Ik mis de waterige maan*

Mijn lief las Een vrouw van staal van Corine Nijenhuis (Uitgeverij Brandt). Dit is zijn relaas:

“Het is doodstil in huis als ik het boek sluit na nog wat foto’s en tekeningen bekeken te hebben die in het boek staan. Ik voel me droevig en blij tegelijk, maar de droefheid overheerst. Gauw de oven aanzetten om straks bij het avondeten warm brood te hebben en dan zet ik mij achter de pc om meteen mijn leeservaring op papier te zetten.

Pffff heel soms is er een boek dat véél meer met je doet dan je ooit voor mogelijk had gehouden. De argeloze lezer die dit boek in zijn hand weegt in de boekhandel of in de bibliotheek en de achterflap leest, kan niet vermoeden dat je tijdens het lezen volledig onderdeel wordt van de families die met dit schip hun boterham verdienden. Of word ik onderdeel van het schip zelf, dat door verschillende families liefdevol wordt verzorgd ? Het is lastig te duiden hoe het nu precies zit. Maar waarom nu blij en droef? Wel, blij omdat ik dit boek heb mogen lezen en dat het zo mooi en liefdevol geschreven is en droef omdat ik opnieuw ben gaan houden van alle herinneringen die ik dankzij dit boek mocht ophalen aan een voor mij reeds lang voltooid verleden uit mijn jeugd waar ik dolgraag af en toe weer naar zou terugkeren.

Op de dag dat ik werd geboren in 1964 werd het eerste schip van mijn vader (†1989), zijnde een houten motorkruiser van ongeveer 8 meter lang, afgeleverd. Met eigen handen bouwde hij dit schip af en -op. Het was voor 7 jaar ons thuis in alle weekenden en vakanties. In 1971 werd dit schip opgevolgd door een 12 meter lang stalen motorschip type Doggersbank en weer 10 jaar later kwam er een 14 meter lange motorsailor van het type Volkerak 46 voor in de plaats. Met al die schepen heb ik mijn hele jeugd op het water doorgebracht en de wateren van Nederland,  België, Duitsland en Denemarken ontdekt. “Een vrouw van staal” is dan ook voor mij een aangename tocht der herkenning, als de tochten die zij maakt zo mooi en treffend worden beschreven zoals dat haast alleen kan als je ze zelf hebt gemaakt.

Deze biografie van een schip is een reis van 100 jaar die je maakt aan de hand van de families die in die periode het voorrecht genieten met haar te mogen varen. Maar het is ook een reis door de tijd die zo duidelijk weergeeft hoe erg de wereld veranderd is in “maar” 100 jaar. En dan bedoel ik niet het verschil in aandrijving van het schip van zeil naar zeil met hulpmotor naar motorschip, maar vooral de veranderingen van en in het land door twee wereldoorlogen, industrialisatie, wegen, vrachtwagens, bruggen, dijken en sluizenaanleg waar die vroeger niet was en de invloed van groeiende technologische ontwikkelingen die zich in een steeds rapper tempo voltrekken.

Het liefst zou ik jullie allemaal willen overtuigen om dit boek te gaan lezen! Ook als je geen verwoede vaargast bent of niets met de binnenvaart hebt, geeft dit boek je een prachtig verhaal om te lezen en om mee te leven. Ook geeft het een inzicht in de strijd om vracht om te vervoeren zoals die in de 20^e eeuw een dagelijkse zorg was voor veel schippersfamilies in Nederland. De binnenvaart heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling en dus ook het verleden van ons land en is nog steeds een belangrijke en relatief schone manier van transport in ons waterrijke land. Veel historische schepen zijn gered van de sloop en worden nog altijd liefdevol onderhouden en vaak permanent  bewoond als woonschip.

Wat mij al snel opviel toen ik in dit boek bezig was, is dat het voor mij las als een film. Door de vele associaties die ik had met het onderwerp, zag ik het geschreven woord als een film in mijn hoofd zich afspelen. Dit ben ik eigenlijk niet meer kwijtgeraakt gedurende het boek. Ik heb dit eigenlijk met veel boeken maar de mate waarin dit hier het geval was voelde voor mij overweldigend.

