij met de anekdote over de drie monniken die al biddend met elkaar door een bos wandelden. Uiteindelijk bereiken zij de bosrand en zien daar in het vroege ochtendlicht een waterdruppel aan een struik hangen. De één ziet een robijnrode kleur in de druppel, de ander ziet een diepblauwe glans, terwijl de derde monnik ervan overtuigd is dat de druppel parelmoerwit is. Dezelfde druppel, maar afhankelijk van lichtval, eigen blik en verwachtingspatroon heeft die druppel tegelijkertijd meerdere verschijningsvormen. Wat is dan werkelijk? Wie spreekt er dé waarheid?

Misschien zitten we, als samenleving, inderdaad bij Plato in de grot: door het licht dat van achter ons naar binnen valt, zien we niet de werkelijkheid, maar slechts een afspiegeling daarvan, die wij overigens voor de werkelijkheid houden. Ik ben hier graag mee bezig, helaas gun ik mijzelf slechts zelden “de tijd” om mij verder in deze onderwerpen te verdiepen. Wat ik een erg leuk boek over filosofie vind is het heerlijke, vermakelijke Filosofie voor beginners van Donald Palmer, uitgegeven bij Unieboek Uitgeverij Het Spectrum. De zo nu en dan ingewikkelde theorieën worden ondersteund en uitgelegd met behulp van cartoonachtige tekeningen. Het staat bij mij al jaren in de kast, maar in voorbereiding op deze blogpost ontdekte ik dat het nog steeds verkrijgbaar is.

Sybold Deen geeft in het nawoord zelf aan dat het in Tijdloos om fictie gaat (en ik hoop dat hij de terloopse opmerking over het eventueel afmaken van het verhaal over de reis naar Mars, serieus neemt). Is het goed geschreven? Als het echt om zinsconstructie, taalgebruik, stijlfiguren en dergelijke gaat, dan is mijn antwoord dat het zeker niet het allerbeste schrijfproduct aller tijden is. Deen heeft een vrij concrete schrijfstijl, die ondanks het onderwerp weinig aan de verbeelding over laat. Heeft dat mij gestoord of afgeleid? Absoluut niet. Ik heb genoten van Tijdloos. Het bracht voor mij veel herinneringen en emotionele ankers naar boven, het heeft een positieve verhaallijn, waarbij de hoofdpersoon en zijn partner zicht hebben op een mooie toekomst.

Als je in bent voor eens iets anders, dan raad ik jou deze roman zeker aan. Het past je naadloos of het past helemaal niet. Daar kom je snel genoeg achter.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Tijdloos is uitgegeven via Lycka till Förlag. Mijn dank gaat uit naar de distributeur en de auteur zelf, voor het contact opnemen en beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Sleutel tot het heden

Weet jij wat een sleutelroman is? Kortweg is een sleutelroman een roman waarin de schrijver weliswaar fictieve personen laat optreden, maar waarin een “goed verstaander” een aantal werkelijk bestaande personen kan herkennen en werkelijke gebeurtenissen. Zo’n effect had de roman De grote goede dingen van Alma Mathijsen (De Bezige Bij) op mij. Het lezen was dan ook zowel een verrassende als een verbijsterende ervaring.

In deze roman draait het om de achttienjarige Mila. Haar vader, Just Rademaker, is op jonge leeftijd overleden, toen Mila 9 jaar oud was. Hij was een begenadigd violist, voorman van een groepje musicerende “vrienden” in de roerige jaren zeventig en iemand met een uitgesproken mening, wars van maatschappelijke opvattingen en verwachtingen. Oftewel de ideale vader, toch? Dat hij daarnaast permanent dronken was door liederlijk drankgebruik en twee en een half pakje sigaretten per dag rookte, tja, dat draagt alleen maar bij aan die idealisering.

Bij het lezen over Just drong zich meteen de herinnering aan een oom van mij op. Hij was absoluut één van mijn favoriete familieleden, maar zoals in elke familie is er in die van mij ook wel het een en ander voorgevallen, waardoor ik zeker de laatste jaren van zijn leven geen contact meer met hem had. Achteraf zó jammer, maar vanuit de burcht van mijn toenmalige thuissituatie was dat contact niet goed mogelijk. Deze oom was in mijn ogen briljant. Hij had een uitstekend stel hersens, hij had een charismatische flux de bouche over zich, die door zijn overmatig drankgebruik nog eens werd versterkt. Mijn oom speelde zeer verdienstelijk piano (en waarschijnlijk, net als Just en zijn vrienden, ook viool). Hij kon eigenlijk alles bereiken wat er te bereiken viel, maar dat is altijd makkelijker gezegd dan gedaan. Daarvoor is een bepaalde maatschappelijke “drive” nodig en dat streek hem tegen de haren. Althans, dat is het verhaal dat ik er zelf van heb gemaakt. Ik heb hem en zijn levenswijze misschien enigszins mooier onthouden dan het daadwerkelijk was. Ik vraag mij regelmatig af wat er van mijn herinneringen zou overblijven als ik gedwongen zou worden om zijn leven op feiten, gebeurtenissen en keuzes te onderzoeken. Zou ik dan nog op dezelfde, allesomvattende manier van hem houden?