Ik dank de schrijfster Corine Nijenhuis dat ze de moeite heeft genomen om dit boek te schrijven en mij zo te laten genieten van haar research en schrijverstalent en vanzelfsprekend dank ik ook uitgeverij Brandt die mij het boek ter beschikking stelde voor dit gastblog.

*De titel van deze blogpost verwijst naar het nummer “Waterige Maan” van Ellen ten Damme op haar laatste cd “Alles Draait”. Dit nummer brengt mij in dezelfde weemoedige sfeer die dit boek af en toe veroorzaakte en daarom vormen ze voor mij een prima match samen.”

Zelden zag ik mijn lief zo geëmotioneerd door een boek. Toen ik hem over dit boek tipte, hoopte ik wel dat het zou aansluiten bij zijn (jeugd)ervaringen, maar ik had niet kunnen vermoeden hoe sterk de herinneringen zouden zijn. Dat blijft toch echt zo’n mooi effect van lezen, die onderdompeling in een wereld die enerzijds nieuw is en anderzijds heel vertrouwd en veilig overkomt. En het gevoel eindigt niet na de laatste bladzijde. Het voegt een nieuwe, levenslange “herinnering” toe aan het totaal van (lees)ervaringen.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Achterop bij Guus

Mijn lief is afgelopen december 50 jaar geworden. En hoewel dat weer gewoon een nieuw levensjaar is (en zoals Johnny Logan jaren geleden al zong: What’s another year?), is het toch wel zo’n getal dat je om je heen kijkt naar anderen op de rand van datzelfde nieuwe decennium. En zo viel zijn oog op het boek Man in het zadel van de journalist Paul van Hooff (Uitgeverij Brandt). Mijn lief heeft dit boek gelezen en ziehier zijn gastblog:

“Als je bijna 50 bent en er verschijnt een boek van een man uit je eigen “bouwjaar” die de stoute schoenen aantrok om alles in Nederland achter zich te laten en zijn vrijheid tegemoet rijdt op zijn eigen Moto Guzzi V7 uit 1975, dan is de verleiding groot om dat boek te willen lezen. Had ik eerder in mijn leven ook  zoiets moeten doen? Kan het nog? Waarom deed hij dat? Het zijn allemaal van die vragen die bij je opkomen, waar je zelfs het antwoord eigenlijk al op weet, maar toch hoop je dat het boek je andere antwoorden geeft dan die je zelf wel kan bedenken.

De Moto Guzzi die hij (Paul van Hooff) berijdt en die hem 60.000 kilometer lang niet teleurstelt terwijl iedereen denkt dat die Italiaanse motoren toch alleen maar stuk gaan, noemt hij vanaf dag 1 al liefkozend “Guus”. Gedurende het boek heb ik aldoor het idee stiekem achterop Guus mee te rijden met Paul en zo deelgenoot te zijn van zijn avonturen en de reis op zich, zonder zelf ooit deel van het verhaal te zijn.

Paul heeft als journalist over veel onderwerpen geschreven totdat hij zich uiteindelijk voornamelijk toelegde op de motorfiets en alles wat daarmee samenhangt. Op een dag besluit hij het gereguleerde bestaan in Nederland vaarwel te zeggen en met een minimum aan bezittingen en een bescheiden banksaldo het volledige Amerikaanse continent te doorkruisen op zijn Guus. Vanaf het noordelijkste puntje in Alaska tot de meest zuidelijke stad ter wereld in Argentinië. Een reis van gigantische afstanden die wij ons in Europa maar met moeite kunnen voorstellen.

Paul gaat de vrijheid zoeken die hij in Nederland niet heeft, geen druk, geen zekerheid over de dag van morgen, soms zelfs niet over wat er over 2 uur staat te gebeuren. Maar is het ook daadwerkelijk louter vrijheid, of komt er een minder dwingende en minder herkenbare verantwoordelijkheid voor terug? Een thema dat zich haast onherroepelijk aan je opdringt bij het lezen van dit boek zonder dat het expliciet besproken of beantwoord wordt. Bestaat absolute vrijheid überhaupt ? Is het gedrag van Paul een vlucht, genetisch bepaald of beantwoordt hij de behoefte van zijn ziel die in Nederland niet de rust kan vinden die hij wellicht elders wel vindt? Waarschijnlijk een thema en gevoel dat iedere lezer voor zichzelf op een andere manier beantwoordt en daarom wellicht nog boeiender om achteraf over te discussiëren.