Ik vermoed dat iedereen wel eens iets of iemand idealiseert. In eerste instantie gebeurt dat wellicht onbewust, maar vaak komt er een moment waarop wij ons realiseren wat we aan het doen zijn. En dan? Hoe moet het vanaf dat moment verder?

Dat is eigenlijk ook de vraag waarmee Mila wordt geconfronteerd. Was haar vader wel zo geweldig? Was hij geliefd bij zijn “vrienden”? Wat trok hij zich eigenlijk aan van zijn vrouw en dochter? En hoe kon en kan Mila omgaan met het gemis van deze vader in haar leven? Samen met Don, één van die muziekvrienden van Just, trekt zij door Nederland, Duitsland en Israël om steeds meer over haar vader te weten te komen. Tijdens deze reis (voortgedreven door de zoektocht naar een violofoon) ontmoet zij de overige leden van het orkest van haar vader, waarbij zij ontdekt dat de affectie van de een jegens haar vader na al die jaren dieper zit dan bij de ander. Het verhaal speelt zich overigens af in 1994, waardoor je af en toe een beetje moet rekenen om leeftijden, leeftijdsverschillen en gebeurtenissen in het verleden in de juiste context te plaatsen. En soms is het, als vergevorderde veertiger, even slikken als Mila de mannen van halverwege tot eind vijftig als “‘ oude” mannen ervaart 🙂 Mila wordt geconfronteerd met het verleden van haar vader maar zeker ook met haar eigen verleden. De manier waarop Mathijsen beschrijft hoe Mila het (naderende) overlijden van Just heeft beleefd en hoe zij de daarop volgende jaren in haar eigen wereld en werkelijkheid leefde, raakte mij zeer.

Recentelijk las ik De opkomst en ondergang van grootmachten van Tom Rachman (Meulenhoff / Agathon). In die roman draait het om Tooly die in haar begin dertigerjaren ontdekt hoe haar jeugd en adolescentie zijn vormgegeven door een netwerk van personen. Deze personen hebben allemaal hun eigen rol, de een wat meer op de voorgrond dan de ander. Waar het voor Tooly een eye-opener was hoe zij er uiteindelijk (alleen) voor staat, is het grote verschil met Mila dat Mila zich omringd weet door mensen (niet in de laatste plaats haar moeder) die het beste met haar voor hebben. Niemand heeft de wijsheid in pacht. Iedereen probeert op basis van eigen afwegingen te bepalen welke handelswijze het beste is. Of dit uiteindelijk de beste keuze is, is koffiedik kijken.

De titel van deze blogpost is ontleend aan mijn schoolboek voor vaderlandse geschiedenis op de lagere school. De strekking lijkt te zijn dat we door meer te weten over het verleden, het heden beter kunnen begrijpen. Voor mij symboliseert de roman van Mathijsen zeker deze sleutelfunctie. Als je, zoals ik, het voorrecht hebt om mee te mogen doen met de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur, krijg je een aantal boeken op een presenteerblaadje voorgeschoteld. Voor die boeken hoef ik dus zelf geen keuze te maken. Bijzonder comfortabel, want het blijft bij elk boek toch weer de vraag op basis waarvan een lezer de keuze maakt om het wel of juist niet te gaan lezen. Zou ik De grote goede dingen uit mijzelf zijn gaan lezen? Achteraf is mij niet een bijzondere schrijfstijl bijgebleven of prachtige sfeerbeschrijvingen en stilistische hoogstandjes. De verhaallijn is ook niet bijster verrassend en het slot redelijk simpel. En ondanks (of wellicht juist: dankzij) dit alles, heb ik van begin tot eind genoten van deze roman. Het was voor mij zowel een onderdompeling in als een confrontatie met mijn eigen familieverleden. Ik ben de schrijfster zeer erkentelijk voor de wijze waarop zij mij deze ervaring heeft gegeven.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Mijn dank gaat weer uit naar uitgeverij De Bezige Bij voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar, maar zeker ook naar Cathelijne, de drijvende kracht achter Een perfecte dag voor literatuur (een initiatief binnen Not Just Any Book), voor haar goede keuze in de te bespreken boeken.

Wat mijn medebloggers van De grote goede dingen vinden, lees je HIER.

Stiefmoeder of liefmoeder?