Als het boek begint en we door Alaska, Canada en de Verenigde Staten van Amerika reizen, geniet ik van het verhaal dat zich als een film voor mijn ogen afspeelt, zo filmisch ervaar ik de schrijfstijl van de auteur. Hierbij geholpen door de vele programma’s die ik op Discovery en History heb gezien over Alaska en Canada zie ik het beschreven landschap precies voor me en zodra we de Verenigde Staten binnenrijden is het een feest van herkenning van mijn eigen reiservaring aldaar, nu reeds 30 jaar geleden. Wat mij dan nog steeds opvalt aan het boek is dat de verhalen die Van Hooff gedurende dat deel van de reis vertelt voor mij eigenlijk steeds te kort en te weinig diepgaand zijn. Elke keer als hij al het volgende deel van de route beschrijft, denk ik nog steeds dat ik méér had willen weten en horen over bijvoorbeeld die fascinerende man die hij had ontmoet en die meegeholpen heeft Europa en Nederland te bevrijden van de Nazi’s . Ik kan mij niet aan het idee onttrekken dat Paul genoeg stof heeft voor nog drie boeken, simpelweg door méér te vertellen over de ontmoetingen die hij gedurende deze reis heeft gehad. Voordeel van zijn stijl is dat het boek niet snel zal vervelen omdat elke volgende bladzijde een nieuw vergezicht biedt.

Opvallend is dat ik vanaf het moment dat hij bij Mexico de grens over gaat om via Midden-Amerika en Zuid-Amerika naar het einddoel te reizen, steeds minder last heb van de té korte verhalen. Ten eerste omdat ik onderhand steeds meer gewend ben aan zijn stijl en ten tweede omdat hij steeds langduriger en interessantere verhalen te vertellen heeft die zich ook nog eens afspelen in een streek waar ik veel minder bekend mee ben. Voor mezelf ben ik er nog steeds niet helemaal uit of het nu aan mij ligt of aan een verandering in stijl van Paul of aan beide, maar het tweede deel van deze reis heb ik anders beleefd.

Hoe het verhaal eindigt ga ik hier niet vertellen, maar het houdt niet op bij het bereiken van het einddoel en dat is eigenlijk vanaf het begin wel zeker. Ook aan aandacht voor en van vrouwelijk schoon ontbreekt het Paul niet gedurende zijn reis. Is het nou een typisch mannenboek? Een typisch midlife crisis boek? Een boek met typische mannenhumor en een typisch mannelijke gedachtenwereld? In mijn idee: nee! Tenzij je heel erg vast zit in het man/vrouw patroon en de archetypische kenmerken van de verschillende geslachten, zal iedereen van dit boek kunnen genieten omdat het een rauw, to the point en filmisch beschreven reisverslag is. De zoektocht naar vrijheid die Paul maakt, willen velen van ons wel maken, moe als we vaak zijn van de dwingende 9 tot 5 mentaliteit in ons land en de rijen in de supermarkt etcetera. Maar zou het ons dan brengen wat we er van verwachten of zou het allemaal op één grote teleurstelling uitdraaien?

Ik zou zeggen léés en ervaar dit boek en kijk waar je voor jezelf op uitkomt. Ik, voor mijzelf, weet dat ik erg van dit boek genoten heb en het zeer de moeite van het lezen waard vond. En ondanks dat we uit hetzelfde bouwjaar zijn, heb ik besloten om niet mijn motorrijbewijs te gaan halen en te vertrekken maar gewoon bij mijn gezin te blijven 🙂 “

Ah, fijn, die laatste zin spreekt mij zeer aan. Uiteraard gaat onze dank uit naar Uitgeverij Brandt voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar. En het boek gaat bij mij op de zeker-nog-te-lezen-stapel.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

P.S. Vind je het leuk om vaker een gastblog van mijn lief te lezen? Laat het dan zeker even weten, hier of via mijn facebookpagina Theonlymrsjo.