Ik vermoed dat elke lezer hier wel eens “last” van heeft: vooraf heb je door de informatie over een te verschijnen of recent verschenen roman al meteen een beeld bij de inhoud. Dat beeld wordt ingekleurd door je eigen levenservaringen en de context waarin je het thema zelf plaatst. Als dan vervolgens het boek (heel) anders blijkt te zijn dan jouw verwachting, dan ben je even uit balans. Ik merkte dit bij het lezen van de roman In verband met de kinderen. Dit boek is geschreven door Machteld Bouma en uitgegeven door Uitgeverij Artemis & co (Ambo Anthos). Het verhaal is geschreven vanuit het perspectief van Wendolyn, die een relatie aangaat met de al wat oudere Eric. En Eric neemt 3 kinderen in zijn kielzog mee. Anders gezegd: Wendolyn wordt stiefmoeder. Uit de informatie die ik over deze roman had gelezen, begreep ik dat het leren omgaan met stiefouderschap de rode draad in het boek zou zijn. En daarmee was mijn interesse gewekt. Ik ben namelijk zelf al jaren stiefmoeder van de twee kinderen van mijn lief.

En bingo! Door mijn eigen ervaringen was ik er al van overtuigd hoe het verhaal van Wendolyn zich zou ontwikkelen. “Onze” kinderen (ja, zo voelt het echt) zijn inmiddels op een leeftijd dat zij als studente en bijna-student hun eigen weg gaan vinden. Maar toen ik in hun leven kwam, zaten zij in de leeftijdscategorie waarin de kinderen van Eric zitten op het moment dat hij een relatie met Wendolyn aangaat. Daarom had ik mijn eigen mentale filmpje over hoe het Wendolyn zou vergaan al klaar vóórdat ik begon te lezen. Al snel begon ik mij behoorlijk te ergeren aan haar opvattingen en (in mijn ogen) egoïstische gedrag. Haar onbekendheid met het leefwereldje van kinderen was herkenbaar, maar het stoorde mij dat ook gedurende de verder ontwikkelende relatie van Wendolyn met de kinderen, zij af en toe weinig inlevingsvermogen liet zien. Het zijn per slot van rekening wel de kinderen van je partner. Toch? Of is dat bij Eric en Wendolyn anders?

Ik kon mijn vooringenomenheid pas loslaten toen ik mij realiseerde dat in deze roman veel meer aspecten aan de orde komen dan “alleen maar” het stiefouderschap. Het verleden van de ouders van Wendolyn, de familiegeschiedenis van Eric, de invloed van zijn ex-vrouw en haar nieuwe partner, de persoonlijke ontwikkeling van de drie kinderen zijn belangrijke elementen in dit boek. En uiteindelijk blijkt de titel de lading van het boek wel heel mooi te dekken: het gaat niet alleen om de invloed van de aanwezigheid van de kinderen in haar leven, maar ook om de band die je met niet-eigen kinderen kan opbouwen.

Mijn frustratie kwam nog even terug bij de eigen-kinderwens van Wendolyn. Persoonlijk vind ik het jammer dat dit in deze roman aan de orde werd gesteld. Het geeft mij, als moeder zonder eigen kinderen, toch weer het gevoel dat het “niet normaal” is dat je zelf niet de behoefte hebt aan een kind van jezelf.

Beroepshalve kom ik overigens regelmatig mensen tegen die met elkaar en elkaars kinderen een nieuw gezin gaan vormen. Dit vormen van een stiefgezin gaat niet vanzelf. Als jij in zo’n situatie bent of je kent iemand die graag van de nieuwe ontwikkelingen een succes wil maken, dan raad ik je van harte het boek Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? aan. In dit boek wordt informatie gegeven over hoe het functioneren binnen een nieuw gezin en een checklist (het Stiefplan) van onderwerpen waarover het verstandig is om tijdig over na te denken. En ik vind het dan weer een grappig detail dat in ieder geval één van de schrijfsters van dit boek zelf stiefmoeder is 🙂

Uiteraard gaat mijn dank uit naar Artemis & co voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar van In verband met de kinderen. Heb jij dit boek inmiddels ook gelezen? Ik ben erg benieuwd naar jouw leeservaring, met name als jij zelf in een andere leefsituatie verkeert. Laat het weten als commentaar bij deze blogpost of via mijn Facebookpagina Theonlymrsjo.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

 

Parels en veren

Laat ik voor de verandering meteen beginnen met mijn mening:

“Er zijn boeken waarbij het actieve verhaal in dat boek eigenlijk helemaal niet belangrijk is. De ware essentie zit dan namelijk in soms enkele zinnen, het prachtige taalgebruik of bijzondere sfeerbeschrijvingen. De rest van de roman is bijzaak en op zijn hoogst context.”

Ben je het niet met mij eens? Dan vermoed ik dat je Hoger dan de zee van Francesca Melandri en Alles waar ik spijt van heb van Philippe Claudel nog niet gelezen hebt.

Oppervlakkig gezien gaat het in Hoger dan de zee om een vrouw die haar man bezoekt in de gevangenis en een man (Paolo) die in dezelfde gevangenis zijn zoon bezoekt. Deze gevangenis ligt op een eiland, want “als je iemand echt gescheiden van de rest van de wereld wilt houden, is er geen muur hoger dan de zee.” (p 27). De reis naar het eiland wordt beschreven, er komt een storm (mistral), dus moeten zij de nacht op het eiland blijven, daarna vertrekken ze weer en wordt er kort aangegeven wat er in de volgende jaren gebeurt. Zo, klaar. Maar deze opsomming doet geen enkel recht aan de waarde van deze roman. De personages worden op een heel integere manier neergezet, waardoor je hen meteen in je hart sluit. Hun geschiedenis, hun letterlijke en figuurlijke weg naar het Eiland, is door de schrijfster heel rustig, semi-afstandelijk en daardoor juist indrukwekkend, beschreven. Ook voor de gevangenisbewaarder is een belangrijke plaats ingeruimd. De manier waarop dat wordt belicht, is prachtig.

Luisa, de vrouwelijke hoofdpersoon, vertelt aan Paolo over hoe haar kinderen konden strijden om de laatste veer van hun pauw. Deze laatste veer zou geluk brengen. Uiteindelijk geven de kinderen hun gevecht op en geven ze gezamenlijk steeds weer die laatste veer aan hun moeder. En ja, Luisa vindt dat zij geluk heeft in haar leven. Een opvatting om in gedachten wat langer bij stil te staan. Overigens vind ik dat Luisa wel iets weg heeft van Jocelyne uit De lijst van al mijn wensen (geschreven door Gregoire Delacourt, uitgegeven bij Orlando): een zekere gelatenheid, maar uiteindelijk een sterke persoonlijkheid.

Alles waar ik spijt van heb gaat over een jonge man die  teruggaat naar de plek waar hij is opgegroeid. Hij moet daar naar toe in verband met het overlijden van zijn moeder. Met haar heeft hij al heel lang geen enkel contact gehad. Door zijn aanwezigheid in die oude en toch ook vertrouwde omgeving komen allerlei voorvallen uit (met name) zijn jeugd weer in zijn herinnering en moet hij een manier vinden om daar mee om te gaan en het een plek te geven. Geen gemakkelijk thema, maar door de schrijfstijl van Claudel een intrigerende roman. Een bijzonder beeld vind ik het verhaal van Jos, de hotelier, over hoe schelpdieren onder water omgaan met verwondingen. Waar mensen spijt kunnen hebben, maakt een schelpdier prachtige parels om de wond heen, om die te helen en te verzachten. Ware schatten met in zich een herinnering aan een wond, aan pijn.

Mijn stelling is dus dat het bij de beoordeling van een roman uiteindelijk niet uitmaakt hoe de hoofdpersonen heten, uit welk gedeelte van Italië zij komen,  in welke Franse regio de zoon zijn moeder gaat begraven of in welke periode het verhaal is gesitueerd. De nasmaak wordt gevormd door die paar zinnen, die paar passages die ook lang na het boek uitgelezen te hebben, in mijn gedachten blijven en mij tot “herkauwen” aanzetten. Ter ondersteuning van mijn mening gaf ik al uit ieder boek een passage over pauwenveren en pareltjes. Als voorbeeld van bijzondere zinnen uit Hoger dan de zee: “Geschiedenis wordt met wapens gemaakt. Filosofie met denkbeelden.” (p 83). En uit Alles waar ik spijt van heb de opmerking van de hotelier: “Vlooien, daar zijn er heel veel van, maar van moeders heb je er maar één!”(gelezen op ereader, daarom geen idee welke pagina in papieren uitgave). Mooi! Deze zinnen kunnen ook waarde en betekenis hebben zonder dat je precies hoeft te weten wanneer en waarom de zinnen in deze romans voorbijkwamen.

Alles waar ik spijt van heb (De Bezige Bij) heb ik gelezen voor mijn leesclub (irl). Ik heb genoten van het taalgebruik en het gemak waarmee de schrijver een bepaalde sfeer neerzet, maar uiteindelijk was ik minder onder de indruk dan na het lezen van Het kleine meisje van meneer Linh en Zonder mij. Hoger dan de zee (Uitgeverij Cossee) kwam ik tegen op de tafel nieuwe aanwinsten bij mijn plaatselijke openbare bibliotheek. Ik vind het heerlijk om af en toe te “neuzen” op die tafel en de overige thematafels die er tegenwoordig tussen de rijen boekenkasten staan opgesteld. Wie weet waar ik een volgende keer mee thuiskom 😉

Veel leesplezier!

theonlymrsjo